H IΠΠΟΣΥΝΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΩΝ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ

H IΠΠΟΣΥΝΗ 

ΤΩΝ 

ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΩΝ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ

     Με επιδραστικό καταλύτη τον Ίππο για την διαμόρφωση μαχητικού φρονήματος απαραιτήτου για την επιβίωση κάθε πλάσματος και, πολύ περισσότερο, για την επιβίωση μιας κοινωνίας Ανθρώπων, η σχολή της Ιπποσύνης συνεισέφερε στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό τα μέγιστα, δυστυχώς όμωες οι ατυχέστατες προσμείξεις της με τα δογματικά του εκφυλιστικού εβραιοχριστιανισμού την υπέλιξαν και τελικώς, της εξεφύλλισαν και την ίδια, υποβαθμίζοντάς την σε διαβλητό παραβλάστημα του καθολικισμού! Και η Ευρώπη, αλλά κι ολόκληρος ο πολιτισμένος, τουτέστιν, αδογμάτιστος Κόσμος, χρωστά χάριτες στους Έλληνες Στρατιώτες της Δύσεως οι οποίοι κατόρθωσαν να αποτοξινώσουν την Ιπποσύνη από κάθε εκκλησιαστική διαμαρτία και να αναδείξουν την ρωμαλέα υπόστασή της μέσα στο αυθεντικό αξιακό της πλαίσιο.

     Οι Έλληνες Στρατιώτες της Δύσεως, όπως ακριβώς τους σκιαγραφεί ο εθνικός μας Μεσαιωνολόγος Κωνσταντίνος Σάθας, πράγματι, κατάφεραν να συνεχίσουν την προϋπάρξασα ιπποτική Παράδοση, Παιδεία και Τακτική και κατά τους χρόνους της ευρωπαϊκής Αναγεννήσεως διατηρώντας την αλήθεια της πολεμικής Ιπποσύνης και απαλλάσσοντάς την από τον στραγγαλιστικόν "εναγκαλισμό" της από την, εβραιοχριστιανικη, Καθολικήν Εκκλησία.

     Τα άτακτα σώματα των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως, παρά τις καθοριστικές δυσχέρειες επικοινωνιών και συντονισμού της εποχής εκείνης κατά την οποία εξακολουθούσαν να πρωταγωνιστούν οι ...φρυκτωρίες ως μέσον διαβιβάσεων ενώ οι έφιπποι στρατιωτικοί ταχυδρόμοι, πέραν του ότι αποτελούσαν "πολυτέλεια" υπέκειντο και στην επισφάλεια δρομολογίων περιεχόντων μυρίους όσους κινδύνους, εν τούτοις, εκείνα τα άτακτα σώματα εφίππων Ελλήνων πολεμιστών διετήρησαν τον εσώτερο χαρακτήρα της Ιπποσύνης με κυρίαρχη την συνισταμένη της Ευγενείας παρά την συχνή ανάγκη υπηρετήσεως διαφόρων ηγεμόνων και της αδηρίτου προϋποθέσεως συστρατεύσεως με λοιπούς συμπολεμιστές διαφορετικών ποιοτήτων και αντιλήψεων. Ας μη ξεχνάμε ότι οι στρατιωτικές εμπλοκές και εκείνης της εποχής δεν περιορίζονταν σε συμπλοκές μεταξύ ευγενών!

     Η καθόλου εμπόλεμη διαγωγή των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως ευθυγραμμίζεται πλήρως με τους κανόνες Ευγενείας της Ιπποσύνης όπως αυτοί θεσμοθετούνται κατά τον 13ο αιώνα. Και σε καμία "καμπή" της δράσεώς τους δεν εμφαίνονται ούτε κατά κεραία κατώτεροι των περιστάσεων διαγωγής Ευγενών σαν να είχαν "αποφοιτήσει" από την ίδια, κοινή, στρατιωτικήν ακαδημία, διαμορφώνοντας ομοιογενή τακτικήν αντίληψη, εκείνοι οι οποίοι, συχνά, δεν διέθεταν ούτε καν κατάλυμα κατά τις μακρινές κι εξοντωτικές στρατείες τους!

