ΕΙΣΑΓΟΥΜΕ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟ CARL ORFF
ΣΤΗΝ ΙΠΠΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Ο Δημήτρης είναι ένας αφιερωμένος
μελετητής της Ινδιάνικης μουσικής κουλτούρας ο οποίος παίζει διάφορα ινδιάνικα
όργανα και τραγουδά ένα "ψαγμένο" ινδιάνικο ρεπερτόριο, με ιδιαίτερη
γνώση και ικανότητα για το συγκεκριμένο αντικείμενο.
Μαζύ με την παρτνέρ του
Gina έχουν δημιουργήσει έναν όγκο μουσικής εργασίας που ήδη παρουσίασαν
δημόσια σε διάφορες μουσικές εκδηλώσεις. Και ο Δημήτρης, έκανε την Τιμή στην ομάδα
μας να την επιλέξει για να ξεκινήσει μαζύ μας την προσωπική, συναρπαστική,
περιπέτειά του με την Ιππασία.
Άτομο που ξεχειλίζει
από την ευγένεια και την καλοσύνη του πραγματικού καλλιτέχνη μουσικού και του Ανθρώπου ο οποίος, μέσω
μιας συγκεκριμένης μουσικής κουλτούρας επιδιώκει να κατανοήσει τις διαστάσεις
του κόσμου, ο Δημήτρης, δεν θα ήταν δυνατόν να αντιμετωπισθεί στη Σχολή μας παρά
μόνον μέσα στο ιδιαίτερο πλαίσιο της προσωπικοτητός του ώστε να χαρεί τον Ίππο
και την Ιππική, απέναντι στα οποία έδειχνε, αρχικώς, πολύ επιφυλακτικός, αν όχι
φοβισμένος.
Επειδή η Σχολή των «Ελλήνων
Κενταύρων» χαρακτηρίζεται από τον αντικομφορμισμό του Ιδρυτή της και από μία απροκατάληπτη πολυπρισματικότητα εκπαιδευτικών προσεγγίσεων οι οποίες στοχεύουν
στην αποτελεσματικότητα και όχι στην στείρα τυπολατρία, το εισαγωγικό μάθημα
του Δημήτρη αποφασίσθηκε να είναι … «taylor made» και έξω από τα συνήθη "παραδεδεγμένα"!
Ο σεβασμός του Ιδρυτή
των «Ελλήνων Κενταύρων» προς την ινδιάνικη κουλτούρα και τα δεινά γενοκτονίας
τα οποία οι ξενόφερτοι έποικοι της αμερικανικής ηπείρου επεφύλαξαν προς τους ιθαγενείς
Αμερικανούς Ινδιάνους, συνέβαλε σε μία ειδική σχεδίαση εισαγωγικού μαθήματος με
επίκεντρο την ινδιάνικη μουσική.
Kαι η κουλτούρα των αυτοχθόνων Ινδιάνων της Βορείου Αμερικής έχει πολλά να μας διδάξει για την σχέση της μουσικής με την Ιππική, μια σχέση την οποία εντοπίζουμε σε όλους τους ιπποτρόφους λαούς της γης, όπου κι αν αυτοί συνεισφέρουν στον πανανθρώπινο Πολιτισμό!
Έτσι, όλα τα προαναφερθέντα μαζύ και με την μουσική Παιδεία του Ιδρυτή της Ομάδος,
τον έκαναν να αναλάβει ο ίδιος την διεξαγωγή αυτού του εισαγωγικού μαθήματος
βάσει της μεθόδου μουσικοκινητικής αγωγής Carl Orff, την οποία είχε διδαχθεί σε νεαρή ηλικία όταν φοιτούσε σε Γερμανικό, δημόσιο,
Λύκειο του Αμβούργου, εν συνδυασμώ και με τις αρχές της Νευρογλωσσικής (NLP) προσεγγίσεως
την οποία εκτιμά ως εξαιρετικό εκπαιδευτικό «εργαλείο».
Κατ' αυτό τον τρόπο, η Σχολή των "Ελλήνων Κενταύρων" εισήγαγε, στις 23 Δεκεμβρίου 2018, στο υπαίθριο Ιππευτήριό της, για πρώτη φορά στην Ελλάδα την "Μέθοδο Carl Orff" στην ιππική εκπαίδευση. Αλλά ποια, ακριβώς, είναι η «Μέθοδος Carl Orff» ?
