Postojnska jama: ΣΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ POSTOJNA ΤΗΣ ΣΛΟΒΕΝΙΑΣ

 Postojnska jama:

ΣΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ POSTOJNA

ΤΗΣ ΣΛΟΒΕΝΙΑΣ

     

Για την μεγάλη σημασία των σπηλαίων στην Οχυρωτική αλλά και στην "χωσιά" (=ενέδρα) έχουμε μιλήσει συχνά κι έχουμε αναπτύξει, επάνω σε αυτά, αρκετά προγενέστερα εκπαιδευτικά σενάρια προς τους μαθητές μας. Τούτο και σε συνδυασμό με την σπηλαιολογικήν εμπειρία του Ιδρυτή της Σχολής των "Ελλήνων Κενταύρων" ο οποίος διδάχθηκε το σπηλαιολογικό αντικείμενο στην "Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία", σημαίνει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον μας για τα σπήλαια και την συμβολή τους στην ιστορία των αγώνων των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως, σε μία προσπάθεια αποκωδικοποιήσεως των τακτικών τους και υιοθετήσεώς τους στην δική μας εκπαίδευση.

     Πριν, όμως, υπεισέλθουμε στο κυρίως θέμα μας, θα πρέπει να αναφερθούμε στον όρο "Kαρστ" (Karst) που αποτελεί σλαυικόν όρο από την περιοχή της Δαλματίας Κάρστ (Karst) λέξη σλαβική από την περιοχή της Δαλματίας και αφορά, κυρίως, σημεία στα οποία επικρατούν συνθήκες διαλύσεως των ασβεστολιθικών πετρωμάτων, με αποτέλεσμα την διαμόρφωση χαρακτηριστικών επίγειων και υπόγειων γεωμορφών. Έτσι, ένα σπήλαιο αποτελεί καρστική γεωδιαμόρφωση και στην περιοχή της Δαλματίας εντοπίζουμε μιαν εκτεταμένη καρστική επιδραστικότητα στην τελική διαμόρφωση της γεωμορφής της όλης περιοχής.

Το σπήλαιο Postojna απέχει από την πρωτεύουσα Ljubljana περίπου 50 χιλιόμετρα (νοτιοδυτικώς) και βρίσκεται κοντά στην πόλη της Postojna η οποία είναι γνωστή από το 1226. Η χρήση του σπηλαίου όπως προκύπτει από εγχαράξεις στο εσωτερικό του δείχνει να είναι από το 1213, δηλαδή, προγενέστερη από την συγκρότηση ως πόλεως της Postojna και αυτό αποτελεί σημείο συμπερασμάτων και για την εποχή που αφορά στην μελέτη των δρομολογίων των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως. Είναι το δεύτερο σε μέγεθος (μετά το Migovec) σπήλαιο, με μήκος 24,34 χιλιόμετρα(!) από τα οποία μόνον τα 5,3 χιλιόμετρα είναι διαθέσιμα στο κοινό και από αυτά τα 5,3 χιλιόμετρα τα 3,5 αποτελούν μήκος διαδρομής τρένου με το οποίο οι επισκέπτες εισέρχονται και εξέρχονται και το 1,5 περίπου χιλιόμετρο αποτελεί την βαδιστική ξενάγηση στο εσωτερικό του με τοπικό ξεναγό που διαρκεί 1,5 ώρα. Η σταθερή εσωτερική θερμοκρασία του είναι 10 βαθμοί Κελσίου.

Το σπήλαιο διαμορφώθηκε από την διάδραση του ποταμού Pivka με τα περιβάλλοντα ασβεστολιθικά πετρώματα επί εκατομμύρια ετών και θα πρέπει να τονισθεί ότι αυτός ο ποταμός είναι και ο "αρχιτέκτονας" του σπηλαίου ο οποίος συνεχίζει να το συντηρεί γεωλογικώς και οικολογικώς. Ο ποταμός αυτός ανήκει στο Διναρικό Καρστ, έχει ένα συνολικό μήκος 27 χιλιομέτρων εκ των οποίων κάποια είναι επιφανειακά και κάποια υπόγεια (τα 5 χιλιόμετρά του εκτείνονται εντός του σπηλαίου) πηγάζει δε, κοντά στην Postojna. Μετά την πορεία του μέσα στο σπήλαιο, ο Pivka συνεχίζει υπογείως μέχρι να συναντήσει τον ποταμό Rac στο σύστημα Planina και εκεί οι δύο συνενωμένοι ποταμοί διαμορφώνουν τον ποταμό Unica, έναν από τους πλέον γνωστούς υπόγειους ποταμούς της Σλοβενίας.

