"ΤΕΓΚΕΡΙΣΜΟΣ"
Ή,
Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ *
Τεγκερισμός (Tengerism) είναι η Σιβηριανή και Μογγολική λατρεία των «Πνευμάτων» (Τέγκερ), αποτελεί δε τον πυρήνα μιάς Πίστεως την οποία διακονούν οι Σαμάνοι Ιερείς της.
Εξ αυτών των Ιερέων της η συγκεκριμένη Πίστη καθιερώθηκε ως «Σαμανισμός» αντί «Τεγκερισμός» όπως θα έπρεπε να αναφέρεται σωστότερα. Έτσι, αναφερόμενοι στον «Σαμανισμό» αναφερόμεθα στην πίστη των Τεγκεριστών και στις πρακτικές των Ιερέων του Τεγκερισμού ο οποίος αποτελεί και την πραγματική ονομασία της συγκεκριμένης Πίστεως. Κάτι ανάλογο θα συνέβαινε εάν αναφερόμενοι στον Χριστιανισμό τον αποκαλούσαμε «Παπαδισμό» ή στον Εβραϊσμό τον αποκαλούσαμε «Ραβινισμό». Σε πολλές γλώσσες –και στην Ελληνική- ήδη ο όρος «Σαμανισμός» είναι πιά καθιερωμένος, αλλά δεν θα αναπαραγάγουμε κι εδώ το ίδιο λάθος.
O Τεγκερισμός, λοιπόν, αποτελεί μια αρχέγονη πρακτική λατρείας του πατέρα Ουρανού, της μητέρας Γης και των Προγονικών Πνευμάτων, η επικοινωνία με τα οποία αντλεί δύναμη αρωγό για τους πιστούς οι οποίοι καταφεύγουν σ’ αυτά εδώ κι 6000 χρόνια.
Κατά τον Τεγκερισμό ολόκληρος ο Κόσμος είναι ζωντανός και κάθε τι φυσικό που τον απαρτίζει εμπεριέχει Πνεύμα! Τα ζώα, τα φυτά, τα πετρώματα, το νερό εμπεριέχουν Πνεύμα. Ως εκ τούτου, το κάθε τι φυσικό θα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο σεβασμού, κυρίως δε η ίδια η Φύση την οποία θεοποιεί ο Τεγκερισμός σεβόμενος όλες της τις παραμέτρους.
Οι Τεγκεριστές πιστεύουν και σε ένα δεύτερο βασικό στοιχείο το οποίο είναι το «μπουγιάν» (“buyan”), κάτι πολύ κοντινό προς το βραχμανικό «κάρμα», δηλαδή την ατομική ευθύνη του Ανθρώπου ως προς τις πράξεις του οι οποίες καθορίζουν την πορεία του στη ζωή.
Το τρίτο στοιχείο που χαρακτηρίζει τον Τεγκερισμό είναι η ισορροπία η οποία πρέπει να κυριαρχεί εσωτερικώς κι εξωτερικώς του Ανθρώπου, να κυριαρχεί εντός κι εκτός του, στην ίδια την ύπαρξή του καθώς και στον περιβάλλοντα αυτόν Κόσμο. Και όταν αυτή η απαραίτητη ισορροπία διαταράσσεται (εντός ή εκτός) τότε καλείται να την αποκαταστήσει ο Σαμάνος Ιερέας.
Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να αναφερθούμε σε μία λανθασμένη γενίκευση η οποία έχει επικρατήσει και παραπλανά πολλούς ανθρωπολόγους σε ό,τι αφορά στην ατυχέστατη καθιέρωση του όρου «Σαμανισμός» για λαούς εκτός Σιβηρίας και Μογγολίας : Όταν οι Ρώσοι άρχισαν να κατακτούν και να εποικούν την Σιβηρία, πρωτοσυνάντησαν την λέξη «Σαμάνος» που χρησιμοποιούσαν οι τοπικοί πληθυσμοί Εβένκ (Evenk) και Μπουργιάτ (Buryat). Οι πληθυσμοί αυτοί με την λέξη «Σαμάνος» αποκαλούσαν τους πνευματικούς τους Ηγέτες. Μέσω των Ρώσων ανθρωπολόγων οι οποίοι μελετούσαν τους εκεί Σαμάνους, η λέξη «Σαμάνος» μεταδόθηκε και στους Αμερικανούς συναδέλφους τους οι οποίοι έκαναν αντίστοιχες ανθρωπολογικές μελέτες στην αμερικανική Ήπειρο για τους εκεί αρχέγονους πληθυσμούς. Η ανάγκη εξευρέσεως ενός λεκτικού προσδιορισμού των αρχέγονων αμερικανικών πληθυσμών και το ‘προηγούμενο’ των Ρώσων ανθρωπολόγων επέφερε την σύγχυση της γενικευτικής καθιερώσεως του όρου «Σαμάνος» και για κάποιους αμερικανικούς πληθυσμούς από τους Αμερικανούς ανθρωπολόγους μέσω των οποίων επεξετάθη και σε πληθυσμούς άλλων Ηπείρων.
