ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΦΙΠΠΗ ΤΟΞΟΒΟΛΙΑ

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΑΝΤΖΙΚΕΡΤ

Η αρχή του τέλους της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας 

η οποία, απατηλά, αποκαλείται «Βυζάντιο».

     Στις 26 Αυγούστου 1071 η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία που απατηλά αποκαλείται «Βυζάντιο» υφίσταται δεινή ήττα από τους Σελτζούκους Τούρκους στο Μαντζικέρτ, κοντά στη λίμνη Βαν, με αποτέλεσμα να κλονισθεί η κυριαρχία της στη Μικρά Ασία. Πολλοί διακεκριμένοι ιστορικοί (Άννα Κομνηνή, Στίβεν Ράνσιμαν, Τζούλιους Νόργουιτς) υποστηρίζουν ότι με την ήττα αυτή σημειώνεται η αρχή του τέλους της ανατολικορωμαϊκής κυριαρχίας στην Ανατολή και η βαθμιαία Τουρκοποίηση της Μικράς Ασίας.

     Η πόλη του Μαντζικέρτ (σημερινό Μαλαζγκίρτ Τουρκίας) υπήρξε σταθερός στόχος των κατακτητικών βλέψεων των ποικίλων εχθρών της αυτοκρατορίας, ιδιαίτερα των Σελτζούκων Τούρκων κατά τον 11ο αιώνα. Η στρατηγική θέση της για την άμυνα της αυτοκρατορίας ενισχύθηκε με την εξαίρετη οχύρωση και την αξιόμαχη φρουρά της.

     Οι Σελτζούκοι Τούρκοι, που πήραν το όνομά τους από τον φύλαρχό τους Σελτζούκ, είχαν έρθει από τις στέπες του σημερινού Τουρκεστάν και εκμεταλλευόμενοι την παρακμή των Αράβων, πήραν τη θέση τους στην ιστορία και μαζί τη σκυτάλη του Ισλαμισμού. Σε φάση παρακμής βρισκόταν και η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που μαστιζόταν από εσωτερικές εμφύλιες έριδες, κακοδιοίκηση και μεγάλα οικονομικά προβλήματα.

     Η προσπάθειά των Σελτζούκων Τούρκων να καταλάβουν την πόλη κατά την περίοδο της βασιλείας τού Κωνσταντίνου Γ’ του Μονομάχου (1042-1054) αποκρούστηκε από τη σθεναρή αντίσταση της φρουράς. Οι Σελτζούκοι Τούρκοι αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία με μεγάλες απώλειες, αλλά δεν παραιτήθηκαν από τον στόχο. Ο σουλτάνος τους Αλπαρσλάν λειτούργησε συστηματικά και επίμονα, μετά δε από αλλεπάλληλες στρατιωτικές επιτυχίες, πέτυχε να καταλάβει τα ισχυρά φρούρια του Ανίου κι έπειτα από συνεχείς προσπάθειες το φρούριο του Μαντζικέρτ (1070), αποκτώντας έτσι τον έλεγχο στην ευρύτερη περιοχή.

     Ο αυτοκράτορας Ρωμανός Δ’ Διογένης (1068-1071) ανέλαβε οργανωμένη εκστρατεία εναντίον των Σελτζούκων Τούρκων, την τρίτη κατά σειρά, το 1071. Επικεφαλής ενός πολυεθνικού μισθοφορικού στρατού, που αποτελείτο από Ρωμαίους, Φράγκους, Ίβηρες, Βάραγγους, Ρώσους, Βούλγαρους, Τούρκους, Αρμενίους κ.ά, επανακατέλαβε το Μαντζικέρτ, κατά τη διάρκεια της απουσίας του Αλπαρσλάν, που πολιορκούσε την Έδεσσα της Μεσοποταμίας (σημερινή Ούρφα Τουρκίας). Όταν ο Αλπαρσλάν έμαθε ότι οι ανατολικορωμαίοι είχαν καταλάβει εκ νέου το Μαντζικέρτ, απέρριψε τις προτάσεις ειρήνης του αυτοκράτορα και βάδισε εναντίον του. Πλησιάζοντας τη ανατολικορωμαϊκή στρατιά παρουσίασε τις δικές του προτάσεις ειρήνης, οι οποίες απορρίφθηκαν από τον αυτοκράτορα Ρωμανό Δ’ και αναγκαστικά το φάσμα της πολεμικής αναμετρήσεως ζωντάνεψε μοιραία.