Το σπήλαιο Postojna το περιέγραψε πρώτος κατά τον 17ο αιώνα ο Johann Weikhard Freiherr von Valvasor, ή, Johann Weichard Freiherr von Valvasor, ή απλώς Valvasor, ο οποίος ήταν φυσικός, ιστορικός και πρωτοπόρος μελετητής του καρστικού φαινομένου από την Καρνιόλα, τη σημερινή Σλοβενία, και μέλος της Βασιλικής Εταιρείας στο Λονδίνο. Το 1818 o Σλοβένος σπηλαιολόγος και "πατέρας" της Σλοβενικής Σπηλαιολογίας Luka Čeč ανακαλύπτει ένα αχαρτογράφητο μέρος του σπηλαίου, αλλά και πολλά άλλα που το αναδεικνύουν ως φυσικό μνημείο όπου και από το 1819 γίνεται επισκέψιμο με πρώτον τον Αρχιδούκα και μετέπειτα Αυτοκράτορα της Αυστρίας Φερδινάνδο Α', έκτοτε δε το έχουν επισκεφθεί 40.000.000 επισκέπτες. Το 1872, τοποθετήθηκε σιδηροτροχιά μαζί με το πρώτο τρένο το οποίοι ήταν χειροκίνητο ενώ, αργότερα, στις αρχές του 20ού αιώνα εισήχθη μια ατμομηχανή και μετά το 1945 καθιερώθηκε η ηλεκτροκίνηση του εσωτερικού τουριστικού τρένου. Το 1884 και πριν ακόμη η πρωτεύουσα της χώρας αποκτήσει ηλεκτροφωτισμό, τοποθετήθηκε μέσα στο σπήλαιο φωτισμός. Από την δεκαετία του 1920 και μέσα στις 4 φυσικές αίθουσές του διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις, συναυλίες κλπ, με συμμετοχή χιλιάδων θεατών.

Δυστυχώς, το σπήλαιο υπέστη σοβαρή καταστροφή κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου από τους ντόπιους κομμουνιστές παρτιζάνους της Vojko Brigade που ήσαν υπό την εξουσία του Γιουγκοσλαυικού Κομμουνιστικού κόμματος. Συγκεκριμένα, όπως και στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη του Αυστροουγγρικού στρατού, έτσι και στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Γερμανοί της 71ης Μεραρχίας Πεζικού, που πολέμησαν ηρωικά σε πολλά μέτωπα, κατέλαβαν την Σλοβενία και σεβόμενοι την πόλη της Ljubljana, προτίμησαν να αποθηκεύσουν στο σπήλαιο Postojna στρατιωτικά εφόδια, συμπεριλαμβανομένων και βαρελιών καυσίμων, αλλά οι κομμουνιστές παρτιζάνοι, στις 23 Απριλίου 1944, με την υποστήριξη της 31ης κόκκινης Μεραρχίας, παρέκαμψαν την μικρή Γερμανική φρουρά του σπηλαίου και, αδιαφορώντας για τις τεράστιες οικολογικές συνέπειες, έβαλαν φωτιά σ' αυτό το φυσικό μνημείο με αποτέλεσμα αυτό να καίγεται επί μία εβδομάδα, ενώ οι Γερμανοί έκαναν απεγνωσμένες προσπάθειες να σώσουν ολόκληρη την εγκατάσταση την οποία, τελικώς και έσωσαν σε πείσμα των κομμουνιστών σαμποτέρ οι οποίοι δεν πέτυχαν και τίποτε σημαντικό με αυτή την εγκληματική πράξη τους! Και οι Γερμανοί συνέχισαν να παραμένουν στη χώρα και στο σπήλαιο μέχρι την αποχώρησή τους, την Άνοιξη του επόμενου έτους! Για το περιστατικό αυτό οι Γερμανοί δεν εφάρμοσαν τον Νόμο των Αντιποίνων όπως θα είχαν κάθε δικαίωμα! Μέχρι σήμερα το σπήλαιο Postojna δείχνει τις "πληγές" που του προξένησαν οι κομμουνιστές καταστροφείς του.

