ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΦΙΠΠΗ ΤΟΞΟΒΟΛΙΑ

H ΓΙΟΥΡΤΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΟΣ ΜΑΣ

     Η γιούρτα (ή "γκερ") είναι μια λυόμενη και εύκολα μεταφερόμενη σκηνή που χρησιμοποιήθηκε από τους νομαδικούς λαούς της Ευρασίας, από την εμφάνισή τους. Μπορούσε να είναι είτε αυτόνομη, είτε επάνω σε τροχήλατη άμαξα συρόμενη από Ίππους ή άλλα μεγάλα ζώα εάν επρόκειτο να στεγάσει ηγεμόνα. Οι αυτόνομες μετεφέροντο συσκευασμένες με Ίππους ή καμήλες κάτι που συμβαίνει και σήμερα σε όλη την Μογγολία με την επιπρόσθεση , βεβαίως και της δυνατότητος μεταφοράς τους επάνω σε μηχανοκίνητα οχήματα κάτι που επέτρεψε η σύγχρονη εξέλιξη. Όλες οι Ομάδες Έφιππης Τοξοβολίας ενθαρρύνουν την γνώση της δομής και της χρήσεως αυτών των νομαδικών σκηνών και η γνώση συναρμολογήσεως και αποσυναρμολογήσεώς τους ενθαρρύνεται στα Μέλη μας, λόγος για τον οποίο προβαίνουμε στη παρούσα ανάρτηση.

     Η χορηγός μας www.omofagia.gr , μεταξύ άλλων , προσέφερε στην Ομάδα μας μία γιούρτα προκειμένου να την χρησιμοποιούμε πάντοτε σε ανοικτές διοργανώσεις ως ορμητήριο των δραστηριοτήτων μας. Η συγκεκριμένη γιούρτα κατασκευάστηκε με απολύτως φυσικά υλικά χωρίς κανένα στοιχείο σύγχρονης τεχνολογίας, από έναν από τους καλύτερους ειδικούς κατασκευαστές της Ουγγαρίας, τον  Adorján Gábor ο οποίος διευθύνει της Εταιρεία "Adorján-jurta" στην πόλη Kismaros της Βόρειας Ουγγαρίας και κόστισε στην χορηγό μας, συνολικώς, 1900 ευρώ. Είναι Καυκασιανού τύπου, διαμέτρου 2,5 μέτρων  και έφτασε στην Θεσσαλονίκη με τον ίδιο τον κατασκευαστή της από τον οποίο και στήθηκε στον χώρο της 75^ης Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης το πρωί της 30ής Αυγούστου 2010, για τις ανάγκες των, τότε, επιδείξεων της Ομάδος μας.

      Στις παραπάνω δύο φωτογραφίες εμφανίζονται όλα τα υλικά που συνθέτουν τη γιούρτα μας εκτός από το θύρωμα και τα σχοινιά-κορδόνια τα οποία περιδένουν το εξωτερικό καλυπτήριο ύφασμα και μεταξύ τους τα εσωτερικά στυλίδια του φωταγωγού που φαίνονται συσκευασμένα στην κάτω φωτογραφία.

     Συγκεκριμένα, εμφανίζεται το ρολό (πάνω στον σάκκο) με τον ιμάντα που περιδένει και στερεώνει εσωτερικά τα πτυσσόμενα δικτυωτά φύλλα του σκελετου κι εξωτερικά το καλυπτήριο ύφασμα επάνω στον σκελετό της γιούρτας, ο υφασμάτινος σάκκος ο οποίος περιέχει το εξωτερικό καλυπτήριο ύφασμα και το εξωτερικό ρυθμιζόμενο υφασμάτινο κάλυμμα του στρογγυλού φωταγωγού, τον στρογγυλό φωταγωγό και τα δύο φύλλα του πτυσσόμενου δικτυωτού σκελετού (πάνω φωτογραφία) ενώ στην κάτω φωτογραφία εμφανίζονται τα στυλίδια επάνω στα οποία στηρίζεται ο φωταγωγός.