Carl Orff
(1895-1982)
Η «Μέθοδος Carl Orff», δημιούργημα του μεγάλου Γερμανού Μουσουργού, έχει ως άξονά της την συνδυαστική σχέση
του ρυθμού και της μουσικοκινητικής αλληλεπιδράσεως με την εστίαση του
εκπαιδευομένου στο γνωστικό αντικείμενό του. Αποτελεί μέρος του έργου «Schulwerk» (Σχολική Εργασία, 1930) του μεγάλου Μουσικού και ενθαρρύνει την χρήση
μουσικών οργάνων σε μουσικοκινητικούς αυτοσχεδιασμούς του εκπαιδευομένου οι οποίοι
τον άγουν προς τον σκοπό της τελικής κατακτήσεως του γνωστικού αντικειμένου,
αναγνωρίζοντας στον Εκπαιδευτή την ελεύθερη επιλογή προσαρμογής στις εκάστοτε πολιτισμικές
ιδιαιτερότητες και χαρακτηριστικά του εκπαιδευομένου, με παιγνίδι και
αυτοσχεδιασμό.
Η Πολυξένη Ματέυ-Ρουσοπούλου με τον Carl Orff
στην Αθήνα
(1957)
H Πολυξένη
Ματέυ-Ρουσοπούλου (1902 -1999),
καθηγήτρια ρυθμικής, χορογράφος, πιανίστα και μουσικοπαιδαγωγός, υπήρξε η
Ελληνίδα μαθήτρια του Carl Orff η οποία εισήγαγε την μέθοδό του στην Ελλάδα
(1962) αφού, προηγουμένως, την δίδαξε στο Saltzburg (1960) και στη συνέχεια στο
Ωδείο του Τορόντο, στην Ολλανδία και τη Γαλλία.
Δοθέντος, δε, ότι η Ιππασία δεν είναι τίποτε άλλο παρά ρυθμός και κίνηση, ο Ιδρυτής της Σχολής των "Ελλήνων Κενταύρων" διέγνωσε λίαν ευστόχως, κρινομένου εκ του αποτελέσματος αυτού του πρωτο-επιχειρηθέντος εισαγωγικού μαθήματος στην Ιππασία, ότι η «Μέθοδος Carl Orff» ενδείκνυται και σε μια τέτοια διδασκαλία, αν όχι, πρωτίστως σε μια τέτοια διδασκαλία!
Βασική δυσκολία για την διεξαγωγή του συγκεκριμένου μαθήματος ήταν η μη εξοικείωση του σχολικού Ίππου με την μουσική, τους περιβάλλοντες ήχους δυνατού ηχείου με έντονα μπάσα και, κυρίως, με την μη εξοικείωσή του με έναν Ιππέα -και δη απολύτως αρχάριο- ο οποίος αντί να τον ελέγχει με τις ηνίες, θα είχε απασχολημένα τα χέρια του ώστε, επάνω του, να παίζει ένα μουσικό όργανο και όλα τούτα, όχι στον περιορισμένο χώρο ενός συμβατικού Ιππευτηρίου αλλά σε υπαίθριο Ιππευτήριο ανοικτού εδάφους, μάλιστα και χωρίς προστατευτικό κράνος ή θώρακα, απλώς, ...καλωδιωμένο με συσκευές ασύρματης διασυνδέσεώς του με την επί του εδάφους παρτνέρ του προκειμένου να αποδώσουν ...συναυλιακά το ρεπερτόριό τους! Η ευθύνη του Εκπαιδευτή για την ασφάλεια του μαθητή του τεραστία, αλλά και πάλι η αυτοπεποίθησή του στην δοκιμασμένη τεχνική της αναπτύξεως εξω-αισθητού πεδίου αμέσου επικοινωνίας με τον Ίππο όχι μόνον επιβεβαιώθηκε αλλά και συνέβαλε στην διασφάλιση της, απρόσκοπτης, επιτυχίας του εγχειρήματος!
