ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΦΙΠΠΗ ΤΟΞΟΒΟΛΙΑ

Ο ΜΟΓΓΟΛΙΚΟΣ ΧΑΛΙΝΟΣ

     Αν προσπαθούσαμε να ορίσουμε γενικά την «Μογγολία» θα λέγαμε ότι αποτελεί τον κανόνα της υπεραπλουστευμένης αλλά και πλέον αποτελεσματικής προσαρμογής στη Φύση. Η Μογγολία, ως μία γεωγραφική …αντιξοότητα για τους κατοίκους της, με τις ακραίες μεταβολές τοπίου και καιρού λόγω του αχανούς του εδάφους της, προκαλεί τον άνθρωπο σε διαρκή εγρήγορση και αναπροσαρμογή προκειμένου να επιβιώσει. Σ’  αυτή την χώρα τα πάντα, όπως κι ο άνθρωπος, θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από λειτουργική απλότητα και ασφαλή αποτελεσματικότητα συμπεριλαμβανομένου και του …χαλινού που, για τους Μογγόλους, είναι το «πηδάλιο» μιας αντίξοης καθημερινότητος.

     Μελετώντας και ταξιδεύοντας στη Μογγολία διαπιστώνεις ότι δεν είναι διόλου τυχαίο ότι το ιερό σύμβολο της Χώρας είναι η Σβάστικα, αυτή η γραμμική αλληγορία της ηλιοκεντρικής δημιουργίας. Λιτή και λειτουργική ως σύμβολο, η Σβάστικα εκπροσωπεί το κάθε τι στη Μογγολία : την απλότητα των Μογγόλων, την επιτυχή κινητικότητά τους ως νομαδικού λαού σε ένα αχανές τοπίο και, κυρίως, την ένταξή τους σε μία φυσική, ηλιοκεντρική, αναγκαιότητα μέσα σε μία γεωγραφική περιοχή η οποία ταλανίζεται από μακρούς, άγονους, χειμώνες και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.

     Εδώ, στη Μογγολία, διαπιστώνεις ότι αυτή η Χώρα ταυτίζεται με το γένος των Ιππιδών (Equidae) με κυρίαρχο το είδος «Ίππος» (Equus caballus). Και γι αυτό ακριβώς το είδος οι Μογγόλοι έχουν καθιερώσει μία ιπποσαγή ανάλογη της απλότητας αλλά και αποτελεσματικότητας που χαρακτηρίζει τη δύσκολη καθημερινότητά τους. Το ίδιο ισχύει, ασφαλώς  και για τον χαλινό.

     Ο μογγολικός χαλινός δεν είναι παρά ένα μήκος σκύτινου ιμάντα με επιμέρους κομβικές διαμορφώσεις και σιδερένια, "σπαστή", στομίδα. Αποτελεί μιαν αποτελεσματική, εύχρηστη οικονομική χειροποίητη κατασκευή η οποία μπορεί να προσαρμοσθεί γρήγορα και με ασφάλεια σε κάθε μεγέθους κεφαλή Ίππου, ανά πάσα στιγμή και υφ’ οιεσδήποτε συνθήκες, ενώ, με μηδενικό κόστος μπορεί να αποκατασταθεί η οποιαδήποτε ζημιά μπορεί να προκληθεί κατά την χρήση του. Ο μογγολικός χαλινός έχει «εμπνεύσει» πολλούς Δασκάλους της σύγχρονης Φυσικής Ιππασίας οι οποίοι προωθούν «δικές» τους παραλλαγές αυτού του χαλινού, ενώ, στη πραγματικότητα πίσω από αυτούς εξακολουθεί να βρίσκεται το πολεμικό πνεύμα της μογγολικής Αυτοκρατορίας του Τζίγκις Χαν, από την εποχή του οποίου «κατάγεται» ο, ίδιος μέχρι και σήμερα, μογγολικός χαλινός.

     Όχι ότι δεν μπορεί να είναι κατασκευασμένος από άλλα υλικά, έως και ημιπολύτιμα μέταλλα (χαμηλό ασήμι) αλλά ο μογγολικός χαλινός, όπως προαναφέρθηκε, είναι, κατά βάση, σκύτινος. Το υλικό αυτό είναι και άφθονο στη Μογγολία και πολύ πρακτικό αφού επιδέχεται εύκολα κατεργασία και συντήρηση, ενώ είναι και αρκετά ανθεκτικό στη χρήση.

     Η συνδεσμολογία των επί μέρους τμημάτων του είναι με αυτοτελείς κόμβους ή διελεύσεις μέσω θηλιών που διαμορφώνονται επάνω στα ίδια τα σκύτινα τμήματά του. Το σκύτος με την χρήση εξομαλύνεται και η συνδεσμολογία του με τα τεντώματα γίνεται συνεχώς ολοένα και πιο αποτελεσματική.

