MIΧΑΗΛ ΜΑΡΟΥΛΛΟΣ ΤΑΡΧΑΝΙΩΤΗΣ
Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Αρμονία και ρυθμός η ζωή και ό,τι την συνθέτει! Ένα αμάλγαμα ισορροπίας εικόνας, οσμής, αφής (απτής ή και «ορατής») αλλά και γεύσεως (φυσικής ή και νοητής) που εκφράζεται με ήχο που διεγείρει την ακοή σε μιαν εξίσωση η οποία παρακολουθεί κάθε έμβιο μέχρι τον θάνατό του. Αυτή είναι η Μουσική! Και η προηγούμενη επαγγελματική σχέση του Ιδρυτή των «Ελλήνων Κενταύρων» και της Σχολής του Ιππικού Θεάτρου τους με το Λυρικό Θέατρο τον κάνει, εν αντιθέσει με τα ευρέως ισχύοντα, να θεωρεί ότι η Μουσική επί σκηνής «συμπρωταγωνιστεί» εξίσου με την σεναριακή, την σκηνοθετική, την υποκριτική και την σκηνογραφική παράμετρο!
Με τούτες τις σκέψεις και θεωρώντας την Μουσική απαραίτητο στοιχείο της, υπό προετοιμασία, παραστάσεως, προσπαθήσαμε με επιμονή να συνεργασθούμε με έναν μουσικό παρέχοντάς του την δυνατότητα της συνθετικής αυτονομίας προκειμένου να συνεισφέρει στην όλη προσπάθεια με πέντε συνθέσεις οι οποίες να καλύπτουν ως «επένδυση» όλο το έργο. Και, μιλώντας, για «επένδυση» εννοούμε φυσικά το εσωτερικό μέρος του σκηνικού εγχειρήματος το οποίο, όπως η φόδρα στο ένδυμα παρέχει την θάλπη στον φέροντα, έτσι και ο ήχος παρέχει την θάλπη της ολοκληρωμένης συναισθηματικής διεγέρσεως στον θεατή.
Στην προσπάθεια ανακαλύψεως ενός συνθέτη αντιμετωπίσαμε πλείστες όσες δυσκολίες με κυριότερη εκείνη της αδυναμίας κατανοήσεως της προσωπικότητος του Μιχαήλ Μαρούλλου Ταρχανιώτη του οποίου το γιγαντιαίο «υπαρξιακό βάθρο» προϋποθέτει, κυρίως, ικανότητα ηρωικής προσεγγίσεως και μουσικής αναπλάσεως στο πεντάγραμμο.
Αναζητώντας τον μουσικό συνεργάτη ακολουθήσαμε μια πεπατημένη η οποία δεν φαίνεται ότι διαθέτει και εναλλακτικές: (α) Προσωπική συνέντευξη με τον υποψήφιο συνεργάτη, (β) Ανάλυση του έργου στον υποψήφιο συνεργάτη, (γ) Παραχώρηση του σεναρίου στον υποψήφιο συνεργάτη προς ιδίαν μελέτη και συναγωγή εμπνεύσεως και (δ) Παραχώρηση - πίστωση χρόνου στον υποψήφιο συνεργάτη προς κατάθεση, προχείρως, ηχογραφημένων «προτάσεων».
«Καθ ́ οδόν» συναντήσαμε αξιόλογους μουσικούς τους οποίους προσεγγίσαμε ως μέλλοντες συνεργάτες και, όντως, χαρήκαμε από τις επαφές μας αυτές επικοινωνώντας με άτομα αξιοπρόσεκτων ικανοτήτων αλλά, πάντοτε, με την ίδια κατάληξη: Ο ερμαφρόδιτος, εκμοντερνισμένος, τρόπος «ζωής» (πνευματικού θανάτου, θα λέγαμε...) δεν τους επέτρεπε διαύγεια κατανοήσεως του ειδικού «υπαρξιακού βάθρου» του Μιχαήλ Μαρούλλου Ταρχανιώτη το οποίο προαναφέραμε! Έτσι, οι τελικές «προτάσεις» τους κυμαίνονταν μεταξύ «επικοφανών» αναμηρυκασμών και βαλκανο-κλαρινιτζίδικων «κλαυθμών» χωρίς κανένα δείγμα κατανοήσεως της υψιπετούς ψυχοσυστασίας, του γενναίου χαρακτήρος, της σκοτεινής εποχής και του ευρωπαϊκού τόπου, του ήρωος-πρωταγωνιστή του έργου.
