Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ ΙΠΠΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ Μέρος ΣΤ' ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

 Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ ΙΠΠΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

Μέρος ΣΤ'

ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

     Η θεατρική διδασκαλία στους μαθητές ενός Ιππικού Θεάτρου οι οποίοι είναι, ταυτοχρόνως, Ίπποι και Άνθρωποι, αποτελεί μία πολύ σύνθετη διαδικασία η οποία, διόλου «περιέργως», ενώ παρέχει την προτεραιότητα θεατρικής «μυήσεως» προς τον Ίππο-ηθοποιό, τον συνεκπαιδεύει, παραλλήλως, με τον Άνθρωπο-ηθοποιό ώστε να «διασταυρωθούν» ομαλώς και ισοτίμως επί σκηνής. Αυτό σημαίνει ότι σε ένα Ιππικό Θέατρο, ακόμη και ο καλύτερος θεατρικός σκηνοθέτης είναι καταδικασμένος να αποτύχει εάν δεν είναι  ι π π ο γ ν ώ σ τ η ς! Έτσι, η διδασκαλία στο Ιππικό Θέατρο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υλοποιηθεί από έναν σκηνοθέτη ο οποίος αγνοεί την ψυχολογία και τον τρόπο των βιολογικών λειτουργιών του Ίππου, πρωτίστως, τον τρόπο της εκ μέρους του Ίππου αντιλήψεως της φυσικής πραγματικότητος και της εκ μέρους του αναλύσεως και κατανοήσεως των εξωτερικών ερεθισμάτων.

     Η βασική, λοιπόν, «μαγιά» σε ένα Ιππικό Θέατρο είναι ο Ίππος και με αυτόν ως επίκεντρο και «θεμέλιο λίθο» θα «χτίσουμε» το όλο «οικοδόμημα»!

          Όσο κι αν η δίψα της γρήγορης απολαύσεως με την ολοκλήρωση ενός σκηνικού αποτελέσματος «καταδιώκει» όλους τους συντελεστές μιας, οποιασδήποτε, παραστάσεως, στο Ιππικό Θέατρο ο χρόνος «παγώνει» σε μια προσπάθεια επεξεργασίας μικρών λεπτομερειών που αθροίζονται στο βέλτιστο αποτέλεσμα. Και αυτό το βέλτιστο αποτέλεσμα εδράζεται, πρωτίστως, στην α σ φ ά λ ε ι α των σκηνικών συντελεστών και στην θεατρική απόδοσή τους. Εδώ, όπου καμιά πρόθεση διογκώσεως μιας παραστασιογραφίας δεν υφίσταται αφού τα πάντα αφορμώνται από μία παράμετρο που σε κανένα άλλο είδος θεάτρου δεν είναι τόσο έντονη. 

     Επί παραδείγματι, ένας ανεπαίσθητος ήχος της πόρπης του υποσιαγώνου μπορεί να ανησυχήσει μέχρις αφηνιασμού τον υπερευαίσθητο Ίππο με συνέπεια ένα ατύχημα; Κι εδώ καλείται ο διδάσκων να σταθμίσει την ψυχολογία του Ίππου του, να επαληθεύσει τις «αντοχές» του στη συγκεκριμένη δοκιμασία και σε περίπτωση εμφανίσεως του όποιου προβλήματος να το λύσει.

     Στην Ιππική, η  α π ο φ υ γ ή  α τ υ χ ή μ α τ ο ς και η αλληλένδετη  α σ φ ά λ ε ι α  του Ίππου και του Ιππέως ξεκινά από την γνώση της ψυχολογίας και του τρόπου αντιλήψεως του Ίππου από τον Άνθρωπο. Και, σε κάθε μάθημα, θα πρέπει εξ αρχής να είμαστε βέβαιοι ότι ο τετράποδος συνεργάτης μας δεν υφίσταται καμιάν ενόχληση η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει ανεπιθύμητες αντιδράσεις του. Ούτω πως, ένα μάθημα Ιππικού Θεάτρου θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από την επικέντρωση στη βιωματική διδασκαλία της λεπτομέρειας και όχι στην διεκπεραιωτική γενικότητα, με προτεραιότητα στην ασφάλεια της συνεργασίας Ίππου και Ανθρώπου.

     Εν αρχή, λοιπόν, ην ο …Ίππος-ηθοποιός! Διότι, η «αρχή» του Ιππικού Θεάτρου, εξ ορισμού, είναι ο Ίππος-ηθοποιός και όχι ο Άνθρωπος-ηθοποιός. Και, εν αρχή της …αρχής η ασφάλεια της διδασκαλίας, οπότε, ο Ίππος θα πρέπει να εισαχθεί βαθμιαίως σε ό,τιδήποτε τον αφορά και αφού δείξει συμβατός με το εκάστοτε διδασκόμενο αντικείμενο θα πρέπει να προχωρεί στο επόμενο.