     Βάση του στησίματος της γιούρτας αποτελεί το ύψος του θυρώματος βάσει του οποίου ρυθμίζεται το στήσιμο του περιβάλλοντος πτυσσόμενου δικτυωτού σκελετού. Στην περίπτωση της γιούρτας μας το ύψος του θυρώματος είναι 1.30m και αναλαμβάνουμε το θύρωμα τοποθετώντάς το όρθιο στο σημείο που επιθυμούμε να παραμείνει. Συνήθως το τοποθετούμε στο νότο της γιούρτας ώστε να μην επηρεάζεται η είσοδος-έξοδος από ενοχλητικά καιρικά στοιχεία, όπως σοβαρές χιονοθύελλες οι οποίες θα δυσκόλευαν την είσοδο-έξοδο και , γενικώς την χρήση του θυρώματος.

     Στήνουμε, λοιπόν, το θύρωμα, στο επιθυμητό σημείο και στήνουμε, επίσης, το πρώτο από τα δύο φύλλα του πτυσσόμενου δικτυωτού σκελετού ώστε να αρχίσουμε να συνδέουμε τον σκελετό επάνω στη μία πλευρά του θυρώματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι γιούρτες μεγαλύτερης διαμέτρου αποτελούνται από περισσότερα των δύο πτυσσόμενα δικτυωτά φύλλα σκελετού, αλλά η δική μας, μικρή, γιούρτα διαθέτει μόνον δύο.

     Όπως φαίνεται στην παραπάνω φωτογραφία, όπως μεταφέραμε το φύλλο του πτυσσόμενου δικτυωτού σκελετού και το ακουμπήσαμε για να συνδεθεί, δείχνει πολύ ψηλότερο από το θύρωμα. Εδώ χρειάζεται προσοχή ώστε να το κατεβάσουμε, πιέζοντάς το προς τα κάτω με το χέρι,  ακριβώς στο ύψος του θυρώματος  («περασιά») διότι, διαφορετικά, κάθε απόπειρα συνδέσεως θα καταλήξει σε γεωμετρικά αδιέξοδα. Η ρύθμιση, εν προκειμένω είναι πολύ απλή διότι το συγκεκριμένο φύλλο, καθώς είναι πτυσσόμενο, με μία απλή πίεση από πάνω προς τα κάτω συμπτύσσεται όσο χρειάζεται και καταλήγει σε ακριβή «περασιά» με το θύρωμα, κάτι που πρέπει να επιδιώξουμε με μεγάλη ακρίβεια.

     Προσέχοντας το πλαίσιο του θυρώματος θα δούμε ότι στις δύο κάθετες πλευρές του φέρει ανά τρεις τρύπες μέσα από τις οποίες περνούν τρία, αντίστοιχα, σχοινάκια. Με τα σχοινάκια αυτά θα στερεώσουμε σταθερά την μία πλευρά του πτυσσόμενου δικτυακού φύλλου επάνω στο θύρωμα. Κατόπιν, προσέχοντας πάντα το ύψος του φύλλου να είναι ίσο με το ύψος του θυρώματος, πηγαίνουμε στην ελεύθερη άκρη του πτυσσόμενου φύλλου και δίνουμε σε όλο το φύλλο τέτοια καμπυλότητα ώστε από το εjωτερικό κατώφλι του θυρώματος έως την ελεύθερη άκρη του φύλου η δαπόσταση να είναι 2,5m.

     Tώρα αναλαμβάνουμε και το δεύτερο πτυσσόμενο δικτυωτό φύλλο και ετοιμαζόμαστε να συνδέσουμε τη μία άκρη του με την ελεύθερη άκρη του προηγουμένου φύλλου του οποίου η πρώτη άκρη είναι ήδη συνδεδεμένη με το θύρωμα. Η σύνδεση που ετοιμαζόμαστε να κάνουμε βρίσκεται διαμετρικά αντίθετη από το θύρωμα και οι άκρες των δύο φύλλων που θα συνδεθούν θα πρέπει να

προσαρμοσθούν αρμονικά η μία μέσα στην άλλη και να στερεωθούν με κορδόνι.