Τότε, προς αποφυγή περαιτέρω ταλαιπωριών ημών και τρίτων, λάβαμε την απόφαση να χρησιμοποιήσουμε ήδη υπάρχοντα μουσικά έργα στην παράστασή μας για τα τέσσερα κύρια μέρη που την σπονδυλώνουν, αφήνοντας σε εκκρεμότητα το πέμπτο και τελευταίο μέρος εν αναμονή της ...τύχης! Και η τύχη-ευτυχία για την πρόοδο της παραστάσεως δεν άργησε να φανεί με το καλύτερο πρόσωπό της!
Και το καλύτερο «πρόσωπο», εν προκειμένω ήταν ένας νέος μουσικός επιστήμων με τον οποίο συναντηθήκαμε απροόπτως και διαπιστώσαμε ότι, χωρίς καν να μελετήσει το σενάριο και μετά από μια λακωνική αναφορά περιλήψεως του περιεχομένου του, είχε πλήρως αντιληφθεί τον χαρακτήρα, την εποχή, τον τόπο και ό,τι αφορούσε στην μουσική περιγραφή του έργου. Αυτός είναι ο συνθέτης της μουσικής του «Μιχαήλ Μαρούλλου Ταρχανιώτη» ο Γεώργιος Κοχλιός και, μεταξύ μας, αναζητήσαμε το αντιληπτικό «πλεονέκτημα» αυτού του νέου ξεκινώντας και παραμένοντας στο «βιογραφικό» του, κάτι, βεβαίως, κοινότυπο, όπου, όμως, διαπιστώσαμε κάτι κοινό που είχε με τον ήρωα του σεναρίου: την κοινή ...«περιπλάνηση», με τις μάχες ο πρώτος, με τα επαγγελματικά ταξίδια ο σημερινός κατά τα οποία ως μουσικός ορχηστρών κρουαζιεροπλοίων είχε την ευκαιρία να γνωρίσει πολλά «άστεα» και «νόον» ανθρώπων, παρά το νεαρό της ηλικίας του!
Απόφοιτος του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και πτυχιούχος του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, ο Γεώργιος Κοχλιός, με διπλώματα (α) Κλασικής Αρμονίας της Μουσικής και (β) Αρμονίου και Πλήκτρων, καθώς και με εμφανίσεις στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης όπου παρουσίασε την λύρα της ιδιαίτερης πατρίδας του, αλλά και ραδιοφωνικός παραγωγός όπως επίσης και αφιερωμένος μουσικός σε ορχηστρικά σύνολα κρουαζιεροπλοίων με πολλές εμφανίσεις.
Και όταν μας είπε ότι θα μας στείλει σύντομα τις μουσικές «προτάσεις» του, ανησυχήσαμε φοβούμενοι μην ακούσουμε καμιά παραφθορά μαδριγαλίων του Orfeo Vecchi σε ...κοσμικότερη μεταγραφή! Άλλωστε, αν ο Χατζηδάκις δεν είχε κλέψει τον Μότσαρτ και ο Θεοδωράκης τον Ζαμπέτα, τούτη η χώρα θα έψαχνε ακόμη για να βρει...κορυφαίους τραγουδοποιούς! Κι όμως!
Συνεπέστερος της ...συνεπείας και υπερβάτης κάθε προσδοκίας, ο συνθέτης της μουσικής του έργου Γεώργιος Κοχλιός μας αιφνιδίασε κατά τον πλέον ευχάριστο τρόπο παραδίδοντάς μας τις τελικές ηχογραφήσεις των πέντε συνθέσεων οι οποίες θα συνοδεύσουν τα σκηνικά δρώμενα.!
Και αυτό που μας παρέδωσε ο ταλαντούχος νεαρός συνθέτης μας μετέφερε, αμέσως, στον χρόνο και στα πρόσωπα, στα ήθη της εποχής και τις συνθήκες της, στην αισθητικήν ατμόσφαιρα του τόπου και κυρίως, στην αγωνία της ελληνικής ψυχής του πρωταγωνιστή και τον "σφυγμό" του!
