Ο "ΔΡΟΜΟΣ" ΤΟΥ ΤΟΞΟΥ
«Η πρακτική εξάσκηση στην ενστικτώδη Τοξοβολία καλλιεργεί την ισορροπία και την αρμονία και λειτουργεί ως μέσον καλύτερης κατανοήσεως του εαυτού μας και των άλλων!»
Τα παραπάνω μας αφήνει ως παρακαταθήκη στο βιβλίο του «Kyudo» (Ο “δρόμος” του Τόξου) ένας κορυφαίος Ιάπων Δάσκαλος της Τοξοβολίας, ο Hideharu Onuma, που υπήρξε 15η γενεά Δασκάλων της Σχολής Heki Ryu Sekka-ha, γεννημένος στο Τόκυο το 1910 και ο οποίος ήταν αυτός ο οποίος μέχρι τον θάνατό του (1990) υπηρέτησε την παραδοσιακή Ιαπωνική Τοξοβολία διαδίδοντάς την και σε όλο τον κόσμο.
Και ο μεγάλος Δάσκαλος διευκρινίζει: «Η πρακτική εξάσκηση στο “δρόμο” του Τόξου προϋποθέτει την σωστή διευθέτηση του Τοξότη απέναντι στον στόχο, την σωστή διατήρηση της στάσεως του κορμού του, την πνευματική του πληρότητα και την καθαρότητα της ψυχής του η οποία να οδηγείται προς έναν σκοπό πλήρη νοήματος!»
Από τα λόγια του σοφού Δασκάλου καταλαβαίνουμε ότι ο “δρόμος” του Τόξου δεν καθορίζεται, απλώς, από την επίτευξη μιας τεχνικής αλλά είναι απαραίτητο να ολοκληρώνεται και από ψυχοπνευματικά “υποστυλώματα” άνευ των οποίων το αποτέλεσμα θα παραμένει ατελές και ανώφελο.
Πάντοτε, κατά τον ίδιον Ιάπωνα Δάσκαλο, ο “δρόμος” του Τόξου χαρακτηρίζεται από την Αλήθεια, την Αρετή και την Αισθητική.
Αναφορικώς με την Αλήθεια της Τοξοβολίας, θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι αυτή αφορά στην ευστοχία η οποία είναι και το ζητούμενο κάθε στοχαστικής δραστηριότητος όπου ο εξασκούμενος καλείται να “χτυπήσει” έναν στόχο. Όμως, στην περίπτωση του “δρόμου” του Τόξου υπάρχει μία σαφής διάκριση μεταξύ ενός απλού, δεξιοτεχνικού, πλήγματος του στόχου (Noshahichu) κι ενός πλήρους πλήγματος του στόχου το οποίο καταφέρεται με την συνέργια ενός θετικού πνεύματος (Seishahichu). Η διαφορά έγκειται στην ποιότητα προσκρούσεως του βέλους στον στόχο βαθμολογώντας την “ευστοχία” (Τekichu).
Η ευστοχία (Tekichu) αποτελείται από τρία αλληλεπιδρώντα “επίπεδα”: Πρώτον, ΤΟ ΒΕΛΟΣ ΧΤΥΠΑ ΤΟΝ ΣΤΟΧΟ (Toteki), δευτερον, ΤΟ ΒΕΛΟΣ ΤΡΥΠΑ ΤΟΝ ΣΤΟΧΟ (Kanteki) και, τρίτον, ΤΟ ΒΕΛΟΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΟΝ ΣΤΟΝ ΣΤΟΧΟ (Zaiteki). Στο πρώτο επίπεδο ο Τοξότης επικεντρώνεται στην εφαρμογή των τεχνικών που θα του επιτρέψουν να πλήξει τον στόχο, στο δεύτερο επίπεδο ο Τοξότης δεν επιδιώκει απλώς να πλήξει τον στόχο αλλά και να τον διατρυπήσει αντιμετωπίζοντάς τον ως εν δυνάμει αντίπαλο, κάτι που δεν επιτυγχάνεται απλώς με την εφαρμογή τεχνικών αλλά και διαμορφώσεως μαχητικού πνεύματος και στο τρίτο επίπεδο, ο Τοξότης διεισδύει βαθύτερα στην διαμόρφωση του ψυχοπνευματικού του “σκληρού δίσκου” ώστε να αντιμετωπίσει, πλέον, τον στόχο ούτε ως “αποστολή”, ούτε ως “αντίπαλο” αλλά ως είδωλο του ίδιου του …εαυτού του ώστε να επιτευχθεί η πλήρης “ευστοχία” (Zaiteki).
Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι ο “δρόμος” του Τόξου βρίσκεται στο σημείο τομής τριών κύκλων οι οποίοι οροθετούν το πνεύμα, το σώμα και το Τόξο!
Όμως, πέραν αυτών των …βασικών, ακόμη μία παράμετρος η οποία «βαθμολογεί» την ποιότητα της τοξεύσεως αποτελεί και ο ή χ ο ς της χορδής του Τόξου την στιγμή που εκτοξεύει το βέλος (Tsurune). H τελειότητα αυτό του ήχου χαρακτηρίζεται από έναν διαυγή, οξύ και κοφτό τόνο ο οποίος είναι δύσκολο να περιγραφεί αλλά που κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει όταν τον έχει ήδη ακούσει. Είναι ο ήχος με τον οποίο η Ιαπωνική αυτοκρατορική οικογένεια αναγγέλλει την γέννηση ενός τέκνου της, εξορκίζοντας κάθε κακό!
Η αδυναμία ακριβούς περιφραστικής περιγραφής αυτού του ήχου (στα Ιαπωνικά αποκαλείται “Sae”) μας παραπέμπει σε “δάνειο” από την αντίστοιχην εμπειρία ακροάσεως εγχόρδου μουσικού οργάνου (π.χ., βιολιού) ακούγοντας τον δεξιοτέχνη να παράγει με το δοξάρι του έναν ήχο τόσο “διαυγή” και απόλυτο, διατηρώντας άψογη στάση σώματος, με επιδέξιο χειρισμό και ακριβή διανοητικό έλεγχο.
Αναφορικώς με την Αρετή της Τοξοβολίας θα μπορούσαμε να αναφέρουμε, αρχικώς, τις παραμέτρους της οι οποίες είναι συνδεδεμένες με την Αλήθεια της, ήτοι, την ευγένεια, την συμπόνια, την ηθική και την μη επιθετικότητα, ιδιότητες που διατηρούν γαλήνιο νου του οποίου κάθε διαταραχή οδηγεί σε αστοχία. Επιπλέον, η σωστή συμπεριφορά σε συνδυασμό με μία βασική “ετικέτα” η οποία είναι καθιερωμένη στην Τοξοβολία, ευνοεί την διαμόρφωση μιας πνευματικής όσο και σωματικής ηρεμίας η οποία επενδύεται, βαθμιαία, στην καθημερινότητά μας, βελτιώνοντάς την! Και αυτό στα Ιαπωνικά ονομάζεται “Joshin” σημαίνοντας έναν νου αυτοπειθαρχημένο, ισορροπημένο και γαλήνιο, ακόμη και όταν αντιμετωπίζει ταραχώδεις προκλήσεις, κάτι που λείπει, γενικώς, από τον Άνθρωπο ανεξαρτήτως χρόνου και τόπου!
Αναφορικώς με την Αισθητική της Τοξοβολίας, αντιμετωπίζουμε και πάλι δυσκολίες περιφραστικής περιγραφής λόγω της υποκειμενικότητος περί “ωραίου” κατά τόπο και κατά εποχή, ενώ η κομψότητα και μόνον ενός Τόξου καθορίζει μια κοινή αφετηρία τοξευτικής Αισθητικής κάθε εποχής και κάθε τόπου. Επίσης, ο συνδυασμός της Αλήθειας και της Αρετής οι οποίες, ήδη, ανελύθησαν, συντελεί στην οροθέτηση του πλαισίου της Αισθητικής της Τοξοβολίας με ό,τι αυτό σημαίνει. Και δεν υπάρχει τίποτε πιο άσχημο από έναν Τοξότη ο οποίος πασχίζει να πλήξει έναν στόχο χρησιμοποιώντας μόνον την τεχνική χωρίς να διαθέτει ψυχοπνευματική ποιότητα, κάτι που καταστρέφει την Αισθητική της Τοξοβολίας.
