ΔΙΔΑΓΜΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΕΥΦΥΙΑΣ

     Ηρωική η εποποιία των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως και πρότυπα της Ομάδος των "Ελλήνων Κενταύρων" οι Έλληνες Στρατιώτες τους οποίους ιστορεί με ακρίβεια και σεβασμό ο ιστοριοδίφης Κωνσταντίνος Σάθας στο έργο του "Οι Έλληνες Στρατιώται εν τη Δύσει". 

     Διεκδικητές μιας Πατρίδος που εστερούντο σε μια περίοδο κυριαρχίας κι εξαπλώσεως της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (όπως όλοι, μέχρι σήμερα, στερούμεθα), οι Έλληνες Στρατιώτες ήσαν απαλλαγμένοι δογματικών εμμονών και θρησκευτικών παραισθήσεων (όπως, ευστοχότατα ο Κωνσταντίνος Σάθας καταγράφει στο έργο του) όμως, δεν δίστασαν να απαιτήσουν από την Ενετική Δεκανδρία (Dieci) την ίδρυση του Ορθοδόξου ναού του Αγίου Γεωργίου προκειμένου να επιβάλουν την παρουσία τους στην Καθολική κοινωνία της Βενετίας στην οποία προσέφεραν πολεμικές υπηρεσίες στον κοινό αντι-οθωμανικό αγώνα, αποτελώντας τον διακεκριμένο πυρήνα της Ελληνικής αποικίας (Αδελφότητος) στην Βενετία. Ευφυέστατοι και ...επικοινωνιακότατοι οι Έλληνες Στρατιώτες απέδειξαν ότι όχι μόνον εν όπλοις και κατά εχθρών, αλλά και εν πνεύματι κατά ...συμμάχων, ο μαχόμενος καλείται να κερδίζει "μάχες" αιφνιδιάζοντας τους πάντες, συμπεριλαμβανομένων ακόμη και "συμμάχους" οι οποίοι επιμένουν να "βλέπουν αφ΄ υψηλού" τον ...σύμμαχο! 

     Και οι Έλληνες Στρατιώτες κατάφεραν να επιβληθούν στην "καρδιά" της κοινωνίας του "αφ΄ υψηλού" ορώντος ...συμμάχου, κατακτώντας το δικαίωμα να ιδρύσουν στον θεοκρατικό καθολικισμό του ακριβώς εκείνο που ο καθολικισμός αντιπαθούσε πλήρως: έναν Ορθόδοξο ναό. Πέραν δογματικών προσεγγίσεων, αυτό υπήρξε ακόμη μία πολεμικότατη νίκη των Ελλήνων Στρατιωτών, ίσως μία κορυφαία, επί ενός "πεδίου" εντελώς πρωτότυπου για ενόπλους μαχητές: του θρησκευτικού! Και αυτό μας διδάσκουν με τούτη την νίκη τους, να είμαστε ΕΦΕΥΡΕΤΙΚΟΙ και ΑΔΙΣΤΑΚΤΟΙ, προκειμένου να πετυχαίνουμε τους εθνικούς σκοπούς μας!  

     Από ένα σπάνιο βιβλίο που φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη των "Ελλήνων Κενταύρων" και που είχε εκδοθεί στην Βενετία το 1893, ας απολαύσουμε μία περιγραφή των ιδρυτών του ναού του Αγ. Γεωργίου της Βενετίας ως ηρωικών πολεμιστών και την απαρχή της ιδρύσεως του ναού:

(Κλικάρετε στις εικόνες για ευχερέστερην ανάγνωση)

     Αυτή η πράξη των Προγόνων μας Ελλήνων Στρατιωτών τους αναδεικνύει στους καλύτερους εφαρμογείς των διδαγμάτων στρατηγικής ευφυίας του ...Σουν Τζου και μας κάνει υπερήφανους για την πνευματική γενναιότητά τους να παρακάμψουν το ο,τιδήποτε προ του καθήκοντος της υπηρετήσεως της ιδέας της Πατρίδος με οιονδήποτε μέσον! 

ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΣΤΗ ΔΥΣΗ 

& 

ΙΠΠΟΤΕΣ

Βραχύλογη, συγκριτική αποτίμηση.