Ο Γεώργιος Κοχλιός με τις μουσικές δημιουργίες του μας επιστρέφει στη Φλωρεντία των Μεδίκων και είναι ιδιαιτέρως συγκινητικό όταν το έργο του εναρμονίζεται με το σκηνοθετικό πλαίσιο, κατά τους κανόνες της αυθεντικής ρεαλιστικής αποδόσεως των αληθειών του σεναρίου με την επιδεικτική περιφρόνηση κάθε συρμώδους ψευτο-μοντερνιάς, ανεξαρτήτως κόστους! Ας απολαύσουμε το έργο του!
I.
H μελαγχολία της παρακμής μιας ράτσας που παραιτείται και καταρρέει αυτοσαρκαζόμενη με εκείνο το τσιτάτο που πομφολυγεί με το, τάχα, ευφυολόγημα: «Όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες...!» Τώρα, η σήψη γίνεται τόσο αποδεκτή, σαν μια αναμενόμενη υποχρέωση καταβολής τιμήματος ανόητων επιλογών. Όποιος απεμπολεί τη ράτσα του, την καταγωγή και τους προγόνους του, το μόνο που του πρέπει είναι ο θρήνος! Κι η Αγορά θρηνεί ανάμεσα στην αιθαλομίχλη άστοχων πεπραγμένων που δείχνουν, στο βάθος, ν’ ανοίγει το παραπόρτι απ΄ το οποίο θα διεισδύσει ο επίβουλος εχθρός για να αλώσει μια Πατρίδα. Ναι, ο συνθέτης Γεώργιος Κοχλιός το είδε και το είδε με την πρώτην ανάγνωση του έργου και το αποτύπωσε με νότες σ΄ αυτό το εναρκτήριο μέρος του «Μιχαήλ Μαρούλλου Ταρχανιώτη», αφήνοντας στο επίκεντρο έναν «υπαινιγμό» αρχαϊκού αυλού να θρηνεί επικήδεια για τον Ελληνισμό που παραμερίζεται ενώ ο ιστορικός εχθρός του προελαύνει... Και είναι αυτός ο απόηχος του αρχαίου αυλού που απομένει στην ακοή μας, όπως ένα παρελθόν που απέρχεται, μετά το μεστό εισαγωγικό πιάνο της ακμάζουσας αρχαιότητος, αυτό που χάθηκε από το λυρικό προσκήνιο ενός φθίνοντος, πια, όχλου.
Η εσχάτη ταπείνωση του Ελληνισμού με το άνοιγμα της
Κερκόπορτας στον Σαούλ και το άνοιγμα των αφτιών ενός παραπαίοντος όχλου στη δηλητηριώδη «ρητορική»
του... Η βλασφημία προς την πατρώα λατρεία και η απεμπόλησή της προς χάρη
ξενόφερτου δόγματος! Η απώλεια της Πατρίδος θα σημαδεύει εφεξής τους
απομένοντες Έλληνες κι αυτή η απώλεια θα σημάνει την πρόταξη του χρέους
επανιδρύσεως της Ελλάδος επί του άξονος της τακτικής της «άυλης Πατρίδος»! Κι
αυτή η επανιδρυτική προσδοκία, αυτός ο υψηλός οραματισμός, δυναμώνει την
πιανιστική συνοδεία και, εν μέσω των καταιγιστικών συνεπειών μιας
αυτοκαταστροφικής συντριβής, κρατά γύρω της την ενθουσιώδη συμμετοχή των
απομενόντων ελαχίστων ομοφρόνων ομαίμων! Εδώ όπου όλα καταρρέουν, οι
Ταρχανιώτες χαμογελούν και συνεχίζουν να διασχίζουν τα ψοφοδεή πλήθη,
προβεβλημένοι της Ιστορίας και μαχόμενοι ορθοί ενάντια στην καταιγίδα και στα
μπουρίνια της με τα παραγγέλματα των πιανιστικών επαναλήψεων να ωθούν τα βήματά
τους!