     Κι ενώ παρεδέχοντο την ευγενή καταγωγή ως βασικό χαρακτηριστικό του "παρεκτάματος" της Ιπποσύνης, όπως εννοούσαν το δικό τους "άνυσμα" μέσα στον χρόνο, εν τούτοις, τιμούσαν και τον Δάντη οποίος υπεστήριζε ότι το άτομο καθιστά ευγενή την καταγωγή του μετις πράξεις του. Διότι, οι Έλληνες Στρατιώτες της Δύσεως, δεν προήρχοντο μόνον από "γραμμές" ευγενών Οικογενειών αλλά προσέδιδαν στν καταγωγή τους την επιβεβαίωση της Ευγενείας δια των πολεμικών ανδραγαθιών τους οι οποίες παρέμειναν απαράμιλλες και, όπως στην περίπτωση του Ηλυσίου Καλέντζη*, Στρατιώτh και Παιδαγωγού του υιού του Βασιλέως της Νεαπόλεως Φερδινάνδου Α' τον οποίον ύμνησε ο ίδιος, εκείνος, Ηγεμόνας για τον ηρωισμό του.

     Βεβαίως, η Ιπποσύνη δεν ταυτίζεται με την Ευγένεια ανεξαρτήτως εάν η Ιπποσύνη ανέδειξε Ευγενείς κι ενώ ο Ιππότης μπορεί να είναι Ευγενής, παρά ταύτα, κάθε Ευγενής δεν μπορεί να είναι και Ιππότης κι αυτό ίσχυσε και στην τάξη των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως. Και ήταν ο Arnauld de Mareuil, ένας ποιητής στην Αυλή της Carcasson ο οποίος έγραψε ότι "αυτός που κατάγεται από ευγενή Οικογένεια θα πρέπει να αποδεικνύει εκ των πράξεών του ότι είναι και καλός πολεμιστής", αυτό δε, ήταν και το πνεύμα της Ιπποσύνης εκείνης της εποχής το οποίο ενεστερνίζοντο κι οι Έλληνες Στρατιώτες της Δύσεως οι οποίοι, όμως, το εξέλισσαν ακόμη μακρύτερα θεωρώντας ότι ακόμη κι ένας μη ευγενούς καταγωγής θα μπορούσε να ακολουθήσει την δική τους "Ιπποσύνη" αρκεί να χαρεκτηρίζετο από πολεμικήν αρετή. Αλλά γι αυτό, η απαίτηση σχετικής εκπαιδεύσεως ήταν αδιαπραγμάτευτη.

     Κατά τους χρόνους της ευρωπαϊκής Ιπποσύνης η εκπαίδευση του Ιππότη ξεκινούσε παιδιόθεν και επαφίετο στα χέρια του πατέρα του με προτεραιότητα στην εκμάθηση της τέχνης της Ιππασίας. Αργότερα, όταν ο εκπαιδευόμενος έφθανε στην ηλικία των 12 και άνω, ετών, ετίθετο ως απλός Ιπποκόμος στην υπηρεσία κάποιου Ευγενούς ώστε να εμπεδώσει την σημασία της ιεραρχίας και, ταυτοχρόνως, άρχιζε από τον "ανάδοχο" Ευγενή και ήδη Ιππότη, η ηθική διαπαιδαγώγησή του καθώς και η αμιγώς στρατιωτική του εκπαίδευση οι οποίες ολοκληρώνονταν περίπου μετά από επτά χρόνια. Κατ΄ αυτή την περίοδο των επτά χρόνων ο νεαρός Ιπποκόμος θα τελειοποιούσε την Ιππασία και θα μάθαινε, παραλλήλως, την χρήση του ξίφους, την μονομαχητική, το Ιππηλάσιο (Ιππακοντισμό κ.ά.) το κυνήγι ελαφιού, αγριόχοιρου και αρκούδας κλπ.

      Βεβαίως η εκπαίδευση των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως δεν μπορούσε να ακολουθήσει το "τυπικόν" εκπαιδεύσεως των Ιπποτών διότι οι συνθήκες των δικών τους στρατιωτικών υποχρεώσεων υπεχρέωναν σε "σύντμηση" χρόνου και σύναψη ενός curriculum με έμφαση στην αποτελεσματικότητα σε περίπτωση πολεμικής συμπλοκής. Ενώ οι ίδιοι, επιλέγοντας την ένταξή τους στα σώματα αυτής της πολεμικής τάξεως ήδη ενεφορούντο υπό των Αξιών της, εν τούτοις ακολουθούσαν μιαν εκπαίδευση ταχύρρυθμη και επί πεδίου, περιεκτική όσο και ανοικτίρμονα με αντικείμενο εκμαθήσεως την, παντοιοτρόπως, καταφορά θανάτου. Και τούτο σημαίνει χαλάρωση, χωρίς βεβαίως ακύρωση,  κάποιων κανόνων σεβασμού του αντιπάλου που ίσχυσαν κατά την προηγηθείσα περίοδο της ευρωπαϊκής Ιπποσύνης. Επί παραδείγματι, η "χωσιά" η οποία υπήρξε και ο πυρήνας της τακτικής αυτών των Ελλήνων πολεμιστών μπορεί να μην συνέπλεε με το "πνεύμα" της ευρωπαϊκής Ιπποσύνης όμως εδικαιώνετο εκ του αντιστοίχου πνεύματος υπουλίας του εχθρού και υπαγόρευε την καθιέρωση ανάλογης τακτικής προς επικράτηση.