     Στην αριστερή φωτογραφία βλέπουμε μία πρώτη απόπειρα εφαρμογής η οποία όμως δεν είναι σωστή και χρειάζεται καλύτερη προσαρμογή την οποία βλέπουμε στη δεξιά φωτογραφία. Τώρα μπορούμε να συνδέσουμε τις δύο άκρες με κορδόνι.

     Τώρα θα στερεώσουμε την απομένουσα ελεύθερη άκρη του δεύτερου πτυσσόμενου φύλλου με το θύρωμα, ολοκληρώνοντας τον κύκλο του σώματος της γιούρτας μας.

     Πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου ότι και το δεύτερο φύλλο θα πρέπει να έχει ύψος ίσο με το ύψος του θυρώματος (1,30m) και με ομαλή καμπυλότητα να διατηρεί σταθερή την εξωτερική διάμετρο της γιούρτας (2,5m). Κατά τον ίδιο τρόπο, χρησιμοποιώντας τα τρία σχοινάκια στερεώνουμε και το δεύτερο φύλλο πάνω στο θύρωμα.

     Ήρθε η ώρα της σταθεροποιήσεως του κυκλικού (πλέον) πτυσσόμενου σκελετού της γιούρτας και θα γίνει με τον πλατύ ιμάντα του οποίου η μία άκρη θα εισχωρήσει και θα δεθεί στη χαραμάδα της κάθετης πλευράς του θυρώματος και αφού διαγράψει πλήρη κύκλο η άλλη άκρη του θα καταλήξει στην αντίστοιχη χαραμάδα της άλλης κάθετης πλευράς του θυρώματος.

     Έχοντας στερεωμένο το στρογγυλό σώμα της γιούρτας, θα αρχίσουμε την εγκατάσταση του ξύλινου στρογγυλού φωταγωγού. Θα προσέξουμε, κατ’ αρχήν, ότι τόσο επάνω στον φωταγωγό, σε δύο οπές υποδοχές στυλιδίων όσο και στο υπέρθυρο, υπάρχουν σημειωμένοι με μολύβι οι αριθμοί «1» και «2».

     Σε αυτές τις δύο οπές τα αντίστοιχα στυλίδια θα τοποθετηθούν τελευταία ώστε να επαληθεύσουν το αρμονικό στήσιμο του φωταγωγού. Έτσι, ένας βοηθός θα σταθεί στο κέντρο του ήδη στημένου κυκλικού «σώματος» της γιούρτας κρατώντας στην ανάταση τον στρογγυλό φωταγωγό, έχοντας προσανατολισμένες τις οπές με τους αριθμούς «1» και «2» προς τις αντίστοιχες του υπερθύρου. Αρχίζουμε να τοποθετούμε τα στυλίδια εκατέρωθεν ώστε το ταχύτερο να συγκρατηθεί ο φωταγωγός και να απελευθερωθεί ο βοηθός μας, τοποθετώντας πρώτα ένα στυλίδιο στην οπή πλάι σε εκείνη με τον αριθμό «2» , κατόπιν ένα στυλίδιο διαμετρικά αντίθετο (προς τα πίσω), ακολούθως ένα στυλίδιο στην οπή πλάι σε εκείνη με τον αριθμό «1» και τώρα που έχουμε τοποθετήσει τρία στυλίδια και η στήριξη του φωταγωγού είναι ασφαλής, ο βοηθός μας αποδεσμεύεται.

     Συνεχίζουμε να τοποθετούμε όλα τα στυλίδια και τελευταία τοποθετούμε εκείνα με τις αριθμήσεις «1» και «2» στις αντίστοιχες οπές του υπερθύρου στερεώνοντάς τα με σχοινάκια.