     Η αποφασιστική μάχη ανάμεσα στους δύο στρατούς δόθηκε στις 26 Αυγούστου 1071 κοντά στο Μαντζικέρτ. Ο Ρωμανός Δ’ παρέταξε από 40.000 έως 70.000 άνδρες, με στρατηγούς τους Νικηφόρο Βρυέννιο, Θεόδωρο Αλυάτη και Ανδρόνικο Δούκα και ο Αλπαρσλάν από 20.000 έως 30.000 άνδρες. Οι ανατολικορωμαίοι είχαν αριθμητικό πλεονέκτημα αλλά ένας στρατός χωρίς φυλετική συνοχή, χωρίς φυλετική ομοιογένεια και χωρίς κοινή συνισταμένη Αξιών των μελών του, είναι ό,τι πιο ευάλωτο σε ήττα, όπως επιβεβαίωσε και η συγκεκριμένη μάχη!

     Οι ανατολικορωμαίοι, παρά την υπεροχή τους σε έμψυχο υλικό, υπέστησαν δεινή ήττα στο πεδίο της μάχης, εξαιτίας των αιτίων που προανεφέρθησαν και είχαν ως αποτέλεσμα σοβαρές διοικητικές αντιθέσεις των στρατηγών τους, την απειθαρχία του στρατεύματος και, τελικώς, την συντριβή του και είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν ο μισός στρατός τους, που ήταν μισθοφορικός, είτε δεν πήρε μέρος στη μάχη, είτε αυτομόλησε στο αντίπαλο στρατόπεδο.

     Οι Σελτζούκοι Τούρκοι, αντιθέτως, διέθεταν ισχυρότατη εσωτερική φυλετική συνοχή, πειθαρχία στρατιωτική και συντεταγμένη διοίκηση!

     Αστείο θα φανεί ότι από την πλευρά των –εν αποσυνθέσει- ανατολικορωμαίων πάνω απ΄ όλους διεκρίθησαν στη μάχη του Μαντζικέρτ οι  ...Τούρκοι μισθοφόροι και οι Σκανδιναβοί Βαράγγοι, που αποτελούσαν τη σωματοφυλακή του αυτοκράτορα Ρωμανού Δ’, που όμως δεν απέτρεψαν την αιχμαλωσία του, καθώς έπεσαν μέχρις ενός.

     Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ανελλήνιστη έως και μισελληνική, βασιζόμενη σε ξένους μισθοφόρους ακόμη και εχθρικής εθνικότητος, ηττήθηκε δια παντός, ως αφιστάμενη της Πολεμικής Αρετής!

     Ο Ρωμανός Δ’ οδηγήθηκε τραυματισμένος ενώπιον του Αλπαρσλάν, ο οποίος του συμπεριφέρθηκε με την παραδοσιακή τουρκική ευγένεια αλλά τον εξανάγκασε να δεχτεί τους όρους της συνθήκης που του υπαγόρευσε, δηλαδή, καταβολή ετήσιων φόρων και στρατιωτικής υποτελείας, απελευθέρωση όλων των Μουσουλμάνων αιχμαλώτων και συνοριακούς διακανονισμούς.

     Οι συνέπειες της μάχης του Μαντζικέρτ ήσαν τεράστιες, όπως προαναφέρθηκε. Δεν οφείλονται, όμως, αποκλειστικά στην ήττα των ανατολικορωμαίων στο πεδίο της μάχης του Μαντζικέρτ που, απλώς, ήταν μία κατάληξη, αλλά κυρίως στην εμφύλια διαμάχη που χαρεκτήριζε εκ καταβολής της την διεφθαρμένη και μισελληνική αυτοκρατορία με έδρα την πόλη του ρωμαίου Κωνσταντίνου!

     Ο Αλπ-Αρσλάν ενδιαφερόταν κυρίως για την ενοποίηση των Μουσουλμάνων και ετοιμαζόταν να πολεμήσει εναντίον της Αιγύπτου. Δεν επεδίωξε σοβαρά εδαφικά κέρδη εις βάρος της νικημένης αυτοκρατορίας, διότι η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ουδέποτε έθελγε ως κατάκτηση τους λαούς της στέππας οι οποίοι απέβλεπαν στη σαρωτική κατάκτηση των οριζόντων του «βλέμματός» τους.

     Όταν ο Ρωμανός Δ’ απελευθερώθηκε, μεγαλοκαρδίας ένεκεν του Αλπ-Αρσλάν και προσεπάθησε να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη, ξέσπασε ένας δριμύτατος εμφύλιος πόλεμος στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και συντάραξε την πόλη του ρωμαίου Κωνσταντίνου δίνοντας τη «χαριστική βολή» σε ό,τι είχε περισωθεί από την οργανωμένη «βυζαντινή» άμυνα.

     Τότε ήταν που η σύλληψη και η …τύφλωση (!) του Ρωμανού Δ’ από τους πολιτικούς αντιπάλους του, έδωσε στους Τούρκους την αφορμή να θεωρήσουν άκυρη τη συνθήκη του 1071 και να αρχίσουν πάλι με μεγαλύτερη ένταση τις επιδρομές στα ανατολικορωμαϊκά εδάφη μέχρι την τελική πτώση της διεφθαρμένης πόλης του ρωμαίου Κωνσταντίνου, το 1453.