     Ανεξάρτητοι, αυτοοργάνωτοι, αυτοδιοίκητοι, άθρησκοι και πολεμώντας για το ιδανικό μιας Πατρίδος την οποία, αν και ανύπαρκτην, οραματίζονταν να δημιουργήσουν, οι Έλληνες Στρατιώτες της Δύσεως κρατήθηκαν μακριά απ' τον χριστιανισμό και συχνά στάθηκαν εχθρικά απέναντί του καταλογίζοντάς του ενοχή στην απώλεια της αγαπημένης Πατρίδος. Αδέσμευτοι από υποκειμενικούς και/ή θρησκευτικούς ηθικούς κώδικες, δεσμεύονταν ως πολεμιστές αποκλειστικώς και μόνον από κώδικα ανδρείας. Ποτέ δεν προσπάθησαν να αλλάξουν την θρησκευτική πίστη άλλων κινούμενοι από δογματικά ελατήρια και το μαχητικό κίνητρό τους ήταν η υπηρέτηση των συμφερόντων της Ελληνικής φυλής ή της επιβιώσεώς τους σε μιαν αντίξοη γεωγραφική περιοχή όπως η τότε πολύμορφη "Δύση" η οποία δεν απεδέχετο τους "ανέστιους δρομάρηδες" όπως οι ίδιοι. Σχημάτιζαν αυτόνομα πολεμικά σώματα διοικούμενα από έναν αρχηγό χωρίς να διαθέτουν κοινό σύμβολο ή κοινή σημαία αλλά, κυρίως, τα εραλδικά σύμβολα του εκάστοτε επικεφαλής όταν και εάν αυτά υπήρχαν. Πολέμησαν τους Οθωμανούς όχι ως αλλοδόξους αλλά ως κατακτητές της Πατρίδος τους και, εάν επέμειναν στην ανίδρυση του ναού του Γεωργίου στην Βενετία δεν το έκαναν για θρησκευτικούς ή εκκλησιαστικούς λόγους αλλά για την αναγνώριση των αγώνων και θυσιών τους προς την παπική Δύση η οποία περιφρονούσε κάθε αλλόδοξο, αποβλέποντας κι επιτυγχάνοντας την ηθική κυριαρχία τους επ΄ αυτής με δεδομένη την προσφορά τους στην ελευθερία της. Αρνήθηκαν την ευμάρεια και την αποκομιδή υλικών αγαθών και χρηματικού πλούτου επιλέγοντας την περιπλάνηση και επιμένοντας στην ανάδειξη της πολεμικής αρετής τους ως παραμέτρου επιβιώσεώς τους εν μέσω πολλών και ποικίλων εχθρών σε ένα τεράστιο πολεμικό "μέτωπο" μεταξύ Αγγλίας και Ανατολικής Μεσογείου.  Αν και υπήρξαν σκληροί πολεμιστές δεν κατηγορήθηκαν για γενοκτονία σε βάρος κανενός ξένου λαού. Παρά τον, κατά κανόνα, άτακτο χαρακτήρα του πολέμου που διεξήγαγαν, εν τούτοις, ανέδειξαν την ενέδρα προσδιδοντάς της και έφιππη "διάσταση" καταλήγοντας να συνεισφέρουν στην παγκόσμια στρατιωτική τακτική το σώμα των "Χωσιαρίων" (χωσιά=>ενέδρα, χωσιάριος=>ενεδρεύων) οι οποίοι κατέληξαν ως "Ουσάροι", αναδεικνύοντας διεθνώς το τακτικό έφιππο σώμα του Ελαφρού Ιππικού. [1] Εν τέλει, τον 18ο αιώνα, κατόρθωσαν δι ενός και μόνον μέλους τους να απελευθερώσουν και το πρώτο Ελληνικό έδαφος από την οθωμανική κατοχή πολύ πριν την αμφιλεγόμενη, μετέπειτα, "Επανάσταση" του 1821, υλοποιώντας, κατ΄ αρχήν, την πρόθεσή τους περί δημιουργίας Πατρίδος. [2]  Η εύλογη αντιπαλότητά τους με την προσκυνημένη φαναριωτικήν εκκλησία και η, μέχρι σήμερα, διαχρονική κυριαρχία της τελευταίας στους ανελλήνιστους κατοίκους της άλλοτε Ελλάδος, κατεδίκασε σε ιστορικήν "αφάνεια" αλλά και αναμενόμενην "άγνοια" εκ μέρους των ανελληνίστων, παρά ταύτα, τα τελευταία χρόνια ο ανιδιοτελής ηρωισμός και η φιλόπατρις αυτοθυσία των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως αρχίζει να αφυπνίζει ελληνικές αλλά και διεθνείς "συνειδήσεις"! 