     Τώρα ήρθε η ώρα να αρχίσουμε να επιστρώνουμε το κάλυμμα το οποίο είναι ένα πρώτο αδιάβροχο και μονωτικό ύφασμα επάνω στο οποίο, δυνητικά, μπορεί να επιστρωθούν τσόχινα (felt) υφάσματα ή και δέρματα ζώων τα οποία, όμως, στην περίπτωσή μας παραλείπονται. Ας βγάλουμε, λοιπόν, από τον σάκκο συσκευασίας του το μονοκόμματο αδιάβροχο κάλυμμα και ας αρχίσουμε να το διαυθετούμε επάνω στις καμπύλες «επιφάνειες» του σκελετού της γιούρτας μας.

    



    

     Αφού διευθετήσουμε σωστά ολόκληρο το υφασμάτινο κάλυμμα, προσέχουμε ότι σε κάποια σημεία του (δύο τον αριθμό) έχει ραμμένες  4 «γλώσσες» στερεώσεως.

     Οι «γλώσσες» αυτές είναι τα σταθερά σημεία μέσα από τα οποία θα περάσει το κορδόνι το οποίο θα στερεώσει και θα σταθεροποιήσει επάνω στον σκελετό της γιούρτας ολόκληρο το υφασμάτινο κάλυμμα, προστατεύοντάς το από τον άνεμο και τα καιρικά φαινόμενα και, ακριβώς, αυτή η στερέωση πρέπει να γίνει πολύ προσεκτικά και συμμετρικά, όπως ακριβώς έγινε και το στήσιμο του όλου σκελετού.

     Η στερέωση με τη βοήθεια του κορδονιού θα γίνει υπό μορφή «φασκιώματος», αφού προηγουμένως στερεώσουμε επάνω στον σκελετό τις δύο «γλώσσες» της μιας άκρης του καλύμματος έτσι ώστε κατόπιν, πάνω σε αυτή τη «σταθερή» να επικαθήσει η άλλη άκρη «φασκιωμένη» με το κορδόνι. Πρώτα στερεώνουμε την άνω «γλώσσα» και μετά αυτή στη μέση της άκρης του φύλλου.

    





     
      Αφού στερεώσαμε στον σκελετό τις δύο «γλώσσες» της μιας άκρης του καλύμματος, τώρα, θα περάσουμε κορδόνια στις δύο αντίστοιχες «γλώσσες» της άλλης άκρης του ώστε να αρχίσουμε να «φασκιώνουμε».

    







     Όμως, πριν αρχίσουμε να «φασκιώνουμε» γίνεται αντιληπτό ότι θα χρειαστούμε μια «σταθερή» για να στερεώνονται τα κορδόνια που θα «φασκιώσουν» θα πρέπει να διαμορφώσουμε αυτή την σταθερή η οποία δεν είναι άλλη από μία περιφερειακή περίδεση με την βοήθεια του ιμάντα που είδαμε να χρησιμοποιούμε στην εσωτερική στερέωση του κυκλικού σώματος της γιούρτας (βλ. παραπάνω). Τη φορά αυτή, αφού διευθετήσουμε επακριβώς και χωρίς τσαλακώματα το εξωτερικό κάλυμμα επάνω στον σκελετό, στερεώνουμε την μία άκρη του ιμάντα στον επάνω μεταλλικό κρίκο που βρίσκεται στον δεξιό παραστάτη του θυρώματος και περιτρέχουμε κυκλικά όλο το σώμα της γιούρτας στερεώνοντας την άλλη άκρη του ιμάντα στον αντίστοιχο άνω μεταλλικό κρίκο που βρίσκεται στον αριστερό παραστάτη του θυρώματος. Τώρα, περιφερειακά του σώματος της γιούρτας υπάρχει η πρώτη εξωτερική περίδεση του ιμάντα.

    






    
     Την ίδια περίδεση με την βοήθεια του ιμάντα επαναλαμβάνουμε για δεύτερη φορά στερεώνοντάς τον στους δεύτερους μεταλλικούς κρίκους που βρίσκονται σε χαμηλότερο επίπεδο από τους προηγούμενους, στους δύο παραστάτες του θυρώματος.

