ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΦΙΠΠΗ ΤΟΞΟΒΟΛΙΑ

Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2013

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ν. ΣΑΘΑΣ

1842-1914

Ο Κωνσταντίνος Ν. Σάθας από το περιοδικό "Εστία" του 1894

Eίναι γνωστό ότι το ιστορικό "υπόβαθρο" επάνω στο οποίο αναπτύσσεται η δραστηριότητα των "ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ" είναι οι Έλληνες Στρατιώτες της Αναγεννήσεως των οποίων ο κύριος ερευνητής υπήρξε ο Γαλαξειδιώτης ιστοριοδίφης-μεσαιωνολόγος Κωνσταντίνος Ν. Σάθας.

Ανέκδοτη επιστολή του Ιστορικού των Μέσων Χρόνων Κωνσταντίνου Σάθα

στο προσωπικό Αρχείο του οποίου η Ομάδα των "ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ"

βάσισε την αναστατική μελέτη της περί των Ελλήνων Στρατιωτών της Αναγεννήσεως.

[Βλ.: http://www.horsebackarcherygr.com/STRATIOTES.html]

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο Κωνσταντίνος Σάθας (ψευδώνυμό του: "Κωνσταντίνος Σαθόπουλος") γεννήθηκε στην Αθήνα και η καταγωγή του ήταν από το Γαλαξείδι. Στην Αθήνα ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του και παρακολούθησε μαθήματα στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου χωρίς να αποφοιτήσει. Ειδικότερα διέκοψε τις σπουδές του για να ασχοληθεί με τη φιλολογική επεξεργασία και κριτική έκδοση του χειρογράφου του Χρονικού του Γαλαξειδίου το 1865. Στο χώρο των γραμμάτων ο Σάθας είναι γνωστός για το φιλολογικό και ιστοριοδιφικό έργο του, ωστόσο σε νεαρή ηλικία ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνία και τη μετάφραση. Το 1858 πραγματοποίησε την πρώτη του δημοσίευση, ένα εγκωμιαστικό άρθρο για τον δήμαρχο του Γαλαξειδίου Λουκά Καραλίβανο στην εφημερίδα Εσπέρα της Αθήνας. Ακολούθησαν δημοσιεύσεις ποιημάτων, άρθρων και μεταφράσεών του στον αθηναϊκό Τύπο, όπου υπέγραφε με το πλήρες όνομά του ή με τα αρχικά Κ.Ν.Σ. Το 1859 κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή του Νεκρικά δάκρυα επί του τάφου του Δημητρίου Λ. Ράλλη και το 1861 εξέδωσε από κοινού με τον Δ.Σ.Κοπιδά το δεκαπενθήμερο περιοδικό Κόσμος, του οποίου ανέλαβε τη σύνταξη ως το Μάιο του ίδιου χρόνου, οπότε αποχώρησε λόγω οικονομικών διαφωνιών του με το συνεργάτη του. Η ενασχόληση του Σάθα με το Χρονικό του Γαλαξειδίου εγκαινίασε τη στροφή του στην παλαιογραφική και βιβλιογραφική μελέτη, με έμφαση στη μεσαιωνική και μεταβυζαντινή ελληνική ιστορία. Ιδιαίτερα ανθηρή για το Σάθα περίοδος στάθηκε η εικοσιπενταετία 1870-1895, οπότε με κρατική και ιδιωτική οικονομική ενίσχυση πραγματοποίησε έρευνα στα αρχεία της Βενετίας, της Κωνσταντινουπόλεως και το Παρισιού. Γύρω στο 1895 η έλλειψη οικονομικών πόρων και η προσβολή του από ασθένεια της όρασης, τον ανάγκασαν να διακόψει τις έρευνες. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στο Παρίσι. Το σύνολο του έργου του τον κατέστησε έναν από τους προδρόμους της νεοελληνικής φιλολογικής και ιστορικής επιστήμης. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κωνσταντίνου Σάθα βλ. Πασχάλης Δ.Π., «Σάθας Κωνσταντίνος Ν.», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια 21. Αθήνα, Πυρσός, 1933, Σολωμού Αλίκη, «Σάθας Κωνσταντίνος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και Χατζηφώτης Ι.Μ., «Σάθας Κωνσταντίνος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 12. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.

(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Μιχαλόπουλος Φάνης, Κωνσταντίνος Σάθας (1842-1914). Αθήνα, Έκδοση Βιβλιοπωλείου Β.Ν.Γρηγοριάδη, 1949 (ανάτυπο από την Ελληνική Βιβλιογραφία2-3, ετ.Γ΄, 1949).

• Πασχάλης Δ.Π., «Σάθας Κωνσταντίνος Ν.», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια21. Αθήνα, Πυρσός, 1933.

• Πικραμένου Δήμητρα, «Από τη δραστηριότητα του Κωνσταντίνου Ν. Σάθα (1858-1861)», ΕρανιστήςΗ’, 1970.

• Σολωμού Αλίκη, «Σάθας Κωνσταντίνος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988.

• Χατζηφώτης Ι.Μ., «Σάθας Κωνσταντίνος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας12. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.

• Χριστόπουλος Τάκης, «Τα πρώτα βιβλία του Κ.Σάθα και το αρχικό του επώνυμο», Στερεοελλαδική Εστία17-18, 1962.

Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)

Ι.Ποίηση

• Νεκρικά δάκρυα επί του τάφου του Δημητρίου Λ.Ράλλη. 1859.