Όπως είναι αναμενόμενο, η απουσία φυσικού φωτισμού στο εσωτερικό του δεν επιτρέπει την ανάπτυξη χλωρίδος, ενώ μια υποτυπώδης χλωρίδα από βρύα, άλγη και μικρούς λειχήνες εντοπίζουμε στις εισόδους και σε ζώνες που διεισδύει λίγο φως. Επιπλέον, λόγω του τεχνητού φωτισμού παρατηρούμε το φαινόμενο της "lampenflora", δηλαδή, μιας ήσσονος χλωρίδος (φύκια, βρύα, λειχήνες) η οποία, πάντως, αποτελεί πρόβλημα. Η μόνη "ζωή" μέσα στο σπήλαιο εκπροσωπείται από μία σπάνια σαλαμάνδρα, τον Proteus Anguinus, ένα αμφίβιο που ζει αποκλειστικώς στην περιοχή των Διναρικών Άλπεων, ενώ παρατηρούνται και διάφορα είδη ασπονδύλων ευπροσαρμόστων στο σκοτάδι.

Έχοντας, συχνά αναφερθεί στην σημασία του φυσικού περιβάλλοντος ως πλαισίου δράσεως των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως και έχοντας, συχνά, προσαρμόσει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Σχολής μας στους κανόνες που διαμορφώνει αυτό το πλαίσιο, μη διστάζοντας, ακόμη και να δοκιμάσουμε ρηξικέλευθες "ατραπούς" προς αυτή την κατεύθυνση, "ατραπούς" που απέφυγαν ακόμη και πολύ μεγάλες Σχολές ομοτέχνων μας, η ευκαιρία της επαφής μας με το σπήλαιο Postojna και η επιτόπια μελέτη των συνθηκών του, επιβεβαιώνει την μεγάλη σημασία, γενικώς, των καρστικών γεωδιαμορφώσεων στη διεξαγωγή ανορθοδόξου Πολέμου, συνεπώς, ως εκ τούτου δε, στην αναγκαιότητα εντάξεως του καρστικού περιβάλλοντος στην εκπαίδευση που παρέχει μια Σχολή πολεμικών τεχνών στους μαθητές της.

Τα δαλματικά "δρομολόγια" των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως διασταυρώνονται με το ευρύτερο καρστικό περιβάλλον και, όχι μόνον δεν αποκλείουν την εκμετάλλευση των σπηλαίων της περιοχής ως "σταθμών" διελεύσεως, αλλά και πολλαπλασιάζουν τις πιθανότητες αξιοποιήσεως των πλεονεκτημάτων τους ως επιχειρησιακών σημείων αποκρύψεως και εφόδου, ενώ από πολλές πηγές συνάγεται ότι, γενικώς, τα σπήλαια στην Ανεγεννησιακήν Ευρώπη αν και δεν χρησιμοποιήθηκαν ως μεγάλες στρατιωτικές βάσεις, υπήρξαν ορμητήρια των Condottieri και κρυσφύγετα διωκομένων αμάχων και όπως η φύση τους τα συνδέει με την "ενέδρα", τον "άτακτο Πόλεμο" και την "κρυφή επιβίωση" τα αναδεικνύει ιδανικά για την κίνηση και τις επιχειρήσεις των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως.