Παρακολουθώντας τις ρηξικέλευθες εκπαιδευτικές μεθόδους του Ιδρυτή της Ομάδος των "Ελλήνων Κενταύρων" κάποιοι οι οποίοι αγνοούν αυτό, ακριβώς, το "εξω-αισθητό πεδίο αμέσου επικοινωνίας με τον Ίππο", θεωρούν ότι ο συγκεκριμένος Εκπαιδευτής διακυβεύει την ασφάλεια των μαθημάτων του, χωρίς ωστόσο να είναι σε θέση να ερμηνεύσουν τον μηδενικό δείκτη ατυχημάτων που συνοδεύει το 13χρονο έργο του! Τα πράγματα, όμως,είναι απλά και έχουν να κάνουν με την προσωπική επαφή που φροντίζει να αναπτύσσει εκ των προτέρων με τον Ίππο με τον οποίο αναπτύσσει μιαν έντονη συζυγή συναισθηματική διάδραση η οποία υποχειριάζει ευγενικά τον Ίππο θέτοντάς τον σε κατάσταση εργασιακής "νιρβάνας", όπως συνέβη και κατά το συγκεκριμένο, πρωτοποριακό μάθημα όπως ο ίδιος ο εκπαιδευόμενος παρετήρησε και σημείωσε σε μήνυμά του προς τον Εκπαιδευτή του.
Μεθοδικός, όμως, καθώς είναι ο συγκεκριμένος Εκπαιδευτής, πριν "ανεβάσει" επί του Ίππου τον εκπαιδευόμενό του, ανέλαβε πρώτος την ίδια εκείνη φλογέρα Hohner με την οποία πριν δεκαετίες διδάχθηκε στο Αμβούργο τη Μέθοδο Carl Orff, εφίππευσε τον σχολικό Ίππο και διεκπεραίωσε το εναρκτήριο και βασικό στάδιο της εξοικειώσεως του Ίππου με τον αναβάτη να φέρει και να παίζει ένα μουσικό όργανο.
Η εξοικείωση, όμως, του Ίππου με τις νέες συνθήκες αυτού του ιδιαιτέρου μαθήματος, για τον Εκπαιδευτή δεν φάνηκαν αρκετές ώστε να θεωρηθεί ότι ολοκληρώθηκε εδώ. Ο Ίππος ρυταγωγήθηκε διακριτικά κοντά στην "ορχήστρα" και αφού εξοικειώθηκε με την "εικόνα" των οργάνων και των μουσικών, κατόπιν, ο Εκπαιδευτής επεχείρησε και την διακριτικήν εξοικείωση του Ίππου με τους (ηλεκτρικούς) ήχους του ενισχυτή,όπως τους παρήγαγε το ηχείο με τα υπερβάλλοντα, κατά κανόνα, μπάσα, κάτι δυσβάστακτο για την ακοή του Ίππου ο οποίος ενσταυλίζεται σε ένα γαλήνιο περιβάλλον χωρίς να έχει έρθει καθόλου σε επαφή με παρόμοιες "τονικές"!
Δίνοντας λεπτομερείς οδηγίες αυξομειώσεως του ήχου του ηχείου, αλλά και αναπροσανατολισμού του, παρατηρήθηκαν και διορθώθηκαν οι αρχικές επιφυλακτικές αντιδράσεις του Ίππου, μέχρι σημείου να αποδεχθεί το ...ταραχοποιό ηχείο ως αναπόσπαστο παρελκόμενο του ...φυσικού περιβάλλοντος! Και τότε και μόνον τότε άρχισε το κυρίως μάθημα!
Ο Εκπαιδευτής,όπως και με τους Ίππους, αποφεύγει να κουράζει τους εκπαιδευομένους του με πολλές λεκτικές οχλήσεις περιττών οδηγιών και διορθώσεων, προτιμώντας την ανάπτυξη του ιδίου εξω-αισθητού πεδίου αμέσου επικοινωνίας που αποδεικνύεται το πλέον ασφαλές και αποτελεσματικό passepartout εκπαιδεύσεως.
Έτσι, με ελάχιστες προκαταρκτικές οδηγίες προς τον, έφιππο πλέον, αγαπημένο μας Δημήτρη, αυτό το πρωτόλειο όσο και μνημειακό εισαγωγικό μάθημα Ιππασίας "καθελκύσθηκε" στο ταραγμένο πέλαγος της παγκόσμιας ιππικής εκπαιδεύσεως το οποίο, για την Σχολή μας, παραμένει πάντοτε γαλήνιο και καλοταξιδεμένο!