Το "επιστέγασμα" της εποποιίας των Ελλήνων Στρατιωτών 

με την πρώτη απελευθέρωση Ελληνικού εδάφους από την οθωμανική κατοχή 

που κατάφερε ένας από αυτούς, ο Στρατιώτης Καλέντζης

εκ της Οικογενείας των Καλέντζη 

(βλ. Libro d' Oro Ζακύνθου)

     Εν αντθέσει με τους Έλληνες Στρατιώτες της Δύσεως, οι προγενέστεροί τους Ιππότες, ενώ πρωτοεμφανίζονται και αυτοί ως "Στρατιώτες" (Miles) με καθαρά στρατιωτικά καθήκοντα, δεν αποφεύγουν να εμπλακούν με την καθολικήν εκκλησία γενόμενοι παρακολουθήματά της. Οι Ιππότες, λοιπόν, εξαρτημένοι από την καθολικήν εκκλησία [3] οργανώνονται αμέσως ή εμμέσως από αυτήν σύμφωνα με τις δικές της χριστιανικές δογματικές απόψεις ή και θρησκευτικές επιχειρησιακές βλέψεις, υπό το σύμβολο του χριστιανικού σταυρού, παρασυρμένοι να πολεμούν όχι υπέρ πατρίδος αλλά μόνον υπέρ μιας θρησκείας (χριστιανισμός) η οποία αρνείται κάθε έννοια "πατρίδος" με απερίφραστα "οικουμενική" προσέγγιση του κόσμου, πλήρως δεσμευμένοι από μία δογματική και ποιμαντική ανυπόστατες και ατεκμηρίωτες, κυρίως δε ακατάληπτες για τις μεγάλες "μάζες". Οι Ιππότες, βαθύτατα θρησκευόμενοι, ετάχθησαν να πολεμούν υπέρ των συμφερόντων μιας συγκεκριμένης σέχτας του εβραιοχριστιανισμού (δυτικού καθολικισμού) αδίστακτοι να χύσουν το αίμα ακόμη και των ομοδόξων τους της άλλης σέχτας (ανατολικών εβραιοχριστιανών) σε μία μακράν εκστρατεία βίαιου εκχριστιανισμού πληθυσμών επί των οποίων δεν δίστασαν να ασκήσουν την πλέον απάνθρωπη βία εν ονόματι του ιδεατού "αρχηγού" της εκκλησίας τους. Κατηγορήθηκαν για εγκλήματα γενοκτονίας εναντίον λαών (π.χ. Βαλτικής) αλλά και για μία σειράν εγκλημάτων μισαλλοδοξίας σε βάρος των πληθυσμών μέσω των οποίων διήλθαν προκειμένου να φθάσουν στο "άλλοθι" των αλλεπάλληλων εκστρατειών τους ("Άγιοι" Τόποι) επί του οποίου, κυριαρχικώς, δεν είχαν κανένα νόμιμο δικαίωμα! Σχημάτιζαν, κατά κανόνα, συντεταγμένα σώματα (Τάγματα) με προσωποπαγή διοίκηση απολύτως εξαρτημένη από την καθολικήν εκκλησία η οποία διοίκησή τους ακολουθώντας την εβραιοχριστιανική διπροσωπία εκάλυπτε πάντοτε την όχι ενάρετη ομαδική δράση των σωμάτων υπό τον μανδύα της εβραιοχριστιανικής ηθικής καταλήγοντας, π.χ., να αναφέρονται, δήθεν, σε θρησκευτικούς σκοπούς και ιερά κίνητρα οργανώνοντας εν κρυπτώ συστήματα τραπεζικών συναλλαγών και διεθνούς τοκογλυφίας προς ίδιον υλικό πλουτισμό! Άλλωστε, η ίδια η καθολική εκκλησία στην προσπάθειά της να υποχειριάσει τους Ιππότες διατηρώντας τους επί του ασφαλούς υποτεταγμένους στην υπηρέτηση των συμφερόντων της τους απαγόρευσε ακόμη και την μεταξύ τους διεξαγωγή μαχητικών ασκήσεων, όπως με τα διατάγματα που υπέγραψαν οι πάπες Ιννοκέντιος ΙΙΙ και Ευγένιος ΙΙΙ, αλλά και όπως διετύπωσε σχετική απόφαση της Συνόδου του Λατερανού (1180), άγοντας στο συμπέρασμα ότι πολύ διαφορετικότερα του δήθεν "ηρωισμού" ήσαν τα χαρακτηριστικά των Ιπποτών, ίσως όχι εκ των δικών τους ιδιοτήτων και επιλογών αλλά, ασφαλώς, λόγω των ιδιοτελών συμφερόντων της εκκλησίας που υπηρετούσαν! Κατά την τακτικήν, επέλεξαν την ασφάλεια της στατικής οχυρωτικής [4] διακρινόμενοι για την φρουριακή αρχιτεκτονική τους η οποία, κατά τεκμήριον, δεν απεδείκνυε μαχητικό πνεύμα προελάσεως αλλά συντηρητική διάθεση διατηρήσεως "κεκτημένων". Δεν "απετύπωσαν" κάποιαν ιδιαίτερη "σφραγίδα" στην παγκόσμια πολεμική τακτική και, πέραν μιας συστηματικώς καλλιεργηθείσης μυθοπλασίας περί δήθεν ηρωισμού, φάνηκαν περισσότερον ως "πρόδρομοι" του παγκόσμιου τραπεζικού τοκογλυφικού συστήματος παρά ως γενναίοι πολεμιστές! [5] Πέραν της θεοκρατικής "συνεισφοράς" στην, έτι περαιτέρω, σκοταδιστική υπέλιξη της Ευρώπης, οι Ιππότες δεν κατάφεραν να συνεισφέρουν τίποτε ουσιαστικότερο στην ήπειρο της "καταγωγής" τους, πέραν μιας ανάξιας "καταλήξεως" στο μοιραίο ενός εντυπωσιακού "περιτυλίγματος" άνευ περιεχομένου!       