Θα πρέπει δε να σκεφθούμε ότι σπήλαια με μαρτυρίες στρατιωτικής χρήσεως έχουμε στην κεντρική Ευρώπη (Αυστρία, Τσεχία, Σλοβενία), σε ορεινές περιοχές όπως στα Απέννινα Όρη, στα Πυρηναία και στις Δειναρικές Άλπεις και αλλού. Ειδικότερα, στην Ιταλία του 15ου αιώνος, υπάρχουν αναφορές από την περιοχή της Τοσκάνης και της Ούμπρια που μιλούν για σπήλαια που χρησιμοποιήθηκαν ως ορμητήρια μισθοφόρων Στρατιωτών αλλά και ληστών, ενώ στους Ιταλικούς Πολέμους (1494-1559) και κατά τις συγκρούσεις Γαλλίας-Ισπανίας-Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας οι τοπικοί πληθυσμοί κατέφευγαν στα σπήλαια για να σωθούν, όπως έχουμε παρόμοιες μαρτυρίες και για τις περιοχές της Καμπανίας και Νεαπόλεως. Ομοίως και στην Ιβηρική χερσόνησο του 15ου αιώνος και κατά την τελική φάση της Reconquista oι Μαυριτανοί επιλέγουν σπήλαια στη Γρανάδα και στη Σιέρα Νεβάδα όχι μόνον ως αποθήκες οπλισμού αλλά και ως καταλύματα στρατιωτικών αποσπασμάτων, όπως και κατά τον 16ο αιώνα μετά την εκδίωξη-εξέγερση των Moriscos τα σπήλαια της Γρανάδα και της Αλπουχάρα έγιναν ορμητήρια ανταρτών που αντιστέκονταν στην ισπανικήν εξουσία. Τέλος δε, είναι γνωστή η ευρύτατη χρήση των σπηλαίων ως στρατιωτικών ορμητηρίων, κατά τον 15ο - 16ο αιώνα σε όλα τα Βαλκάνια.

Ειδικότερα, το καρστικό περιβάλλον του σπηλαίου Postojna με την φυσική εξωτερική του απόκρυψη, το πολυδαίδαλο και υπό πλήρες σκότος εσωτερικό του, την σταθερή εσωτερική στεγανότητα, ηχομόνωση και θερμοκρασία, την απουσία ενοχλητικής πανίδος και την ύπαρξη υδάτινων πόρων, συνιστά "επιτομή" κοινών χαρακτηριστικών για τα απανταχού σπήλαια και συνιστά την ένταξη του καρστικού περιβάλλοντος στην εκπαίδευσή μας.

Πλήρες Φωτογραφικό Λεύκωμα ΕΔΩ

IN SITU ...ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΕΩΣ

     Μας φταίνε οι Γερμανοί που μας "έκλεψαν" ...αρχαιότητες, μας φταίνε οι Βρεταννοί που μας "εκλεψαν" τα γλυπτά του Παρθενώνος, αλλά εμείς επιδεικνύουμε τέτοιαν ασέβεια προς την Ιστορία μας και τα αρχαιολογικά ευρήματά της που δεν έχουμε την ανάγκη κανενός ξένου για να μιλήσουμε για τον εξευτελισμό της Ιστορίας μας!

     Προχθές Σάββατο 8η Αυγούστου 2015, τετραμελής ομάδα εργασίας των "ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ" βρέθηκε σε εγκαταλελειμμένο σταύλο του αττικού λεκανοπεδίου προς αναζήτηση χώρου για τις δραστηριότητες της Ομάδος μας. Και, ω! τι έκπληξη, σε μια γωνιά, ανακαλύψαμε εγκαταλελειμμένα ευρήματα αρχαιολογικών ανασκαφών μέσα σε σακούλες σουπερμάρκετ συνοδευόμενες από καρτέλες ταυτοποιήσεων των ευρημάτων και των θέσεων ανευρέσεώς τους από τον αρμόδιο (προφανώς!) αρχαιολόγο της ανασκαφής! Αφήσαμε ανέγγιχτες τις σακούλες ...in situ εγκαταλείψεως, τις φωτογραφήσαμε και από σήμερα θα αναζητήσουμε την αρμόδια υπηρεσία ώστε να την κατευθύνουμε να τις παραλάβει, εφ'  όσον βεβαίως δε θεωρούνται ...σκουπίδια! Φροντίσαμε από τις φωτογραφίες να αφαιρέσουμε το εργοτάξιο ανευρέσεώς τους προς ίδια αυτού προστασία μέχρι να παραληφθούν ασφαλείς οι σακούλες και θα αναμείνουμε τη νέα ψηφοθηρική ρητορική που θα μιλά για τους κακούς Ναζί και τον κακό Έλγιν για να διασκεδάσουμε με την αχρειότητα των γραικύλων! 

     Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί, από πρόσφατο γκράφιτι στο χώρο, οι Αλβανοί U.C.K. που πέρασαν από εδώ και διέμειναν (όπως δείχνουν ίχνη εγκαταλελειμμένων στρωμάτων) σεβάστηκαν τα αρχαιολογικά μας ευρήματα τα οποία οι γραικύλοι δείχνουν να περιφρονούν!

