ΡΥΤΑΓΩΓΗΣΗ
Μετά τον "Κύκλο Προσεγγίσεως" ο οποίος αποτελεί την εισαγωγή στο ιππικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Σχολής των "ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ" και εγκαθιδρύει τη θεμελιώδη αλληλοαποδοχή Ίππου και Ανθρώπου για κάθε περαιτέρω συνεργασία, έπεται η ρυταγώγηση η οποία συνιστά την πρώτη μεταξύ τους δραστική συνεργασία κατά την εργασία εδάφους. Κατά την ρυταγώγηση, αυστηρώς πριν εφιππεύσει ο μέλλων Ιππέας, αναλαμβάνει από το έδαφος τις ηνίες, με την ρυταγωγούσα χείρα (εκείνη που βρίσκεται προς τον Ίππο) απολύτως χαλαρή και χωρίς καμία τάση σφιξίματος των δακτύλων ή έλξεως, με το άλλο άκρο των ηνιών στην βοηθητική χείρα, ξεκινά αργά (ώστε να δοθεί χρόνος εκκινήσεως και στον Ίππο) με την κεφαλή προς την κατεύθυνση κινήσεως και χωρίς να στρέφεται προς τον Ίππο ώστε να δει ότι ξεκίνησε. Το κρίσιμο σημείο εν προκειμένω είναι η από πλευράς του ρυταγωγούντος πλήρης αυτοπεποίθηση ότι ο Ίππος θα ακολουθήσει διότι αυτό ακριβώς το σημείο αποτελεί το "κλειδί" της επιτυχούς ρυταγωγήσεως και της a priori εργασιακής διασυνδέσεως ίππου και Ανθρώπου. Στην παραπάνω φωτογραφία ο μαθητής ο οποίος για πρώτη φορά έρχεται σε επαφή με τον Ίππο μας δίνει ένα άριστο πρότυπο ρυταγωγούντος, με ορθό κράτημα ηνιών, ορθή τοποθέτηση κεφαλής και ηγετική κίνηση, διότι, η Ιππασία αυτό ακριβώς επιδιώκει, την διαμόρφωση ηγετικών χαρακτήρων με τον "Ηγέτη" αποφασιστικό αλλά και ευγενή, αναλαμβάνοντα την διαχείριση ενός πολύ δυνατότερου αντιπαρατιθέμενου (Ίππο) τον οποίο, όμως, δι ευφυίας και αποφασιστικότητος μπορεί να υπερβεί.
Κατά την ρυταγώγηση ο ρυταγωγών λαμβάνει υπ΄ όψη του την βραδύτερη του Ανθρώπου ανταποκρισιμότητα σε ευθεία βάδιση του Ίππου του και κινείται σταθερά επί της επιλεγόμενης διαδρομής χωρίς ούτε επί στιγμή να στραφεί προς τον Ίππο (δείγμα αβεβαιότητος, η οποία δεν προσιδιάζει στον Ηγέτη ο οποίος πρέπει να εγκαθιδρυθεί στην συνείδηση του ρυταγωγουμένου Ίππου) και ούτε επί στιγμή, επίσης, να έλξει τις ηνίες με την ρυταγωγούσα χείρα (δείγμα βιασμού προς τον Ίππο ο οποίος, βάσει των περισσοτέρων πιθανοτήτων, θα αντιδράσει δια στάσεως ή δι ανακοπής της προς τα εμπρός βαδίσεως). Ο ρυταγωγών, θα πρέπει να αισθάνεται την διακριτική "ολίσθηση" των ηνιών στη ρυταγωγούσα χείρα του και αυτή η "ολίσθηση" η οποία διαβιβάζεται στην αίσθηση του Ίππου αποτελεί και την διαρκή καθοδηγητική "εντολή" του ρυταγωγούντος προς τον ρυταγωγούμενο, με τον ρυταγωγούντα σταθερά κινούμενο προς την επιθυμητή κατεύθυνση και την κεφαλή του στραμμένη προς αυτή. Η παραπάνω εικόνα αποτελεί έξοχο δείγμα ρυταγωγήσεως και η χαλαρότητα των ηνιών με την όλη υποχειριότητα και χαλαρότητα του Ίππου αποτελούν υπόδειγμα συνεργασίας Ίππου και Ανθρώπου!
Η βαδιστική ρυταγώγηση θα πρέπει να εκτελείται επί των ευθειών και στροφών του στίβου αλλά και επί διαδρομής τεθλασμένου ίχνους με εναλλασσόμενες ευθείες και στροφές εκτός στίβου. Καθ' όλη την ρυταγωγική διαδρομή ο ρυταγωγών εκπαιδεύεται στην εκκίνηση (όπως ανωτέρω) αλλά και στην ακινήτηση η οποία έγκειται στη στάση του και στη κλίση προς τα πίσω του κορμού του (βλέπε παραπάνω φωτογραφία) κάτι το οποίο ο Ίππος αμέσως αντιλαμβάνεται ως εντολή ακινητήσεως και του ιδίου.
Την βαδιστική ρυταγώγηση θα ακολουθήσει η τροχαστική, με τον Άνθρωπο ελαφρώς τρέχοντα ώστε να διατηρεί τροχάζοντα τον Ίππο. Η τροχαστική ρυταγώγηση επιχειρείται μόνον όταν διαπιστωθεί ότι η βαδιστική επετεύχθη πλήρως και χωρίς καμία βιασύνη από πλευράς Εκπαιδευτού. Στην περίπτωση κατά την οποία στην ρυταγωγική διαδικασία παρευρίσκονται και προχωρημένοι μαθητές, καλό θα ήταν να εμπλακούν κάποιοι εξ αυτών ώστε να "παρασύρουν" τον μυούμενο σε ορθότερους χειρισμούς.