     Η άνθηση στην τάξη των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως, λαμπρών λογίων όπως ο Ηλύσιος Καλέντζης, ο Μιχαήλ Μάρουλλος Ταρχανιώτης κ.ά. κάνει εμφανή την ποσήλωση αυτών των πολεμιστών στους λόγους του Seneca: "Ως το οσονδήποτε γόνιμον έδαφος, ακαλλιέργητον παραμένον αδυνατεί να παραγάγει τι, ούτω και ο νους άνευ παιδείας αδυνατεί να παραγάγει καλόν καρπόν". Και τούτο εξισώνει την Ιπποσύνη των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως προς εκείνη την, χρονικώς προηγηθείσα, καθιερωμένη Ιπποσύνη του Μεσαίωνος.

__________

* βλ. Κωνσταντίνου Σάθα: "Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη" τ. 7ος.

ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΣΤΗ ΔΥΣΗ 

& 

ΙΠΠΟΤΕΣ

Βραχύλογη, συγκριτική αποτίμηση.

     Ανεξάρτητοι, αυτοοργάνωτοι, αυτοδιοίκητοι, άθρησκοι και πολεμώντας για το ιδανικό μιας Πατρίδος την οποία, αν και ανύπαρκτην, οραματίζονταν να δημιουργήσουν, οι Έλληνες Στρατιώτες της Δύσεως κρατήθηκαν μακριά απ' τον χριστιανισμό και συχνά στάθηκαν εχθρικά απέναντί του καταλογίζοντάς του ενοχή στην απώλεια της αγαπημένης Πατρίδος. Αδέσμευτοι από υποκειμενικούς και/ή θρησκευτικούς ηθικούς κώδικες, δεσμεύονταν ως πολεμιστές αποκλειστικώς και μόνον από κώδικα ανδρείας. Ποτέ δεν προσπάθησαν να αλλάξουν την θρησκευτική πίστη άλλων κινούμενοι από δογματικά ελατήρια και το μαχητικό κίνητρό τους ήταν η υπηρέτηση των συμφερόντων της Ελληνικής φυλής ή της επιβιώσεώς τους σε μιαν αντίξοη γεωγραφική περιοχή όπως η τότε πολύμορφη "Δύση" η οποία δεν απεδέχετο τους "ανέστιους δρομάρηδες" όπως οι ίδιοι. Σχημάτιζαν αυτόνομα πολεμικά σώματα διοικούμενα από έναν αρχηγό χωρίς να διαθέτουν κοινό σύμβολο ή κοινή σημαία αλλά, κυρίως, τα εραλδικά σύμβολα του εκάστοτε επικεφαλής όταν και εάν αυτά υπήρχαν. Πολέμησαν τους Οθωμανούς όχι ως αλλοδόξους αλλά ως κατακτητές της Πατρίδος τους και, εάν επέμειναν στην ανίδρυση του ναού του Γεωργίου στην Βενετία δεν το έκαναν για θρησκευτικούς ή εκκλησιαστικούς λόγους αλλά για την αναγνώριση των αγώνων και θυσιών τους προς την παπική Δύση η οποία περιφρονούσε κάθε αλλόδοξο, αποβλέποντας κι επιτυγχάνοντας την ηθική κυριαρχία τους επ΄ αυτής με δεδομένη την προσφορά τους στην ελευθερία της. Αρνήθηκαν την ευμάρεια και την αποκομιδή υλικών αγαθών και χρηματικού πλούτου επιλέγοντας την περιπλάνηση και επιμένοντας στην ανάδειξη της πολεμικής αρετής τους ως παραμέτρου επιβιώσεώς τους εν μέσω πολλών και ποικίλων εχθρών σε ένα τεράστιο πολεμικό "μέτωπο" μεταξύ Αγγλίας και Ανατολικής Μεσογείου.  Αν και υπήρξαν σκληροί πολεμιστές δεν κατηγορήθηκαν για γενοκτονία σε βάρος κανενός ξένου λαού. Παρά τον, κατά κανόνα, άτακτο χαρακτήρα του πολέμου που διεξήγαγαν, εν τούτοις, ανέδειξαν την ενέδρα προσδιδοντάς της και έφιππη "διάσταση" καταλήγοντας να συνεισφέρουν στην παγκόσμια στρατιωτική τακτική το σώμα των "Χωσιαρίων" (χωσιά=>ενέδρα, χωσιάριος=>ενεδρεύων) οι οποίοι κατέληξαν ως "Ουσάροι", αναδεικνύοντας διεθνώς το τακτικό έφιππο σώμα του Ελαφρού Ιππικού. [1] Εν τέλει, τον 18ο αιώνα, κατόρθωσαν δι ενός και μόνον μέλους τους να απελευθερώσουν και το πρώτο Ελληνικό έδαφος από την οθωμανική κατοχή πολύ πριν την αμφιλεγόμενη, μετέπειτα, "Επανάσταση" του 1821, υλοποιώντας, κατ΄ αρχήν, την πρόθεσή τους περί δημιουργίας Πατρίδος. [2]  Η εύλογη αντιπαλότητά τους με την προσκυνημένη φαναριωτικήν εκκλησία και η, μέχρι σήμερα, διαχρονική κυριαρχία της τελευταίας στους ανελλήνιστους κατοίκους της άλλοτε Ελλάδος, κατεδίκασε σε ιστορικήν "αφάνεια" αλλά και αναμενόμενην "άγνοια" εκ μέρους των ανελληνίστων, παρά ταύτα, τα τελευταία χρόνια ο ανιδιοτελής ηρωισμός και η φιλόπατρις αυτοθυσία των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως αρχίζει να αφυπνίζει ελληνικές αλλά και διεθνείς "συνειδήσεις"! 