ΥΓ: Ήδη αποστείλαμε ενημερωτικά ηλεκτρονικά μηνύματα προς τον Υπουργό Δημοσίας Τάξεως και Υπουργό Πολιτισμού ώστε να μεριμνήσουν για την περισυλλογή των εγκαταλειφθέντων αρχαιολογικών ευρημάτων από τους ..."αρμοδίους" υπαλλήλους τους.

η συνέχεια...

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14Η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2015

     Σήμερα το πρωί και παρά τον εποχιακό καύσωνα, ο Ιδρυτής των "ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ" συνοδευόμενος από τον μηχανικό-Μέλος της Ομάδος, επισκεφθήκαμε και πάλι το παραπάνω εγκαταλελειμμένο ακίνητο προκειμένου να προβούμε σε μία πλήρη αυτοψία περί των δυνατοτήτων αποκαταστάσεώς του, ώστε αυτό να χρησιμοποιηθεί από την Ομάδα μας για τις δραστηριότητές της. Bλέπετε, ο "ιδιωτικός τομέας" εργάζεται και μεσούντος του θέρους και, ειδικώς, σε μία Ομάδα-διάκονο Πολιτισμού. Και, ω του θαύματος (!) διεπιστώσαμε ότι τα παραπάνω αρχαιολογικά αντικείμενα "απουσίαζαν" από τη θέση στην οποία τα είχαμε φωτογραφήσει και ενημερώσει τις αρμόδιες ...άναρχες Αρχές!

     Με την εύλογη καχυποψία ενός Πολίτη ο οποίος ζει εν μέσω ενός κράτους ..."τριμπούρδελου" (η "βικτωριανή" μου ευγένεια με αποτρέπει από το να χρησιμοποιήσω ακριβέστερους χαρακτηρισμούς...) ανησύχησα ότι τα ευρήματα είχαν διαρπαγεί από διερχομένους αλλά, ευτυχώς, επιστρέφοντας στο γραφείο με υπεδέχθη ένα ηλεκτρονικό μήνυμα προερχόμενο από:

το οποίο υπογράφει μία ευγενέστατη Κυρία (δε μπορώ να πω...) και το οποίο, δυστυχέστατα, προσπαθώντας να "δικαιολογήσει" τα ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΑ, ανέφερε τα εξής ...ανατριχιαστικά:

     Διατηρώντας όσον ένεστι το εφιπποτοξοτικό φλέγμα μου, άλλωστε το βαρβάτο σταυλίζεται σε δροσερή φάτνη και δε προσφέρεται, επί του παρόντος, για καλπαστικές διεισδύσεις σε πυριφλεγή -εν όψει πολιτικών εξελίξεων...- υπουργικά γραφεία,  θα σημειώσω ηπίως προς την υπογράφουσα τα παρακάτω:

     Eρίτιμη Κυρία Νίκη Βασιλικού,

     1. Στις πολιτισμένες χώρες με σεβασμό στην Ιστορία τους και στην αρχαιολογική επιστήμη, ευρήματα αρχαιολογικών ανασκαφών, όσον 'ασήμαντα' και εάν κρίνονται, ΕΠ ΟΥΔΕΝΙ απορρίπτονται σε ...αποθέτες, αλλά πωλούνται στις εισόδους των Μουσείων επ΄ αδεία σε επισκέπτες ώστε δια των χρημάτων που εισπράττονται να χρηματοδοτούνται ανασκαφές και να συντηρούνται Μουσεία! Η ομολογία σας ότι στη σημερινή, τάλαινα, γραικία τα αρχαιολογικά ευρήματα απορρίπτονται σε ...αποθέτες (!) ερμηνεύει, εν σημαντικώ μέρει, τόσο τη στασιμότητα των αρχαιολογικών ανασκαφών όσο και την αθλία κατάντια των περιφερειακών Μουσείων μας (για να μην αναφερθώ και στο Αρχαιολογικό Αθηνών...). Θα σας παρακαλούσα λοιπόν να μεταφέρετε στους εγκληματικώς για τον Πολιτισμό δρώντες "αρμοδίους" συναδέλφους σας να αναθεωρήσουν την τακτική της απορρίψεως στους ...αποθέτες (!) των αρχαιολογικών ευρημάτων όσον ασήμαντα και εάν η ...αυθεντία τους τα κρίνει, διότι μεγάλως θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στον Πολιτισμό!

     2. Η νομικώς και ποινικώς "ευαίσθητη" φύση των εν λόγω αρχαιολογικών ευρημάτων εκπροσωπούντων αντικείμενα προστατευόμενα υπό του Νόμου θα έπρεπε να είχε ...κουλάνει τα χέρια των συναδέλφων σας από το να τα πετάξουν όπου βρήκαν διότι θα μπορούσαν να προβληματίσουν έναν ανυποψίαστο και ευαίσθητο Πολίτη ο οποίος θα προτιμούσε να τα περισώσει κι έτσι να βρίσκονταν εμπεπλεγμένος σε δίωξη αρχαιοκαπηλείας! Πέντε ολόκληρους μήνες τα συγκεκριμένα αρχαιολογικά ευρήματα παρέμεναν εγκαταλελειμμένα στο έλεος κάθε διερχομένου μέχρι να τα εντοπίσει ο γράφων, φαντασθείτε τι θα μπορούσε να είχε συμβεί και, βεβαίως, οι λαλίστατες "υπηρεσίες" να θριαμβολογούσαν για "εξάρθρωση κυκλώματος αρχαιοκαπήλων"...!  Η πράξη εγκαταλείψεως των συγκεκριμένων αρχαιολογικών και προστατευόμενων αντικειμένων ανασκαφής αποτελεί έγκλημα καθοσιώσεως για έναν επιστήμονα αρχαιολόγο ο οποίος δε δικαιούται να επικαλεσθεί ούτε άγνοια, ούτε αμέλεια σε μία ανάλογη περίπτωση! Οπότε, θα σας παρακαλούσα να θέσετε υπ΄ όψη της αρμοδίας Εισαγγελικής Αρχής την βαρύτατη "αμέλεια" των υπαιτίων συναδέλφων σας, άλλως η παρασιώπηση εγκλήματος θα σας βαραίνει προσωπικώς διότι επαφίεμαι στη νομική σας συνείδηση ώστε να μη προβώ κι εγώ σε παράλληλες ενέργειες Αναγγελίας Αξιοποίνων Πράξεων. Και επιφυλάσσομαι...

     3. Από που και ως που αντικείμενα αρχαιολογικής σημασίας τα οποία προέρχονται από ανασκαφή και για το καθένα έχει γίνει  π ο λ ύ ω ρ η  εργασία αναγνωρίσεως, ταυτοποιήσεως και καταγραφής, με την τοποθέτηση σχετικών καρτελών για το καθένα, τελικώς θεωρούνται "σκουπίδια για τους αποθέτες"; Όλες αυτές οι προηγηθείσες εργατώρες υπό ποία λογική σπαταλώνται από τους αρχαιολόγους? Τα καρτελάκια, τέλος, γιατί να συνταχθούν με τόσες λεπτομέρειες, μήπως για να ενημερωθεί δεόντως ο ...αποθέτης? Τα σκουπίδια από το επιστημονικό "μάτι" αναγνωρίζονται εν ριπή οφθαλμού, δε συντάσσονται καρτελάκια και δε συσκευάζονται επιμελώς...!

     4. Τέλος, οι αρχαιολόγοι ακόμη δεν έμαθαν ότι τα σκουπίδια δε τα εγκαταλείπουμε τήδε κακείσε αλλά τα διαχειριζόμαστε, αν όχι με ...αρχαιολογική, τουλάχιστον με οικολογική συνείδηση;

      Γενικώς, η απαντητική επιστολή είχε και το μεγάλο καλό της: Την επόμενη φορά που θα βρω τον Ηνίοχο εγκαταλελειμμένο θύραθεν σε καφωδείο της παραλιακής δε θα ανησυχήσω διότι θα γνωρίζω ότι το Αρχαιολογικό Μουσείο των Δελφών μεταφέρεται, υπηρεσιακώς, στους ...αποθέτες! 

      Ερίτιμη Κυρία Νίκη Βασιλικού, με εκτίμηση αλλά και εν αναμονή ενεργειών σας,

Αριστοτέλης Ηρ. Καλέντζης

τ. 6977764737