     Αυτά και εφαρμόσαμε με τους μέχρι τώρα σχολικούς Ίππους τους οποίους χειρισθήκαμε με τους κανόνες της Φυσικής Ιππικής που ακολουθούμε στην Σχολή των «Ελλήνων Κενταύρων» παρατηρώντας ότι, όλοι ανεξαιρέτως, επέδειξαν ικανοποιητικότατη προσαρμογή στα σκηνικά τους καθήκοντα. Και σε κάτι τέτοιες στιγμές θυμόμαστε το βιβλίο «Έφιππη Τοξοβολία» του Δασκάλου Kassai Lajos όπου, στην 30ή σελίδα γράφει: «Δεν είναι όλοι οι Ίπποι κατάλληλοι για Έφιππη Τοξοβολία.». Στην δική μας περίπτωση, περιέργως πως και στην Έφιππη Τοξοβολία και στο Ιππικό Θέατρο όσοι Ίπποι βρέθηκαν στα χέρια μας, απεδείχθησαν κατάλληλοι για την αποστολή τους! Σύμπτωση; Μπορεί!... Ασφαλώς και ως μαθητές του Kassai Lajos δεν θεωρούμε εαυτούς σε τίποτε καλύτερους εκείνου!

     Απλώς, από την πρώτη στιγμή της επαφής διαπιστώσαμε ότι ο Ίππος έχει ανάγκη να νιώσει ασφαλής με τον Άνθρωπο ώστε να τον εμπιστευθεί κι ευθύς αμέσως μετατρέπεται σε έναν ασφαλή και πιστό συνεργάτη του κι αυτό ακολουθήσαμε.

     Κατά τα λοιπά, η διδασκαλία του θεατρικού ρόλου στον ίππο είναι υπόθεση τηρήσεως των όρων που τον διατηρούν ήρεμο και επικεντρωμένο στον διδάσκοντα με δεδομένο το ότι η αυτοσυγκέντρωση δεν είναι κάτι που μπορεί να διαρκέσει …επ΄ άπειρον, έχοντας βραχύ χρόνο λήξεως. Γι αυτό και η θεατρική εκπαίδευση ενός Ίππου θα πρέπει να ακολουθεί βήματα εικοσαλέπτων διδασκαλίας με διαλείμματα ανανήψεως κι επαναλήψεων με σύναψη των διδαχθέντων, τουτέστιν: Διδάσκουμε το ¨α¨ επί είκοσι λεπτά, διαμεσολαβεί διάλειμμα μισού χρόνου κι επανερχόμεθα με επανάληψη του ¨α¨ συν το νέο γνωστικό αντικείμενο ¨β¨, καταλήγοντας με ¨α¨ και ¨β¨.  

     Η προϋπόθεση της υπάρξεως θεατρικού σεναρίου έργου το οποίο έχει διαρκώς κατά νου ο Εκπαιδευτής, διευκολύνει την σκηνική εκπαίδευση του Ίππου-ηθοποιού. Υπ΄ αυτή την προϋπόθεση ο Εκπαιδευτής γνωρίζει ανά πάσα στιγμή το διδακτέο αντικείμενο στον Ίππο, την ιπποσαγή, την κίνηση, την παρεμβολή φωτισμών, μουσικής και εφφέ και, τέλος, την ίππευση εκεί όπου αυτή υπάρχει. 

     Ιδανικόν είναι η εκπαίδευση του Ίππου να γίνεται στην πραγματική σκηνή όπου προορίζεται να ανεβεί η παράσταση για την οποία προορίζεται, αυτό, όμως, δεν είναι απαραίτητο και ένας Ίππος-ηθοποιός μπορεί να εκπαιδευθεί οπουδήποτε με την συνδυαστική μνήμη του να «τροφοδοτείται» με «συντεταγμένες» γενικής εφαρμογής ώστε όταν βρεθεί σε διαφορετικό περιβάλλον να συνεχίσει να «καθοδηγείται» από τις δοθείσες εκπαιδευτικές «συντεταγμένες».