Το "επιστέγασμα" της εποποιίας των Ελλήνων Στρατιωτών 

με την πρώτη απελευθέρωση Ελληνικού εδάφους από την οθωμανική κατοχή 

που κατάφερε ένας από αυτούς, ο Στρατιώτης Καλέντζης

εκ της Οικογενείας των Καλέντζη 

(βλ. Libro d' Oro Ζακύνθου)

     Εν αντθέσει με τους Έλληνες Στρατιώτες της Δύσεως, οι προγενέστεροί τους Ιππότες, ενώ πρωτοεμφανίζονται και αυτοί ως "Στρατιώτες" (Miles) με καθαρά στρατιωτικά καθήκοντα, δεν αποφεύγουν να εμπλακούν με την καθολικήν εκκλησία γενόμενοι παρακολουθήματά της. Οι Ιππότες, λοιπόν, εξαρτημένοι από την καθολικήν εκκλησία [3] οργανώνονται αμέσως ή εμμέσως από αυτήν σύμφωνα με τις δικές της χριστιανικές δογματικές απόψεις ή και θρησκευτικές επιχειρησιακές βλέψεις, υπό το σύμβολο του χριστιανικού σταυρού, παρασυρμένοι να πολεμούν όχι υπέρ πατρίδος αλλά μόνον υπέρ μιας θρησκείας (χριστιανισμός) η οποία αρνείται κάθε έννοια "πατρίδος" με απερίφραστα "οικουμενική" προσέγγιση του κόσμου, πλήρως δεσμευμένοι από μία δογματική και ποιμαντική ανυπόστατες και ατεκμηρίωτες, κυρίως δε ακατάληπτες για τις μεγάλες "μάζες". Οι Ιππότες, βαθύτατα θρησκευόμενοι, ετάχθησαν να πολεμούν υπέρ των συμφερόντων μιας συγκεκριμένης σέχτας του εβραιοχριστιανισμού (δυτικού καθολικισμού) αδίστακτοι να χύσουν το αίμα ακόμη και των ομοδόξων τους της άλλης σέχτας (ανατολικών εβραιοχριστιανών) σε μία μακράν εκστρατεία βίαιου εκχριστιανισμού πληθυσμών επί των οποίων δεν δίστασαν να ασκήσουν την πλέον απάνθρωπη βία εν ονόματι του ιδεατού "αρχηγού" της εκκλησίας τους. Κατηγορήθηκαν για εγκλήματα γενοκτονίας εναντίον λαών (π.χ. Βαλτικής) αλλά και για μία σειράν εγκλημάτων μισαλλοδοξίας σε βάρος των πληθυσμών μέσω των οποίων διήλθαν προκειμένου να φθάσουν στο "άλλοθι" των αλλεπάλληλων εκστρατειών τους ("Άγιοι" Τόποι) επί του οποίου, κυριαρχικώς, δεν είχαν κανένα νόμιμο δικαίωμα! Σχημάτιζαν, κατά κανόνα, συντεταγμένα σώματα (Τάγματα) με προσωποπαγή διοίκηση απολύτως εξαρτημένη από την καθολικήν εκκλησία η οποία διοίκησή τους ακολουθώντας την εβραιοχριστιανική διπροσωπία εκάλυπτε πάντοτε την όχι ενάρετη ομαδική δράση των σωμάτων υπό τον μανδύα της εβραιοχριστιανικής ηθικής καταλήγοντας, π.