Την τροχαστική ρυταγώγηση ακολουθεί η καλπαστική, με τον ρυταγωγούντα να αυξάνει την ταχύτητα του τρεξίματός του ώστε να εξαναγκάσει τον Ίππο του να ακολουθήσει με βηματισμό ελαφρού καλπασμού αλλά πάντοτε υπό τις προϋποθέσεις οι οποίες περιγράφονται στην εισαγωγική παράγραφο του παρόντος κειμένου. Και, αποκορύφωμα της καλπαστικής ρυταγωγήσεως θα είναι η υπερπήδηση χαμηλού εμποδίου "Χ", με τον ρυταγωγούντα ελαφρώς προπορευόμενο του ρυταγωγουμένου Ίππου, τουλάχιστον κατά την πρώτη διέλευση, ώστε ο Ίππος να "διδαχθεί" την υπερπηδητική τροχιά.
Καλόν είναι η καλπαστική ρυταγώγηση να εκτείνεται έως και τον πλήρη καλπαστικό διασκελισμό του εκάστοτε Ίππου ώστε σε αυτό το σημείο (ταχύτητα) να εκτελείται και η υπερπήδηση εμποδίου, όπως φαίνεται στην παραπάνω φωτογραφία. Αυτό ορίζει και το κορυφαίο σημείο επιτυχίας της ρυταγωγήσεως και στη Σχολή των "ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ" δίδεται μεγάλη προσοχή ώστε σε αυτό το σημείο να φθάνουν όλοι οι μαθητές κατά το εισαγωγικό τους μάθημα και σε ό,τι αφορά στην εργασία εδάφους, πριν την εφίππευση.
Και, βεβαίως, η καλπαστική ρυταγώγηση υπεράνω εμποδίου είναι ακόμη πιο ωφέλιμη εάν επιχειρείται, ταυτοχρόνως και με επιπρόσθετο συνοδό πλέον του ρυταγωγούντος μαθητού, ώστε ο Ίππος να πλαισιώνεται κατά τέτοιον τρόπο ώστε να υποχρώνεται να διέλθει, ακριβώς, υπεράνω της χιάσεως των βαλβίδων, όπως και στη κανονική υπερπήδηση.
Πέραν της εισαγωγικής ωφελιμότητος προς εργασιακή διασύνδεση του Ίππου με τον Ιππέα, η ρυταγώγηση αποτελεί μία ιδανικήν ευκαιρία εκμεταλλεύσεως συνθηκών για την εξοικείωση του Ίππου με αντικείμενα τα οποία δυσκολεύεται να αποδεχθεί υπό άλλες συνθήκες. Η ρυταγωγική διαδικασία η οποία υποχειριάζει και χαλαρώνει τον Ίππο, τον διευκολύνει στη προσέγγιση του "απεχθούς" αντικειμένου κατά τη διάρκεια της βαδίσεως η οποία αποενοχοποιεί την παρουσία του αντικειμένου λόγω της προσηλώσεως του Ίππου στη βαδιστική διαδικασία, με αποτέλεσμα, στο τέλος της ρυταγωγικής διαδρομής ο Ίππος να έχει αποδεχθεί την οσμή και την "εικόνα" του αντικειμένου έναντι του οποίου, μέχρι τώρα, δυσπιστούσε. Όμως, αυτή η ρυταγωγική παράμετρος δεν εντάσσεται στην κυρίως ρυταγώγηση παρ' αρχαρίου και προϋποθέτει έμπειρο γνώστη της "Στρογγυλής Κινήσεως".
Μετά την ρυταγώγηση στο στίβο του Ιππευτηρίου, η ρυταγωγική διαδικασία θα επαναληφθεί και σε εξωτερικές, φυσικές, διαδρομές.
Από την ρυταγώγηση δε θα πρέπει να απουσιάσει ούτε το αμιγώς ορεινό έδαφος διότι αυτό φέρνει εγγύτερα Ίππο και Άνθρωπο!
Και μιλώντας για ρυταγώγηση επί φυσικού εδάφους, ασφαλώς, εννοούμε και επί διαδρομών με μεγάλες κλίσεις και όχι, απλώς, οριζόντιες.
Η ρυταγώγηση προάγει την φυσικότητα της σχέσεως Ίππου και Ανθρώπου για αυτό και είναι απολύτως εφικτή ανεξαρτήτως ηλικία, γνώσεων και σωματικής δυνάμεως του ρυταγωγούντος. Δίδει την προπορεία στο ένστικτο και, ως εκ τούτου, κρίνεται ως ανεκτίμητη άσκηση ακόμη και για αρίστους Ιππείς.
Στη Σχολή των "ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ" η απουσία ατυχημάτων δεν αφήνεται στη τύχη αλλά αποτελεί τον καρπό μακράς εμπειρίας και πολύ προσεκτικής εκπαιδευτικής σχεδιάσεως. Και η ρυταγώγηση κατέχει κυρίαρχη θέση στην εκπαίδευσή μας, όπως φαίνεται και στο εκπαιδευτικό μας εγχειρίδιο. Διότι, μόνον έτσι μπορούμε να είμεθα υπερήφανοι για την, πρωτίστως, αδελφοποίηση του Ανθρώπου με τον Ίππο και την, δευτερευόντως, ανάδειξη, αρίστων Ιππέων κατά το "πνεύμα" του Ξενοφώντος του οποίου τους, περί Ιππικής, κανόνες διακονούμε.