Ο πόλεμος, αυτός ο «πατέρας όλων» κι ο έρωτας ο πάντα «ακατανίκητος»
συστρέφονται σαν δυο τιτάνια θηρία έτοιμα να γεννήσουν ζωή και θάνατο, μιαν
αύρα απρόβλεπτη και αστάθμητη που κινεί πλανήτες και ζωογονεί πλάνητες. Εδώ τα
σαλπίσματα των όπλων και της καρδιάς είναι τα λυρικά πιανιστικά fortissimi και
οι κραυγές εκείνου του υπαινικτικού αρχαϊκού αυλού που νομίζεις ότι στρέφεται στους
υπερασπιστές ενός αθέατου, αλλά τόσο υπαρκτού, κάστρου που λέγεται Πατρίδα!
Γιατί, μόνον μέσα σε μια πραγματική Πατρίδα δικαιώνεται ο Άρης και η Αφροδίτη,
μόνον μέσα σ΄ αυτή ο Εωσφόρος μπορεί να φωτίσει και με το φως του να θερμάνει
τις ψυχές όσων ...ζωντανών! Κι ο Μιχαήλ Μάρουλλος Ταρχανιώτης δεν είν’ τίποτε άλλο παρά αυτά τα σαλπίσματα που
αφυπνίζουν την «ακοή» μας και διατηρούν άσβεστη την εγρήγορσή μας για την
ανίδρυση της Πατρίδας που μας τείνει το χέρι να την ανασηκώσουμε απ΄ το μνήμα
της!
Το ζώσιμο της πανοπλίας απαιτεί αργές και προσεκτικές
κινήσεις όταν ο θεός του πολέμου σε καλεί ν’
αναμετρηθείς με το πεπρωμένο σου... Κι αυτό το largo της
ενδύσεως της πανοπλίας μετρά το εισαγωγικό πιάνο. Τίποτε δεν πρέπει να
ξεχαστεί! Κι όσο εσύ ζώνεσαι, γύρω σου, φίλοι και συνοδοιπόροι μπορούν να
αγωνιούν για τη μοίρα σου ενώ εσύ δεν μπορείς παρά να επιμένεις στην εκπλήρωση
του χρέους. Μπορεί η καταιγίδα να μαίνεται, μπορεί ο Κεκίνας να φουσκώνει, αλλά
εσύ πρέπει να βιαστείς να καβαλήσεις το άλογό σου και να ριχτείς στη μάχη, στην
ίδια μάχη που ήσουν χτες και θα είσαι κι αύριο, αν αύριο υπάρξει! Γιατί, τούτη
η μάχη, ασταμάτητη επί αιώνες διαρκεί και είν’
ο μονόδρομος της μοίρας των πολεμιστών, αλλά και των στοχαστών του
κόσμου! Η αναχώρηση που δε λογίζει αστροπελέκια είναι σπονδή Τιμής στη αξία του
λόγου του πολεμιστή, αλλά και του πνευματικού ταγού, τώρα που το ποτάμι γίνεται
αδιάβατο, όμως, τώρα η Τιμή καταξιώνεται μπροστά στην απειλή των αγριεμένων
νερών κι αυτή η Τιμή καθοσιώνεται με έναν θάνατο που τον ορίζει ο καταληκτικός
επίλογος με την κραυγή μιας τελείας του αυλού και μιας παύλας του πιάνου.
Ανάταση κι εξαύλωση γύρω από το έμβλημα του έργου, μια δημιουργία του Εξηκία Τριβουλίδη που αναπαριστά την διονυσιακή χαρά της μεθέξεως πολέμου κι έρωτος, κυρίως, της θυσίας, όπου τα πνεύματα διονυσιάζονται ατενίζοντας το κοινό όραμα, αδιάφορα για όσα ταλανίζουν κοινούς θνητούς, γιατί τα πνεύματα παραμένουν αθάνατα! Όπως αθάνατος παραμένει κι ο Μιχαήλ Μάρουλλος Ταρχανιώτης κι όλοι οι Έλληνες Στρατιώτες όπως τους σκιαγράφησε ο εθνικός Ιστορικός μας Κωνσταντίνος Σάθας!