     Μία Σχολή Ιππικού Θεάτρου μπορεί να δεχθεί ως μαθητές άτομα με ιππικήν εμπειρία ή και χωρίς αυτή και στην δική μας Σχολή γίνονται δεκτοί μαθητές και των δύο κατηγοριών, όπως και σε μία παράσταση Ιππικού Θεάτρου μετέχουν ιππεύοντες και μη. Είναι αυτονόητο, δε, ότι η «πυξίδα» του σεναρίου του θεατρικού έργου, βάσει του οποίου είναι σωστό να επιχειρείται η όποια διδασκαλία, θα βοηθήσει τον Εκπαιδευτή να εκτιμήσει την ιππικήν επάρκεια του εκπαιδευομένου να ανταποκριθεί στον προβλεπόμενο ρόλο, διότι, εν εναντία περιπτώσει θα πρέπει ο εκπαιδευόμενος να βελτιωθεί, αρχικώς, στις έφιππες απαιτήσεις του ρόλου πριν δοθεί έμφαση στην υποκριτική διδασκαλία του. Το ίδιο ισχύει και για τους εισερχομένους στην Σχολή χωρίς προηγούμενη ιππική εμπειρία και προς τους οποίους, κατά προτεραιότητα θα πρέπει να γίνει ιππική διδασκαλία πριν εισαχθούν στην υποκριτική διδασκαλία. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει ο νεοδιδασκόμενος να αφεθεί στην απορρόφηση της ιππικής διδασκαλίας απερίσπαστος από ο,τιδήποτε άλλο και να ληφθεί δάνειο χρόνου ώστε μετά από σχετική πρόοδο στην ιππική, να ακολουθήσει και η υποκριτική διδασκαλία του.

      Κατά έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο, η προϋπόθεση ασφαλείας ενός μαθήματος Ιππικού Θεάτρου θα πρέπει να τηρείται και εν αρχή της εκπαιδεύσεως του Ανθρώπου-ηθοποιού ο οποίος, λόγω πολλών αιτιών, μπορεί να εμφανίσει ακόμη και ακούσια ταραχή ενώπιον ενός συμπαίκτη-ζώου ανεξαρτήτως εάν αυτός είναι ακόμη και έμπειρος Ιππέας. Στην συγκεκριμένη περίπτωση οι ακούσιες επιφυλάξεις, ακόμη κι εκούσιοι φόβοι έρχονται αυτομάτως στο «προσκήνιο» και μπορεί να επεκταθούν και στον Ίππο με απρόβλεπτες συνέπειες. Έτσι, ο Εκπαιδευτής ο οποίος θα αναλάβει έργο εκπαιδεύσεως Ανθρώπου-ηθοποιού και, βεβαίως, εκεί όπου συνυπάρχει Ίππος, θα πρέπει να ελέγξει, κατ΄ αρχήν, την  α ν α π ν ο ή  του εκπαιδευομένου του και, εάν είναι καλώς ρυθμισμένη και μόνον, μπορεί να συνεχίσει, άλλως θα πρέπει να την ρυθμίσει και για την «ρύθμιση» είναι πολλοί οι τρόποι.

      Μία από τις πλέον αποτελεσματικές μεθόδους ρυθμίσεως της αναπνοής, από την εμπειρία της δικής μας διδασκαλίας, απεδείχθη η βαδιστική αλλά και η έφιππη ανάγνωση κειμένου στην οποία προσδώσαμε ιδιαίτερην έμφαση.

     Η όλη διδασκαλία επεχειρήθη τόσο «in vitro», δηλαδή, μέσα στο ελεγχόμενο περιβάλλον του Ιππευτηρίου, όσο και «in vivo», δηλαδή, σε εξωτερικό, φυσικό περιβάλλον προκειμένου να συγκριθεί το διδακτικό αποτέλεσμα επί των διδασκομένων Ανθρώπων και όχι Ίππων, για τους οποίους, άλλωστε δεν θα ήταν και ενδεδειγμένο για πολλούς λόγους.

     Ως προς την εξωτερική διδασκαλία, αρχικώς, επελέγησαν δημόσια σημεία μετρίας κινήσεως ώστε να μην λειτουργήσει αποτρεπτικώς για τον διδασκόμενο η παρουσία διερχομένων.

    Παραλλήλως, επελέγησαν σημεία με μια κάποιαν «αισθητική σεναρίου» ώστε να ενισχύσουν την έμπνευση της διδασκαλίας και να εμψυχώσουν τον διδασκόμενο.

     Υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις απεδείχθη ότι η εξωτερική, «in vivo» διδασκαλία είχε πολύ υψηλότερο διδακτικό αποτέλεσμα. Εδώ, ο διδασκόμενος όχι, απλώς, μαθαίνει ταχύτερα αλλά και, ξεπερνώντας τον πρώτο «κλονισμό», διαμορφώνει μια πειστικότερη σκηνική προσωπικότητα.

     Γενικώς, κατά την παρούσα προκαταρκτική φάση, διδάχθηκαν πολλοί μαθητές Άνθρωποι και Ίπποι με κύριο σκοπό την αποκρυστάλλωση μεθόδων διδασκαλίας στις οποίες και καταλήξαμε χωρίς κανένα δυσάρεστο απρόοπτο και, βεβαίως, όπως πάντοτε, χωρίς κανένα ατύχημα! Και, πέραν των ιδιαιτεροτήτων των ανθρωπίνων συμπεριφορών, οι Ίπποι απεδείχθησαν οι καλύτεροι σκηνικοί «επαγγελματίες» ηθοποιοί, κάτι που μπορούμε να το διατυπώσουμε απεριφράστως!

Συνεχίζεται...