Ο Τεγκερισμός και οι Σαμάνοι, λοιπόν, αποτελούν τοπική αποκλειστικότητα της Σιβηρίας και Μογγολίας και δεν μπορεί να γίνεται επίκλησή τους σε περιοχές εκτός αυτών, πολύ περισσότερο για την αμερικανική Ήπειρο η οποία κατοικείται από πληθώρα διαφορετικών πληθυσμών των οποίων η Παράδοση, η γλώσσα, ο τρόπος ζωής, η ενδυμασία, διαφέρουν σοβαρά. Μια τέτοια σύγχυση θεωρείται προσβλητική τόσο για τους πραγματικούς Σαμάνους της Σιβηρίας και Μογγολίας όσο και για τους Ανιμιστές της Αμερικής.
Αυτή η άστοχη γενίκευση αποτελεί ένα σοβαρό λάθος το οποίο πρέπει να προσέχει οιοσδήποτε ενδιαφέρεται να προσδιορίσει ορθά τον Τεγγερισμό και τους Σαμάνους Ιερείς του.
Παλαιότερα, οι Ρώσοι εισβολείς, ακολουθώντας τους δικούς τους γλωσσικούς κανόνες καθιέρωσαν στην μεταξύ τους επικοινωνία την λέξη «Σάμανκα» (“Shamanka”) η οποία στα Ρωσικά προσδιορίζει την Σαμάνα (θηλυκό γένος με την προσθήκη στο τέλος –a , όπως συνηθίζεται στα Ρωσικά). Αν και η λέξη αυτή είναι καθιερωμένη στα Ρωσικά, εν τούτοις δεν αποτελεί μογγολικό παραδεκτό όρο προσφωνήσεως μιάς Σαμάνας.
Η λέξη «Σαμάνος-α» προφέρεται με παχύ το Σα- (όπως το αγγλικό ‘she’) . Δεν είναι σπάνιο ένα λάθος που συχνά ακούγεται όταν αυτό το Σα- προφέρεται λεπτό (όπως το αγγλικό‘sun’). Το λάθος αυτό προέρχεται από κάποιους ανθρωπολόγους οι οποίοι ησχολήθησαν με μεταφράσεις κειμένων σχετικών με τον Τεγγερισμό χωρίς να αντιληφθούν ότι η γλώσσα της φυλής των Evenk (Tungus) δεν παρέχει γραπτή διάκριση της επακριβούς προφοράς της λέξεως. Επίσης ο τονισμός της είναι πάντα στην πρώτη συλλαβή, κάτι που αποτελεί κανόνα στη γλώσσα των Buryat. Μόνον εάν υπάρχει διπλό φωνήεν στην δεύτερη συλλαβή δίδεται τονική έμφαση σε αυτή. Τα α- της λέξεως «Σαμάνος» προφέρονται όπως το αγγλικό ah- και όχι ως στεγνό –α.
Η λέξη "Σάμαν" ( "Shaman" ), από την οποία προκύπτει ο Σαμανισμός, ανήκει στην σιβηριανή Ομογλωσσία ( Tungus ) και σημαίνει το πρόσωπο εκείνο το οποίο μεταπίπτει σε μία εκστασιακή κατάσταση προκειμένου να ‘συναντήσει’ Πνεύματα που θα του συμπαρασταθούν προκειμένου να επιτύχει κάποια θεραπεία.
Κατά την διάρκεια πολλών αιώνων και στις πέντε Ηπείρους (καταχρώμενοι τον όρο προκειμένου να προσδιορίσουμε την λατρεία προς τα Πνεύματα και εφ' όσον ο όρος αυτός ισχύει μόνον εντός των ορίων της Ομογλωσσίας " Τungus") ο Τεγκερισμός φαίνεται να έχει συντελέσει προκειμένου οι Σαμανιστές να αντλούν θεραπευτικές πληροφορίες αλλά και ψυχική δύναμη από τα ‘συνοδοιπορούντα’ προγονικά Πνεύματα, ώστε να βοηθούν την ανέλιξη του ψυχισμού των ζώντων οι οποίοι –πολλές φορές- κλυδωνίζονται ψυχικά.