     Εκτός από τα αντίστοιχα προς τον δυτικό χαλινό μέρη που διαθέτει (κορυφαία, παραγναθίδια, υποδέραιο, επίρρινο) ο μογγολικός χαλινός διαθέτει επιπλέον ένα, επίσης, σκύτινο  μήκος το οποίο έχει την αποστολή ρυταγωγέως, μονίμως στερεωμένο στο αριστερό παραγναθίδιο, στο ίδιο ακριβώς σημείο στο οποίο στερεώνεται ο αριστερός κρίκος της στομίδας. Ο Ιππέας κρατά με το ίδιο (αριστερό) χέρι την αριστερή ηνία και τον μόνιμο ρυταγωγέα καθ'  όλη την διάρκεια της ιππεύσεως. Συχνά, στο δεξιό παραγναθίδιο, στο ίδιο σημείο που στερεώνεται ο δεξιός κρίκος της στομίδος, προσαρτάται μία σκύτινη θηλειά η οποία χρησιμοποιείται για την πρόσδεση άλλου ρυταγωγούμενου Ίππου. 

     Ο μογγολικός χαλινός δεν διαθέτει σημείο πιέσεως στο μέτωπο και η συνδεσμολογία του δεν αντιστοιχεί προς εκείνη των χαλινών των δυτικών χωρών στους οποίους υπάρχουν πόρπες στερεώσεως. Στον μογγολικό χαλινό εφαρμόζονται κόμβοι του ιδίου του σκύτινου δέρματος, αντί μεταλλικών πορπώσεων. Σε ό,τι αφορά τις ηνίες, το πλεονέκτημά τους στον μογγολικό χαλινό είναι ότι αφαιρούνται και αντικαθίστανται εύκολα με ελάχιστο κόστος, αλλά και ο τρόπος στερεώσεώς τους στον χαλινό είναι στερεός και εύκολος. Επίσης, στον μογγολικό χαλινό παρατηρούνται ειδικές αναδιπλώσεις των σκυτίνων τμημάτων του κυρίως υλικού κατά τρόπο ώστε να μη ερεθίζουν το δέρμα του Ίππου.

     Το μέγεθος και η ποιότητα του μογγολικού χαλινού είναι ανάλογα με εκείνα της φορβειάς. Με άλλα λόγια, αν σε μία μογγολική φορβειά προσθέσουμε στομίδα τότε σχηματίζουμε έναν μογγολικό χαλινό. Ας φαντασθούμε πόσο πιο περίπλοκος είναι ο δυτικός χαλινός συγκρίνοντάς τον με μία δυτική φορβειά…

     Αυτή ακριβώς είναι η απλότητα της ίδιας της Μογγολίας η οποία είναι παράμετρος της σοφίας του μογγολικού λαού ο οποίος αφομοιώνεται από τη Φύση ζώντας μέσα σ΄ αυτή!

     Ο μογγολικός χαλινός είναι δύο τύπων : δερμάτινος και ασημένιος. Ο δερμάτινος χαλινός διακρίνεται σε απλό και διπλό. Ο ασημένιος κατασκευάζεται, κυρίως, για διακοσμητικούς λόγους. Άλλωστε οι Μογγόλοι από τους αρχαίους χρόνους χρησιμοποιούσαν πολύτιμα και ημιπολύτιμα μέταλλα για την διακόσμηση των ιπποσαγών τους. Η χρήση αργύρου στη διακόσμηση ιπποσαγών ήταν διαδεδομένη ανέκαθεν στις ανατολικές περιοχές της Μογγολίας.

     Όπως αναφέρεται παραπάνω, ο μογγολικός χαλινός αποτελεί προέκταση της μογγολικής φορβειάς. Ειδικώς, τα μέρη του μογγολικού χαλινού είναι : (q) η στομίδα, (r) οι παραγναθίδες των οποίων η προέκταση σχηματίζει την καμπύλη της κορυφαίας, (j) το υποδέραιον, (y) το επίρρινον, ενώ επιπροστίθενται και οι ηνίες  και, επιπλέον, στην αριστερή πλευρά προσαρτάται και ο σκύτινος ρυτήρας.

     Το σκύτινο δέρμα το οποίο χρησιμοποιείται για την κατασκευή ενός μογγολικού χαλινού έχει πάχος 2-4 mm και μέσο πλάτος 30 mm με συνολικό μήκος περίπου 4 m, από τα οποία το 1.9 m προορίζεται για τον κυρίως χαλινό και τα υπόλοιπα για τις ηνίες. Ο μογγολικός χαλινός, όπως προανεφέρθη, μπορεί να είναι απλός ή, για λόγους μεγαλύτερης αντοχής, διπλός. 
 

     Oι "ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΕΝΤΑΥΡΟΙ" χρησιμοποιούμε συχνά στις Προπονήσεις μας μογγολικό χαλινό (χωρίς, βεβαίως, τον παρεκταματικό ρυτήρα) ως αποτελεσματική λύση σε ιδιαίτερες καταστάσεις. Τα συμπεράσματά μας από την χρήση του είναι κάτι παραπάνω από θετικά. Οι Λαοί βιώνουν τη φυσική πραγματικότητα και διδάσκονται από αυτήν...