     Η Ιστορία γράφεται με πράξεις και αίμα και η αποτίμησή της δεν μπορεί να είναι αφοριστική αλλά ακριβοδίκαιη. Κι αν αναρωτηθούμε "τι κρατάμε και τι πετάμε" εμείς οι "Έλληνες Κένταυροι" μελετώντας συγκριτικώς την φιλοπάτριδα εποποιία των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως και τον, κενό ουσιαστικού περιεχομένου, τυχοδιωκτισμό των Ιπποτών, θα λέγαμε ότι και οι δύο έχουν κάτι πολύ σημαντικό να μας αφήσουν ως "υποθήκη", οι μεν πρώτοι ως παράδειγμα προς μίμηση, οι δε δεύτεροι ως παράδειγμα προς αποφυγήν, παρά τα κάποια αξιόλογα δείγματα του "περάσματός" τους! 

_______________

[1] Κ Σάθα ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΑΙ ΕΝ ΤΗ ΔΥΣΕΙ (ΦΙΛΟΜΥΘΟΣ, 1993)

[2] Β. Δ. Ψιμούλη ΣΟΥΛΙ ΚΑΙ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ (ΕΣΤΙΑ, 2006. σ. 243-244)

[3] Νικολάου Δ. Αιγινήτου Η ΙΠΠΟΣΥΝΗ, 1970

[4] Wolfgang Muelller=Wiener CASTLES OF THE CRUSADERS, 1966  
[5] Η. Κόλλια ΟΙ ΙΠΠΟΤΕΣ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ, 1991

ΑΚΙΝΗΣΙΑ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΖΕΥΞΗ

     Όσο τέλεια και εάν είναι η παραλλαγή σου, όσο τέλεια προσαρμοσμένος και εάν είσαι στο γαιόσχημα, η όποια, τυχόν, κίνησή σου θα σε εκθέσει επικίνδυνα στον εχθρικόν εντοπισμό.