Κατά τον Τεγκερισμό, στον πυρήνα κάθε ασθενείας, κάθε προβλήματος που αφορά στους ζώντες, υπάρχει ένα πνευματικό ζήτημα στο οποίο μπορούν να φανούν αρωγά τα προγονικά Πνεύματα. Κυρίως αυτά, αν όχι μόνον αυτά, μπορούν να επαναφέρουν την ηρεμία, την δύναμη, την ευδιαθεσία σε όποιον τα έχει χάσει.
Όμως, ο Τεγκερισμός δεν καταπιάνεται μόνον με τους ζώντες αλλά και με τους θανόντες αποκαθιστώντας την αιώνια γαλήνη των τελευταίων όταν αυτοί πέθαναν ταραγμένοι. Στην περίπτωση αυτή μια τελετή ψυχοπομπικού χαρακτήρος λαμβάνει χώρα κι έτσι η ψυχή του νεκρού διεκπεραιώνεται σε τόπο αναπαύσεως!
Πολλοί δυτικοί που προσπαθούν να προσεγγίσουν τον Τεγκερισμό θεωρούν τους Σαμάνους ως ένα είδος «θεραπευτών» ή «μάγων ιατρών» αλλά ο Μογγολο- Σιβηριανός Τεγκερισμός προχωρεί πολύ πιο μακρυά από αυτή την απλοϊκή θεώρηση. Άλλωστε, η Δύση έχει ένα συγγενές παράδειγμα "τεγκεριστικής" προσεγγίσεως της "λυτρώσεως" από τον Ιγνάτιο ντε Λογιόλα (1491-1556), αυτόν τον Βάσκο από την Guipuzcoa ο οποίος στις "ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ" του εισάγει στο πνεύμα του "λυτρωμού" των πιστών μέσω ενός "πνευματικού οδηγού" ο οποίος θα μπορούσε να "διαλογισθεί" ή, να περιπέσει σε κατάσταση εκστάσεως. Και, όχι μόνον, η εκστασιακή κατάσταση του "λυτρωτή" απαντάται σε πολά ακόμη σημεία της Χριστιανικής λατρείας ως κατάλοιπο παλιότερων δοξασιών.
Στον πραγματικό Τεγκερισμό υπάρχουν πολλών κατηγοριών Σαμάνοι, όπως, «ότοσι» (“otoshi” ή κοινοί θεραπευτές), «μπάρισι» (“barishi” ή επανατάκτες οστών), «μπάριατσι» (“bariyachi” ή μαινάδες), όλοι με τον ίδιο πνευματικό και υπερβατικό προσανατολισμό. Οι Σαμάνοι δεν είναι τυχαίοι αλλά εκλεκτοί των Πνευμάτων και κλητοί από αυτά κατά την στιγμή της ελεύσεώς τους στον Κόσμο όπου φθάνουν με μία επιπρόσθετη «ψυχή» την «ούντα» (“udha”) η οποία αποτελεί και την «ασπίδα προστασίας» τους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Η κυρία λειτουργία των Σαμάνων είναι η αποκατάσταση και η διατήρηση της ισορροπίας της Κοινότητος. Οι Σαμάνοι προσεύχονται, τελετουργούν, επιδίδονται σε κυνηγετική μαγεία καθώς και σε προβλέψεις. Θεραπεύουν ψυχοπνευματικές (κυρίως) ασθένειες και είναι επιφορτισμένοι με την διαφύλαξη των πολιτισμικών Παραδόσεων της Κοινότητος. Λόγω των εγνωσμένων γνώσεων και ικανοτήτων τους, οι συμβουλές τους εθεωρούντο πολύτιμες ανά τους αιώνες!
Υπάρχουν τρείς κατηγορίες Σαμάνων: οι Μέλανες, οι Λευκοί οι οποίοι είναι οι αμιγώς παραδοσιακοί, καθώς επίσης και οι Κίτρινοι οι οποίοι διεμορφώθησαν μετά την εμφάνιση του Λαμαϊσμού (Θιβετανικού Βουδισμού) στην Μογγολία.
Πριν προχωρήσουμε στην εξέταση των κατηγοριών αυτών θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι το «μέλαν» και το «λευκό», εν προκειμένω, δεν σημαίνουν αντιστοίχως «κακό» και «καλό»!
