ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΦΙΠΠΗ ΤΟΞΟΒΟΛΙΑ

 O ΟΥΓΓΡΙΚΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΣΟΥΓΙΑΣ

     Αυθεντικό "κληροδότημα" της αισθητικής της εποχής των Μεταναστεύσεων (Honfoglalás),ο ουγγρικός παραδοσιακός σουγιάς παραμένει αναλλοίωτα λειτουργικός και όμορφος μέσα στο χρόνο!

     Με μία γεωμετρία κλασική που επιτρέπει στον χρήστη τόσο τη νύξη όσο και τη κοπή, η λαβή και η αναπτυσσόμενη λάμα διαμορφώνουν ένα αρμονικό "ζευγάρι" που συνεργάζεται τέλεια στο χέρι του χρήστη. 

     Μια "σιλουέτα" που διατηρεί την απλότητα των λιτών μέσων κι εργαλείων που διετίθεντο κατά την εποχή των Μεταναστεύσεων στους Μαγυάρους που μετέφεραν πάνω στα κατάκοπα αλογάκια τους όλο τον εξοπλισμό τους κι οι σιδηρουργοί τα καμίνια τους. 

    Ο σουγιάς του άρθρου μας, είναι χειροποίητος, κατασκευασμένος από την ιστορική οικοτεχνία "Szankovits" η οποία βρίσκεται σε μία παλιά πολίχνη της κεντρικής Ουγγαρίας, το Szentendre, κοντά στη βόρεια καμπή του Δουνάβεως. Η οικογένεια Szankovits κατασκευάζει παραδοσιακά ουγγρικά μαχαίρια από το 1883 μέχρι σήμερα και το εργαστήριό της έχει μετατραπεί σε ένα Μουσείο-αξιοθέατο της μικρής πόλης με μεγάλη επισκεψιμότητα κάθε χρόνο. Στον διαδικτυακό τόπο της οικοτεχνίας Szankovits ο εισκέπτης έχει πολλά να πληροφορηθεί για τις κατασκευές, τα χρησιμοποιούμενα μέταλλα και άλλα υλικά καθώς και για την ιστορία και τις βραβεύσεις αυτών των εκπληκτικών δημιουργημάτων. Κάθε φίλος των αγχεμάχων που επισκέπτεται την Ουγγαρία δεν μπορεί να παραλείψη μία επίσκεψη στο πανέμορφο Szentendre και στο εργαστήριο-Μουσείο Szankovits!

     Επιστρέφοντας στον ούγγρικο παραδοσιακό σουγιά, παρατηρούμε πόσο βολικός είναι όταν είναι κλειστός. Οι καμπυλώσεις του, χωρίς γωνιώσεις κι απότομα επάρματα, εγγυώνται ότι παραμένει ασφαλής στη τσέπη και στη θήκη του, ενώ με ευκολία η λάμα του αναπτύσσεται για να αναλάβει "εργασία".

     Η λαβή του αποτελούμενη από δύο πλάκες ελαφοκέρατου με ορειχάλκινα άκρα εμφανίζει μία ιδιαίτερα προσεγμένη ράχη με σκαλίσματα εν μέσω δύο πλευρών της κώπης. Μία λεπτομέρεια που εκφράζει την υψηλή αισθητική των Μαγυάρων στο ...παραμικρό!

     Ένα, επίσης, μικρό έργο τέχνης εξακολουθεί να παραμένει και η περίεργη, αλλά, πολύ λειτουργική παραδοσιακή θήκη αυτού του σουγιά.

     Η θήκη αυτή είναι κατασκευασμένη από τριών ειδών δέρματα, με την παραδοσιακή τεχνοτροπία των Csikos (αλογατάρηδων) της Puszta (μεγάλης πεδιάδας) της Ουγγαρίας. Δέρμα αλογίσιο για το κυρίως σώμα της και τις ταινίες στερεώσεως των διακοσμήσεων, δέρμα αγελαδινό για τις διακοσμήσεις της και δέρμα χοιρινό για τον ιμάντα κλεισίματος και αναρτήσεως. Τα δύο σκέλη του ιμάντα σφίγγονται με ένα κομμάτι ολισθαίνοντος ελαφοκέρατου. 

     Τα δύο τμήματα της θήκης ανοιγοκλείνουν συρταρωτά για να μπεί και να βγει ο σουγιάς, ενώ, καθ΄ όλη τη διαδρομή του ανοίγματος και κλεισίματος το άνω τμήμα (καπάκι) παραμένει σταθερά ολισθαίνον στους δύο "οδηγούς" του ιμάντα κλεισίματος και αναρτήσεως ο οποίος καταλήγει σε θηλιά που αναρτάται από τη ζώνη.

     Μια ασφαλής, λιτή, ευφυής και λειτουργική σύλληψη ώστε να προστατεύεται ο σουγιάς και να μη κινδυνεύει να χαθεί σε καμία περίπτωση από τον κάτοχό του ο οποίος περνούσε ατελείωτες ώρες επάνω στον Ίππο του με ό,τι αυτό σήμαινε.

     Ο οίκος Szankovits διαθέτει μια διαφορετική θήκη δικής του σχεδιάσεως κατασκευασμένη από αγελαδινό δέρμα και ένα κλείστρο από λεπτό ελαφοκέρατο για όσους προτιμούν μία θήκη που στερεώνεται ακίνητη στη ζώνη, σε αντίθεση με την κλασική η οποία αιωρείται κρεμασμένη από τη θηλιά της.