Και η όλη “ετικέτα” όπου ισχύει στην Τοξοβολία, παράγει μιαν απαράμιλλη Αισθητική με την ευγένεια των ατομικών και ομαδικών συμπεριφορών που επιβάλλει καθ’ όλη την διάρκεια της διεξαγωγής της
Έτσι, επιτυγχάνεται η αρμονία εκεί όπου διεξάγεται η Τοξοβολία και, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή, ακριβώς, η αρμονία με ό,τι και όσα περιλαμβάνει, είναι και η Αισθητική της.
Αλήθεια, πόσο παράξενα και απρόσμενα ακούγονται όλα τούτα σε μια τέχνη στην οποία το πλήγμα ενός στόχου είναι το, φαινομενικώς, “ζητούμενο”… Και πόσο πιο παράξενα κι απρόσμενα θα ακούγονταν αν επισημαίναμε ότι η Τοξοβολία σε συνδυασμό με τα φιλοσοφικά ρεύματα τα οποία την επηρέασαν και επηρεάζουν έχει πολλά κοινά με μία …θρησκεία, χωρίς να είναι θρησκεία, όσο και με τον πόλεμο επιδιώκοντας την εσωτερικήν ειρήνη, ένα είδος “ομοιοπαθητικής” η οποία προορίζεται να θεραπεύσει ‘ο,τι διαταράσσει την γαλήνη του Ανθρώπου και ό,τι τον εμποδίζει να δει με καθαρή ματιά τον εσώτερο εαυτό του.
Αλλά, ολοκληρώνοντας, ας γυρίσουμε στον μεγάλο Δάσκαλο Hideharu Onuma και στο βιβλίο του, όπου σημειώνει:
«Καθένας που υπηρετεί τον “δρόμο” του Τόξου προτιμά να ευστοχεί, παρά να αστοχεί. Προτιμά να πλήττει τον στόχο παρά να αποτυγχάνει. Όμως, επειδή ο στόχος είναι, απλώς, χαρτί και ξύλο και το Τόξο δεν χρησιμοποιείται πια για κυνήγι ή για πόλεμο, ένα απλό πλήγμα του στόχου φαίνεται χωρίς σημασία. Ο “δρόμος” του Τόξου αντιμετωπίζει αυτό το ζήτημα ενθαρρύνοντάς μας να αντιμετωπίσουμε τον στόχο ως αντανάκλαση των δυνατοτήτων και των αδυναμιών μας ώστε η τόξευση να αποτελεί μία δράση προς την κατεύθυνση της ανακαλύψεως των αυτό-ορίων μας. Η προοπτική αυτή θέτει τα αγωνιστικά αισθήματά μας προς μια θετικήν αξιοποίηση και δίνει ένα βαθύτερο νόημα στην τόξευση του βέλους μας. Ίσως, κάποτε, πλήττουμε τον στόχο αλλά αστοχούμε έναντι του εαυτού μας. Αντιθέτως, άλλες φορές, ευστοχούμε επί του εαυτού μας αλλά αποτυγχάνουμε να πλήξουμε τον στόχο. Ο σκοπός μας είναι να ευστοχούμε ταυτοχρόνως τόσο επί του στόχου όσο και επί του εαυτού μας, ελπίζοντας ότι ο ήχος της τροχιάς του βέλους μας θα μας κρατά αφυπνισμένους απέναντι σ΄ εκείνο που λέγεται “όνειρο ζωής” επιτρέποντάς μας να βλέπουμε, όσο γίνεται πιο καθαρά και απαραμόρφωτα, το βάθος της υπάρξεώς μας»