     Άρα, η βασικότερη αρχή επιτυχημένης αποκρύψεως είναι η ακινησία! Κι όμως...

     ...Η ακινησία, όμως, στην περίπτωση εντοπισμού διευκολύνει τον εχθρό να σε στοχεύσει με την άνεσή του και να σε εξοντώσει και αυτό το μελετήσαμε στην περίπτωση του ...βατράχου.

     Αυτή την περίοδο κατά την οποία οι ηθολογικές παρατηρήσεις μας επικεντρώνονται στο συγκεκριμένο, συμπαθέστατο αμφίβιο, είδαμε τον βάτραχο ο οποίος πολλά μας διδάσκει, να προσπαθεί να αποφύγει τον αντίπαλο αμέσως μόλις εντοπίσει την ύπαρξή του όχι με μία απευθείας αντιμετώπιση (λόγω φυσικής αδυναμίας) αλλά με εκτινάξεις μακρών αλμάτων που τον απομακρύνουν από τον κίνδυνο.

     Όταν, όμως, ο βάτραχος διαπιστώσει ότι βρίσκεται πλέον υποχείριο του εχθρού του δεν αντιδρά, δεν επιχειρεί απομακρυντικά εκτινακτικά άλματα δεν αποτολμά την σωτήρια απομάκρυσή του από το βεληνεκές του εχθρού, αλλά ακινητοποιείται, αδρανεί εική και ως έτυχε, αδιαφορώντας αν παραμένει έτσι εύκολο θήραμα στη διάθεση του εχθρού, ίσως, θεωρώντας ότ η φυσική παραλλαγή του θα τον βοηθήσει να επιβιώσει.

     Η "χωσιά" προϋποθέτει την ακινησία, βεβαίως, με την συναπαραίτητη παραλλαγή και εναρμόνιση με το γαιόσχημα του ενεδρεύοντος. Όταν όμως ακουστεί ο ήχος από την πρώτη ζεύξη των αγχεμάχων και επισημανθεί η ύπαρξη και η θέση του ενεδρεύοντος από τον αντίπαλο, ο ενεδρεύων έχει καθήκον να κινηθεί ώστε να μην καταστεί ακίνητος στόχος προς εξόντωση.

     Η ολέθρια τακτική του ακινητούντος βατράχου και μετά τον εχθρικόν εντοπισμό του, κάθε άλλο παρά σωτήρια για τον ίδιο μπορεί να αποβεί. Και η "χωσιά" έχει τους δικούς της κανόνες τους οποίους μελετούμε αναβιώνοντας τις τακτικές των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως, μεταξύ των οποίων και την "χωσιά". 

     Συμπεράσματα επωφελή για τους αναβιωτές πολεμικών τακτικών.

ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΔΕΝ "ΠΑΝΕ" ΟΙ ΙΠΠΟΙ

     Με εξασφαλισμένη τη διαρκή μας πρόοδο στην Έφιππη Τοξοβολία και, ευρύτερα, στις Έφιππες Πολεμικές Τέχνες, υπεισερχόμενοι ολοένα και περισσότερο στο "πνεύμα" των Ελλήνων Στρατιωτών της Αναγεννήσεως, διεισδύουμε ακόμη βαθύτερα στις τακτικές τους οι οποίες ήσαν συνυφασμένες με τη μάχη στο φυσικό περιβάλλον χωρίς, βεβαίως, υποστηρικτικές δομές.

     Tώρα, λοιπόν, που μάθαμε να …παίζουμε στα δάχτυλα της μιας χειρός τον Ίππο και το Τόξο, μόλις έγινε γνωστή η επικείμενη τοξευτική εξόρμησή μας στο φαράγγι, ο Αρχηγός και τα Μέλη μας άρχισαν να δοκιμάζουν τις αντοχές τους πέραν της ράχης του Ίππου τους, όπως ακριβώς ίσχυε «τον καιρό εκείνο» όταν οι μάχες δεν αποτελούσαν ‘αποκλειστικότητα» των «πεδινών»! 