χ., να αναφέρονται, δήθεν, σε θρησκευτικούς σκοπούς και ιερά κίνητρα οργανώνοντας εν κρυπτώ συστήματα τραπεζικών συναλλαγών και διεθνούς τοκογλυφίας προς ίδιον υλικό πλουτισμό! Άλλωστε, η ίδια η καθολική εκκλησία στην προσπάθειά της να υποχειριάσει τους Ιππότες διατηρώντας τους επί του ασφαλούς υποτεταγμένους στην υπηρέτηση των συμφερόντων της τους απαγόρευσε ακόμη και την μεταξύ τους διεξαγωγή μαχητικών ασκήσεων, όπως με τα διατάγματα που υπέγραψαν οι πάπες Ιννοκέντιος ΙΙΙ και Ευγένιος ΙΙΙ, αλλά και όπως διετύπωσε σχετική απόφαση της Συνόδου του Λατερανού (1180), άγοντας στο συμπέρασμα ότι πολύ διαφορετικότερα του δήθεν "ηρωισμού" ήσαν τα χαρακτηριστικά των Ιπποτών, ίσως όχι εκ των δικών τους ιδιοτήτων και επιλογών αλλά, ασφαλώς, λόγω των ιδιοτελών συμφερόντων της εκκλησίας που υπηρετούσαν! Κατά την τακτικήν, επέλεξαν την ασφάλεια της στατικής οχυρωτικής [4] διακρινόμενοι για την φρουριακή αρχιτεκτονική τους η οποία, κατά τεκμήριον, δεν απεδείκνυε μαχητικό πνεύμα προελάσεως αλλά συντηρητική διάθεση διατηρήσεως "κεκτημένων". Δεν "απετύπωσαν" κάποιαν ιδιαίτερη "σφραγίδα" στην παγκόσμια πολεμική τακτική και, πέραν μιας συστηματικώς καλλιεργηθείσης μυθοπλασίας περί δήθεν ηρωισμού, φάνηκαν περισσότερον ως "πρόδρομοι" του παγκόσμιου τραπεζικού τοκογλυφικού συστήματος παρά ως γενναίοι πολεμιστές! [5] Πέραν της θεοκρατικής "συνεισφοράς" στην, έτι περαιτέρω, σκοταδιστική υπέλιξη της Ευρώπης, οι Ιππότες δεν κατάφεραν να συνεισφέρουν τίποτε ουσιαστικότερο στην ήπειρο της "καταγωγής" τους, πέραν μιας ανάξιας "καταλήξεως" στο μοιραίο ενός εντυπωσιακού "περιτυλίγματος" άνευ περιεχομένου!       

     Η Ιστορία γράφεται με πράξεις και αίμα και η αποτίμησή της δεν μπορεί να είναι αφοριστική αλλά ακριβοδίκαιη. Κι αν αναρωτηθούμε "τι κρατάμε και τι πετάμε" εμείς οι "Έλληνες Κένταυροι" μελετώντας συγκριτικώς την φιλοπάτριδα εποποιία των Ελλήνων Στρατιωτών της Δύσεως και τον, κενό ουσιαστικού περιεχομένου, τυχοδιωκτισμό των Ιπποτών, θα λέγαμε ότι και οι δύο έχουν κάτι πολύ σημαντικό να μας αφήσουν ως "υποθήκη", οι μεν πρώτοι ως παράδειγμα προς μίμηση, οι δε δεύτεροι ως παράδειγμα προς αποφυγήν, παρά τα κάποια αξιόλογα δείγματα του "περάσματός" τους! 

_______________

[1] Κ Σάθα ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΑΙ ΕΝ ΤΗ ΔΥΣΕΙ (ΦΙΛΟΜΥΘΟΣ, 1993)

[2] Β. Δ. Ψιμούλη ΣΟΥΛΙ ΚΑΙ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ (ΕΣΤΙΑ, 2006. σ. 243-244)

[3] Νικολάου Δ. Αιγινήτου Η ΙΠΠΟΣΥΝΗ, 1970

[4] Wolfgang Muelller=Wiener CASTLES OF THE CRUSADERS, 1966  
[5] Η. Κόλλια ΟΙ ΙΠΠΟΤΕΣ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ, 1991