Ο Δημήτρης αφέθηκε στο πιο καλοτάξιδο τετράποδο "σκαρί" μόνος, με το βαθύηχο cuerno (κέρας) του στο νανούρισμα των Ιroquis (κλάδος της φυλής των Lakota), στο ανοικτό φυσικό έδαφος του οποίου ο μόνος "ορίζοντας" ήταν ο λυρισμός της ινδιάνικης μουσικής! Καμία οδηγία για το πως θα "κάθονταν", για το πως θα τοποθετούσε τα πόδια του, για το πως θα έστηνε τον κορμό του... Μόνος του εντελώς, στο πρώτο του, εισαγωγικό, μάθημα Ιππασίας και βρήκε τα πάντα με την βοήθεια της επιδράσεως της μουσικοκινητικής αγωγής με την βιωματικήν επαφή του με την μουσική που ενσυναισθάνεται! Όταν αφήνεσαι απερίσπαστος στους διαλόγους σου με τα λυρικά βιώματά σου και εγκαταλείπεσαι στην αλάνθαστη καθοδήγησή τους που, ανιδιοτελώς και απλόχερα, σου παρέχουν, δεν μπορεί παρά να λύσεις ακόμη και ...ιησουίτικες μαθηματικές ασκήσεις ...άνευ διδασκάλου. Και προς τα εκεί άγει η «Μέθοδος Carl Orff», ακόμη και στην περίπτωση της ιππικής διδασκαλίας!
Ο Εκπαιδευτής, άλλοτε εντός και, τον περισσότερο χρόνο εκτός Ιππευτηρίου, αφήνοντας ολομόναχο τον έφιππο εκπαιδευόμενο να παίζει όργανα και να τραγουδά, απολάμβανε τον Ίππο να είναι επικεντρωμένος στον αθέατο ομφάλιο λώρο της εξω-αισθητής επικοινωνίας τους και να αντιδρά θετικά όχι σε κάθε εντολή του αλλά σε κάθε του σκέψη! Πράγματα, που δεν μπορούν να εξηγηθούν περιφραστικώς αλλά μόνον ενστικτωδώς, όπου κυριαρχεί η περιγραφικότητα αλλά και η σιγουριά του υπνοβάτη.
Η δυνατή σχέση του Δημήτρη με την ινδιάνικη μουσική έφερε γρήγορα τα θετικά αποτελέσματά της στο συγκεκριμένο εισαγωγικό μάθημά του κατά το οποίο φιλοδώρησε την ακοή μας, με την συνοδεία της έξοχης παρτνέρ του Gina, με ήχους νανουρισμάτων της φυλής των Lakota παιγμένα με πνευστό cherokee. Kαι όσο ο Δημήτρης, έφιππος σκόρπιζε στον αέρα υπέροχες νότες ενώ, ταυτοχρόνως, διηύθυνε εν κινήσει τον Ίππο του άνευ ηνιών αλλά και τον επανέφερε με διακριτικότητα και χωρίς να χαλάσει το "κάθισμά" του στην σωστή πορεία του όταν εξετρέπετο από αυτήν, διαχειριζόμενος, παραλλήλως και το όργανό του, ο Εκπαιδευτής αλλά και οι θεατές παρακολουθούσαν, αυτή, την εκπληκτικήν εκπαιδευτική μυσταγωγία που την χαρεκτήριζε η αρμονία της κινήσεως. Ο μέγας Carl Orff μόλις δικαιώθηκε και στην Ιππική!
Το μάθημα αυτό διήρκεσε για περισσότερην από μία ώρα, ενώ ένα σύνηθες εισαγωγικό δεν διαρκεί πάνω από είκοσι με εικοσιπέντε λεπτά! Καθ΄ όλην αυτή την διάρκεια ο Δημήτρης παρέμεινε σταθερός στο "κάθισμά" του πάντοτε στο ενδεδειγμένο κέντρο ισορροπίας χωρίς να κινδυνεύσει ούτε μία φορά με τον Ίππο του, επίσης, σταθερώς κινούμενο, υποβοηθούμενο σε αυτό από την ψυχολογία του αναβάτη του και την παραγωγή ήχων αρμονικών και κατευναστικών.
Ο Εκπαιδευτής, συγκρίνοντας τον σημερινό, έφιππο, Δημήτρη με τον Δημήτρη που είχε απολαύσει προ ημερών στον χώρο του όπου έπαιξε ίδια μουσικά κομμάτια με ίδια μουσικά όργανα, σήμερα τον είδε πολύ ...ανετότερο και πολύ ευσταθέστερο με λιγότερη "σκηνική αμηχανία στάσεων"! Επί του Ίππου, ο ίδιος καλλιτέχνης είχε καλύτερη στάση κορμού, άρα και καλύτερες προϋποθέσεις καλής αναπνοής και "φυσήματος" του πνευστού του απ΄ ό,τι στον κλειστό χώρο του. Μία σύγκριση φωτογραφικών θα μπορούσε να σκιαγραφήσει τις διαφορές!