ΙΙ.Μεταφράσεις

• Γνωμικά διαφόρων σοφών περί έρωτος. Αθήνα, 1860.

ΙΙΙ.Μελέτες

• Χρονικόν ανέκδοτον Γαλαξειδίου. Αθήνα, τυπ. Κασσανδρέως και Σίας, 1865.

• Ιωσήφ Νάζης, ο βασιλεύς της Νάξου και των Κυκλάδων. Αθήνα, τυπ.Χρυσαλλίδος, 1865.

• Η κατά τον ΙΖ΄ αιώνα επανάστασις της ελληνικής φυλής (1684-1715). Αθήνα, τυπ.Χρυσαλλίδος, 1865.

• Νεοελληνική Φιλολογία· Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της ελληνικής εθνεγερσίας 1453-1821. Αθήνα, τυπ. τέκνων Ανδρέου Κορομηλά, 1868.

• Ελληνικά ανέκδοτα περισυναχθέντα και εκδιδόμενα κατ’ έγκρισιν της Βουλής εθνική δαπάνη υπό Κωνσταντίνου Σάθα, Τόμος πρώτος. Αθήνα, τυπ.Φωτός, 1867.

• Ελληνικά ανέκδοτα περισυναχθέντα και εκδιδόμενα κατ’ έγκρισιν της Βουλής εθνική δαπάνη υπό Κωνσταντίνου Σάθα, Τόμος δεύτερος. Αθήνα, τυπ.Αγγέλου Καναριώτου, 1867.

• Το εν Ζακύνθω αρχοντολόγιον και οι ποπολάροι. Αθήνα, τυπ. Νικολάου Αγγελίου, 1867.

• Τουρκοκρατούμενη Ελλάς· Ιστορικόν δοκίμιον περί των προς αποτίναξιν του Οθωμανικού ζυγού επαναστάσεων του Ελληνικού Έθνους (1453-1821). Αθήνα, τυπ. τέκνων Ανδρέου Κορομηλά, 1869.

• Νεοελληνικής Φιλολογίας Παράρτημα· Ιστορία του ζητήματος της Νεοελληνικής Γλώσσης. Αθήνα, τυπ. τέκνων Ανδρέου Κορομηλά, 1870.

• Ιστορία του άρχοντος και σπαθαρίου Σταυράκη. Αθήνα, 1870.

• Βιογραφικόν σχεδίασμα περί του Πατριάρχου Ιερεμίου Β’ (1512-1594).Αθήνα, τυπ. Α. Καννά & Γ. Οικονόμου, 1870.

• Ιστορικαί διατριβαίΑ΄-Γ΄. Αθήνα, τυπ. τέκνων Ανδρέου Κορομηλά, 1870.

• Μεσαιωνική ΒιβλιοθήκηΑ΄-Ζ΄. Αθήνα, τυπ. Χρόνου, 1872-1894.

• Έκθεσις προς το Υπουργείον της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως περί της αποστολής μου προς εξερεύνησιν των εν ταις βιβλιοθήκαις αποκειμένων ανεκδότων μνημείων της κατά τους μέσους αιώνας ελληνικής ιστορίας. Βενετία, 1872.

• Αρχαία ιστορικά γεγονότα της οικογενείας των κομητών Κλαδαίων από του 1330 μέχρι του 1803. Αθήνα, τυπ. Εκατονταχείρου, 1872.

• Ιστορικόν δοκίμιον περί του θεάτρου και της μουσικής των Βυζαντινών· ήτοι εισαγωγή εις το Κρητικόν Θέατρον. Βενετία, 1878.

• Ερωφίλη· Τραγωδία Γεωργίου Χορτάτση. Βενετία, 1878.

• Ο Γύπαρις· ποιμενική κωμωδία-τραγωδία, νυν πρώτον εκδιδομένη εκ χειρογράφου της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης. Βενετία, 1878.

• Ο Στάθης· Κρητική κωμωδία νυν πρώτον εκδιδομένη εκ χειρογράφου της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης. Βενετία, 1878.

• Ζήνων· Τραγωδία νυν πρώτον εκδιδομένη εκ χειρογράφου της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης. Βενετία, 1878.

• Μνημεία ελληνικής ιστορίας Ι-IX. Paris, Maisonneuve et Cie editeurs – Londres B.Quariche – Athenes A.Coromilas – Leipzig et Vienne F.A.Brockhaus, 1880-1890.

• Λεοντίου Μαχαιρά, Χρονικόν Κύπρου.Paris, Ernest Leroux, 1882.

• Κρητικόν Θέατρον ή Συλλογή ανεκδότων και αγνώστων δραμάτων.Βενετία, 1879.

• Ελληνες στρατιώται εν τη Δύσει και αναγέννησις της ελληνικής τακτικής. Αθήνα, τυπ. Ανδρέου Κορομηλά, 1885.

ΑΠΟ ΤΗΝ"ΕΣΤΙΑ" (1885)

Κατά την μελέτη του έργου "ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΑΙ ΕΝ ΤΗ ΔΥΣΕΙ ΚΑΙ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ" ο Ιδρυτής της Ελληνικής Ομάδος Έφιππης Τοξοβολίας έκρινε ότι θα ήταν καλύτερο να προτιμήσει την δημοσίευση του στη "ΕΣΤΙΑ" (τ. 19ος και 20ός, 1885) οι οποίοι τηρούνται στην Βιβλιοθήκη της "ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΦΙΠΠΟΤΟΞΟΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ".