ΠΡΩΤΗ ΑΚΡΙΒΗΣ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ
ΑΡΧΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΟΞΟΥ
Ένα δημιούργημα του Περικλή Τελειορίδη
Ο ευεργέτης της Ομάδος μας κ. Περικλής Τελειορίδης ο οποίος μας δώρισε δύο χειροποίητες δημιουργίες του, δύο παραδοσιακά Τόξα εκ των οποίων, το ένα που δοκιμάσθηκε απεδείχθη εξαιρετικό, προχώρησε και στην πρώτη ακριβή ανακατασκευή αρχαίου Ελληνικού Τόξου!
Ο κ. Περικλής Τελειορίδης επεχείρησε το εγχείρημά του συμβουλευόμενος την υπάρχουσα αγγειογραφία, αλλά και διάφορες αρχαίες και μεταγενέστερες πηγές προκειμένου να καταλήξει με ακρίβεια στην τελική μορφή της δημιουργίας του.
Πολλές οι πηγές και οι απαιτούμενες "διασταυρώσεις" ώστε να τηρηθεί η ακρίβεια της κατασκευής και ο ρέκτης Συνέλληνας δεν κουράστηκε να τις ερευνά μέχρι να καταλήξει.
Ήδη το πρώτο ακριβές αρχαίο Ελληνικό Τόξο έχει τεθεί υπό δοκιμασία και τα πλήρη αποτελέσματα σύντομα θα είναι γνωστά.
Ωστόσο, ο ίδιος ο ανακατασκευαστής κ. Περικλής Τελειορίδης μας εισάγει στο πνεύμα της αποκαταστάσεως του αρχαίου Ελληνικού Τόξου και του πλαισίου της εμπνεύσεώς του, σημειώνοντας:
«Ο αγαπημένος μου ήρωας από την Ελληνική μυθολογία είναι ο Οδυσσέας…. και υπάρχει μια σκηνή στο τέλος της ιστορίας, όπου κανείς δεν μπορούσε να τεντώσει και να ρίξει με το τόξο του. Αναρωτιόμουν λοιπόν… ήθελα να μάθω, από τι ήταν φτιαγμένο αυτό το τόξο, που κανείς δεν μπορούσε να τεντώσει.
Αποφάσισα λοιπόν να το
ψάξω.
Προσπάθησα να βρω
κάποια αναφορά ή καταγραφή για την τοξοβολία και την κατασκευή τόξων στην
αρχαία Ελλάδα. Διότι αναφέρονται ήρωες και θεοί που χρησιμοποιούν το τόξο ως
όπλο. Όπως ο ήρωας Ηρακλής, ο θεός Απόλλωνας, η θεά Άρτεμις, οι Κρήτες ήταν
επίσης γνωστοί ως διάσημοι τοξότες.
Αλλά ενώ έψαχνα
απογοητεύτηκα κάπως. Επειδή η μόνη αναφορά που μπόρεσα να βρω ήταν γνωστή
περιγραφή ενός Σκυθικού τόξου. Μάλλον ήταν αναμενόμενο, γιατί οι αρχαίοι Έλληνες
ταξίδευαν στην Ανατολή, οπότε μάλλον πρέπει να είχαν φέρει μαζί τους αυτή τη
γνώση.
Οπότε είπα «εντάξει… τίποτα νέο για εξερεύνηση. Άλλο ένα Σκυθικό τόξο». Στη συνέχεια όμως, ενώ έψαχνα, τυχαία έπεσα πάνω σε κάτι περίεργο:
Σε ορισμένες περιπτώσεις, σε σχέδια στα αγγεία, είδα τη θεά Άρτεμη να κρατά ένα περίεργο σχήμα τόξου. Ήταν περίεργο γιατί ένα στοιχείο – οι άκρες ήταν λυγισμένες προς τα μέσα – το οποίο ήταν εντελώς αντίθετο από αυτό που ήξερα πώς θα έπρεπε να είναι ένα δυνατό τόξο. Σε ανατολικού τύπου τόξα – οι άκρες (που ονομάζονται και siyah) είναι λυγισμένες προς τα έξω και δημιουργούν ένα είδος μοχλού. Το αντίθετο, όπως ήξερα θα έκανε ένα τόξο πιο αδύναμο, καθώς το λύγισμα μέσα θα αφαιρούσε πολύ από τη δύναμή του. Στην αρχή νόμιζα ότι ήταν σύμπτωση, αλλά μετά το είδα ξανά και ξανά οπότε κατάλαβα ότι δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός. Αυτός ο τύπος τόξου πρέπει να υπήρχε.
Συνδύασα επίσης αυτή τη σκέψη με το γεγονός ότι ήξερα ότι οι Έλληνες καλλιτέχνες ήταν πολύ επιδέξιοι και ικανοί να κάνουν πολύ ακριβείς λεπτομέρειες. Έτσι, για παράδειγμα, ξέρουμε πώς ήταν ντυμένοι οι άνθρωποι εκείνη την εποχή, πώς έφτιαχναν τα μαλλιά ή τα γένια τους. Δεν ήταν λοιπόν σχέδιο ενός ανθρώπου των σπηλαίων, ο οποίος θα μπορούσε να δώσει λυγισμένο σχήμα σε ένα αντικείμενο – ώστε να καταλάβουμε ότι αυτό ήταν ένα τόξο. Εκείνα τα σχέδια στα αγγεία όπου αιχμαλωτίζεται η θεά Άρτεμις, ήταν σχέδια ενός ικανού καλλιτέχνη. Έτσι κατέληξα στο συμπέρασμα ότι αυτό το τόξο υπήρχε πραγματικά. Αλλά ποτέ δεν το είδα πουθενά αλλού - τέτοιου είδους τόξο - ή κανέναν να το χρησιμοποιεί.
Στην αρχή δεν μπορούσα να καταλάβω ποιος ήταν ο σκοπός της στροφής των άκρων προς τα πίσω - ήξερα ότι οι αρχαίοι Έλληνες ήταν τεχνολογικά προηγμένοι - και σίγουρα ήξεραν πώς να φτιάξουν ένα δυνατό τόξο. Και μετά παρατήρησα αυτή τη μικρή λεπτομέρεια: αυτό το άγκιστρο στο τέλος του λυγισμένου άκρου. Και άρχισα να φαντάζομαι πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει αυτό το τόξο. Πώς θα λύγιζε; Το αναπαρίστανα πολλές φορές μέσα στο μυαλό μου και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι πρέπει να λειτουργούσε ως ένα είδος σφεντόνας.
Έτσι, αφού το φαντάστηκα πολλές φορές στο μυαλό μου, είπα - "γιατί να μην προσπαθήσω να το φτιάξω;" Και έτσι έκανα.
Πήρα ένα κομμάτι ξύλο που είχα – πρακτικά για πέταμα – και έκανα ένα πείραμα. Αντέγραψα αυτό που είδα σε αυτά τα αγγεία. Και το αποτέλεσμα με εξέπληξε.
Ήταν πολύ ελαφρύ τόξο – 20 λίβρες μέγιστο – αλλά λειτουργούσε ομαλά και επιβεβαίωσε όλα όσα σκεφτόμουν. Πολύ περισσότερο συνειδητοποίησα ότι εκτός από τον μηχανισμό της σφεντόνας –οι λυγισμένες άκρες λειτουργούσαν σαν κάποιο είδος τροχαλίας– που διευκόλυνε την έλξη.
Και έτσι μετά από αυτό
το πρώτο – πολύ χοντροκομμένο και άκομψο κομμάτι – αποφάσισα να το κάνω σοβαρά.
Μελέτησα και υπολόγισα
διαφορετικά μήκη –συγκρίνοντας το μέγεθος που έβλεπα στα αγγεία – και κατέληξα
στην κατασκευή του Ελληνικό στυλ τόξου. Του τόξου με το οποίο αιχμαλωτίζεται η
θεά Άρτεμις.
Πιστεύω ότι είναι μια
σπουδαία ανακάλυψη – γιατί σε ένα πεδίο όπου πιστεύαμε ότι ξέραμε τα πάντα –
έρχεται ξαφνικά ένα κομμάτι παζλ – που κανείς δεν το ήξερε.
Διαφορετικό από τα
άλλα, δεν λέω ότι είναι καλύτερο από τα άλλα – αλλά είναι σίγουρα διαφορετικό –
και είναι μοναδικό στο σχήμα του και στην συμπεριφορά …και είμαι πολύ περήφανος
που επαναφέρω στη ζωή αυτό το κομμάτι της ελληνικής ιστορίας. – της Ιστορίας
των προγόνων μου...