Και η απόδοσή του εδώ, στο υπαίθριο Ιππευτήριο, θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως πλέον "εμπνευσμένη" και "λυρική" .
Ο εξαιρετικός μας Συνασκούμενος Γιάννης Καπρούλιας, προς τον οποίο είμεθα πάντοτε ευγνώμονες, βιντεοσκόπησε αυτό το σημαντικό εισαγωγικό μάθημα Ιππασίας και σύντομα θα μπορούμε να μελετήσουμε πολλές ενδιαφέρουσες εφαρμοστικές παραμέτρους.
Δεν ξέρουμε εάν "εκεί" στο υπουργείο ..."Παιδείας" υπάρχουν "ώτα ακούοντα" αλλά εάν, όντως, υπάρχουν προτείνουμε την θέσπιση προγράμματος, έφιππης, μουσικοκινητικής αγωγής με την Μέθοδο Carl Orff, η οποία, εκ της δικής μας, πρώτης, εφαρμογής, έδειξε ένα λαμπρό εκπαιδευτικό αποτέλεσμα. Βεβαίως, δεν τρέφουμε φρούδες ελπίδες από το υπουργείο ..."Παιδείας" μιας κοινωνίας η οποία χρησιμοποιεί το εθνικό σύμβολο δίκην ...επιρριπταρίου του αφεδρώνος της, αλλ' εν εναντία περιπτώσει, αφιλοκερδώς, προσφερόμεθα για την παροχή τεχνικής υποστηρίξεως κάθε σχετικού προγράμματος!
Στο τέλος του μαθήματός του ο Δημήτρης μας αφίππευσε με τον προβλεπόμενο τρόπο δηλώνοντας ότι ούτε φόβο, ούτε κόπωση αισθάνεται.
Αλλά, το μάθημα του Δημήτρη μπορεί να τελείωνε εδώ, όμως το μάθημα του Ίππου της Σχολής μας θα συνεχίζονταν, προκειμένου να απενοχοποιήσει ακόμη περισσότερο τα μουσικά όργανα, το ηχείο αλλά και τους μουσικούς ως "εικόνες" αποκλίνουσες των συνηθισμένων που έχει εγγεγραμμένες στο "συρτάρι" των εμπειριών του!
Πάντοτε, μια συνεπής Σχολή αξιοποιεί κάθε ευκαιρία βελτιώσεως της συμπεριφοράς των Ίππων της και αυτό συμβαίνει και στη δική μας.
Στο τέλος, πολλές ενδιαφέρουσες απόψεις γι αυτό το μάθημα ακούσθηκαν από τους Συνασκουμενους μας αλλά και από τους επισκέπτες οι οποίοι τίμησαν αυτή την δημόσια εκδήλωση.
Και κάποιοι δεν παρέλειψαν να ...βιώσουν ακόμη περισσότερο το "κλίμα" της πανέμορφης ινδιάνικης μουσικής που μέχρι πριν λίγο ηχούσε στο υπαίθριο Ιππευτήριό μας.
Ευγενέστατος, ο
εκπαιδευόμενός μας, είχε την καλοσύνη, μετά από αυτό το μάθημα, να μας στείλει το ακόλουθο μήνυμα:
«Ευχαριστώ θερμά μέσα απ την καρδιά μου
για τη συμπαράσταση - υποστήριξη, αλλά και γενικότερα για όλο αυτό το
εγχείρημα, που μέχρι χθες, φαινόταν μη πραγματοποιήσιμο !!»
Kαι η απάντηση του Εκπαιδευτή ήταν η
ακόλουθη:
«Η Ιππική σε
ευχαριστεί διότι με τη μεγαλοσύνη του χαρακτήρος σου άνοιξες νέους ορίζοντες
στην εκπαίδευση της Ιππασίας.»
Σε κάθε περίπτωση, αυτή η εκπαιδευτική εμπειρία θα μας μείνει αξέχαστη με όσα σημαντικά αποκομίσαμε!