     Ως άλλοι αναγεννησιακοί Στρατιώτες, οι «ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΕΝΤΑΥΡΟΙ» συμβιβάζονται πλέον και με την τακτική της άμιππης ορεινής δραστηριότητος με ό,τι υπέροχο για έναν φυσικό οργανισμό, αυτό συνεπάγεται!

     Και, η καταπληκτική αίσθηση του δαμασμού του φυσικού εδάφους, που απαιτεί την ίδια ευστροφία αλλά και «ευγένεια» με τον Ίππο, αρχίζει, πια, να γίνεται «κτήμα» των Μελών μας.      

  

     Μέγα προνόμιο της Ομάδος μας η φυσική της θέση μέσα σε ένα πανέμορφο φυσικό τοπίο το οποίο διαθέτει κάθε είδος εδάφους.      

     Και, βεβαίως, σ’  όλη τη γύρω περιοχή δε μένει τίποτε ανεξερεύνητο από τους «ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥΣ» οι οποίοι, πέραν των Εφίππων Πολεμικών Τεχνών προσεγγίζουν ακόμη περισσότερο στη «μάνα Φύση» …θηλάζοντας το ζωοποιό οξυγόνο της.      

    

     Όπως όλοι καταλαβαίνουμε, προχωρούμε και προς τα εκεί που εκ φύσεως ο Ίππος δε πάει… Ένα νέο πεδίο μαχητικότητος ανοίγεται για την Ομάδα των «ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ» και αυτό θα δώσει μία ευρύτερη, νέα, διάσταση στη παραδοσιακή και στην ενστικτώδη Τοξοβολία.   

     Οι «ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΕΝΤΑΥΡΟΙ» χαράζουμε νέους ορίζοντες στην Έφιππη αλλά και στη Παραδοσιακή Τοξοβολία, με προσεκτική σχεδίαση και, πάνω απ΄ όλα, σοφή καθοδήγηση από εκείνους που μας υποστηρίζουν εκπαιδευτικώς, ώστε να ωφελούμεθα, να ασκούμεθα και, πάνω απ΄ όλα, να συνεχίζουμε τις Παραδόσεις των Προγόνων μας με ευγένεια ψυχής και ρώμη σώματος.    

ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΕΩΣ:

ΟΙ ΚΟΥΡΣΑΡΟΙ  ΤΗΣ ...ΣΤΕΡΙΑΣ

     Οι Έλληνες Στρατιώτες της Αναγεννήσεως, όπως είναι γνωστό, υπήρξαν κατα – δρομείς οι οποίοι ως ασύντακτοι ή και συντεταγμένοι, τηρώντας έφιπποι το πανάρχαιο δόγμα του πυρός και της κινήσεως, κατέγραψαν ένα ηρωικό έπος πολεμώντας από τον Ατλαντικό έως την ανατολική Μεσόγειο.

     Όμως, η καταδρομική τακτική τους, εδραιωμένη στη «χωσιά» (ενέδρα) κατά τη διάρκεια των μακρών τους μετακινήσεων, δε φαίνεται διόλου να αποτελεί «ίδιον» του στεριανού, μόνον, αγώνος, αλλά δείχνει να αποτελεί παράμετρο και του θαλασσίου, όπως προκύπτει από τις σελίδες μιας σπάνιας μελέτης του, τότε, καθηγητή της Ναυτικής Ιστορίας στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων Κωνσταντίνου Ν. Ράδου υπό τον τίτλο «ΤΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΙΚΑ  ΤΗΣ ‘ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ’ ΕΝ ΤΩ ΑΓΩΝΙ ΤΟΥ 1866-68» (εν Αθήναις, 1896) στην οποία διαβάζουμε:    

     Συνεπώς, όχι απλώς λόγω μιας λατινόγλωσσης ετυμολογίας αλλά και επί τη βάσει ενός στρατιωτικού "σκεπτικού" οι Έλληνες Στρατιώτες της Αναγεννήσεως θα μπορούσαν να αποκαλούνται και "κουρσάροι της στεριάς" ως ενόπλως και καταδρομικώς επιχειρούντες.