     Τώρα, οι δύο παράλληλες σειρές των ιμάντων διαμορφώνουν «σταθερές» επάνω στις οποίες θα αγκυρωθούν τα κορδόνια που θα «φασκιώσουν» στερεώνοντας το εξωτερικό υφασμάτινο κάλυμμα. Έτσι αρχίζουμε το «φάσκιωμα».

 

    

    

     Το κάθε κορδόνι στερεώνεται πρώτα στον άνω περιμετρικό ιμάντα και ακολούθως στον κάτω, προσέχοντας την καλή αγκύρωσή του.

     Όταν ολοκληρωθεί η στερέωση με το κορδόνι, οι άκρες των κορδονιών θα πρέπει να φροντιστούν ώστε να απολήγουν σε συμμαζεμένες καταλήξεις, κάτι που δίνει την αίσθηση της εξωτερικής «νοικοκυροσύνης» της γιούρτας. Οι ίδιες άκρες μπορεί να απολήγουν σε εξωτερικούς πασαλίσκους που θα σταθεροποιούν τη γιούρτα στη περίπτωση πνοής ισχυρών ανέμων, όμως, επειδή στη περίπτωσή μας δε συντρέχει παρόμοιος λόγος κρίνεται απαραίτητη η τελική διαμόρφωσή τους όπως στην εικόνα που ακολουθεί.

     Τώρα είναι στερεωμένο σωστά το εξωτερικό αδιάβροχο υφασμάτινο κάλυμμα αλλά παραμένει ανοιχτός ο φωταγωγός που και αυτός πρέπει να καλυφθεί από το ελεγχόμενου ανοίγματος-κλεισίματος, κάλυμμά του. Πριν, όμως, τοποθετήσουμε το κάλυμμα φωταγωγού θα πρέπει να σταθεροποιήσουμε μεταξύ τους τα εσωτερικά στυλίδια που υποστηρίζουν τον φωταγωγό.

     Τα στυλίδιά μας είναι, τώρα, σταθεροποιημένα και μπορούν να αντέξουν τους κραδασμούς που θα παραχθούν από την εγκατάσταση και στερέωση του μικρού τετράγωνου υφασμάτινου φύλλου που αποτελεί το κάλυμμα φωταγωγού. Βγάζουμε το κάλυμμα φωταγωγού από τον σάκκο συσκευασίας, στερεώνουμε στις τρεις «γλώσσες» του τρία κορδόνια και το απλώνουμε επάνω στη γιούρτα ώστε να το διευθετήσουμε και να το ασφαλίσουμε έτσι που να ανοιγοκλείνει ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες με τη βοήθεια του ενός από τα τρία κορδόνια του.

     Τα δύο από τα τρία κορδόνια του μεταβλητού καλύμματος φωταγωγού στερεώνονται με μόνιμη αγκύρωση στο πίσω μέρος της γιούρτας ενώ το τρίτο κορδόνι στερεώνεται με ημιμόνιμη αγκύρωση σε ειδικό κρίκο που βρίσκεται στο μέτωπο του υπερθύρου.

     Με την βοήθεια αυτού του τρίτου κορδονιού που βρίσκεται ημιμόνιμα αγκυρωμένο στον κρίκο του μετώπου του υπερθύρου θα ρυθμίζουμε το άνοιγμα και το κλείσιμο του καλύμματος φωταγωγού ανάλογα με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες.

     Εδώ ολοκληρώνουμε το βασικό «στήσιμο» της γιούρτας της Ομάδος μας, ενώ, το ξεστήσιμο προϋποθέτει την ακριβώς αντίθετη σειρά διαδικασιών.

     Ευχαριστούμε την χορηγό μας www.omofagia.gr και τον κατασκευαστή της Adorján Gábor ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα για να μας δείξει την ασφαλή συναρμολόγηση και αποσυναρμολόγησή της.