Υπάρχουν διάφορα Πνεύματα με τα οποία οι Σαμάνοι συνεργάζονται και τα οποία εγκαταβιούν στα τέσσερα σημεία του Ορίζοντος, έκαστο σημείο των οποίων έχει διαφορετικό χρώμα. Έτσι, τα προαναφερθέντα χρώματα υποδηλώνουν την διεύθυνση εκ της οποίας καθοδηγείται ο Σαμάνος, δηλαδή, την διεύθυνση απ΄ όπου τον καθοδηγούν τα Πνεύματα.
Οι Μέλανες Σαμάνοι καθοδηγούνται από τον Βορρά και αποτελούν τους πολεμιστές εκείνους που μάχονται την βία με την βία, αποτελώντας τα σύμβολα της δυνάμεως και της πειθαρχίας. Είχαν το δικαίωμα αλλά και το χάρισμα της κατάρας προς τον εχθρό. Ιστορικά, οι Μέλανες Σαμάνοι διεδραμάτισαν σημαντικό ρόλο τόσο κατά τους πολέμους όσο και κατά τις ειρηνικές περιόδους. Κατά τους πολέμους ενεψύχωναν τους στρατιώτες ώστε να νικούν και τελετουργούσαν υπέρ της στρατιωτικής ευψυχίας και της τελικής Νίκης. Οι Μέλανες Σαμάνοι ήσαν ταγοί κατά την διάρκεια πολέμων διότι επηρέαζαν το αξιόμαχο του στρατεύματος. Οι ίδιοι, κατά την διάρκεια των ειρηνικών περιόδων ήσαν ικανοί σύμβουλοι των Ηγεμόνων και διηύθυναν συχνά την εξωτερική Πολιτική της χώρας κλείνοντας συμφωνίες και συνθήκες. Κατά την διάρκεια της Μεγάλης Αυτοκρατορίας των Μογγόλων όλες οι συμφωνίες επεκυρούντο με σαμανιστικές τελετουργίες. Οι Μέλανες Σαμάνοι έκαιγαν και καίνε άγρια φυτά ως σπονδές των τελετουργιών τους.
Οι Λευκοί Σαμάνοι έλκουν την δύναμή τους από την Δύση. Κατόπιν αυτού πέμπουν τις προσευχές τους προς δυτική κατεύθυνση. Συνδέουν την δράση και την προσφορά τους με την καθημερινή ζωή των μελών της Κοινότητος και μεριμνούν, κυρίως, για την θεραπεία των ασθενούντων και την ημέρευση των εξαγριωμένων Πνευμάτων. Ασκούν το λειτούργημα του μελλοντολόγου αλλά και του ευχέτη. Δεν είχαν το δικαίωμα της κατάρας σε αντίθεση με τους Μέλανες Σαμάνους. Κατά τις ειρηνικές περιόδους ανεμειγνύοντο μόνον σε τοπικά καθήκοντα και όχι στην εξωτερική Πολιτική. Κατά τους νεώτερους χρόνους, οι Λευκοί Σαμάνοι φέρουν ισχυρές βουδιστικές επιρροές και, όπως και οι Βουδιστές, καίνε λιβάνι αντί αγρίων φυτών.
Αποτελεί ένα λανθασμένο στερεότυπο η γενικευμένη αντίληψη ότι όλοι οι Σαμάνοι κάνουν χρήση τυμπάνου. Οι Λευκοί Σαμάνοι δεν χρησιμοποιούν τύμπανο και, αντ’ αυτού κάνουν χρήση μιάς ράβδου η οποία έχει κεφαλή δράκου και φέρει κουδούνια. Επίσης, οι Λευκοί Σαμάνοι δεν φέρουν στη κεφαλή τους κάλυμμα με αναπαραστάσεις κεράτων ελαφιού όπως οι Μέλανες Σαμάνοι αλλά ένα πιλίδιο που ονομάζεται «νέμερτζε» (“nemerge”).
O Λαμαϊσμός, δηλαδή, ο Θιβετανικός Βουδισμός, υπήρξε η κυρία αιτία της συρρικνώσεως του αριθμού των Λευκών Σαμάνων όταν μεταξύ του 17ου και 19ου αιώνος η παράδοση των Λευκών Σαμάνων των φυλών Κχάλκα (Khalka) και Μπάργκα (Barga) υπέστη σοβαρές προσβολές. Οι Λαμαϊστές, κατ΄ αυτήν την χρονική περίοδο, διαιρούν τους Σαμάνους σε δύο κατηγορίες : σε Μέλανες και σε Κίτρινους. Σύμφωνα με την διαίρεση στην οποία προέβησαν οι Λαμαϊστές, οι Μέλανες Σαμάνοι θα ήσαν οι φορείς της αρχέγονης Τεγγεριστικής Παραδόσεως ενώ οι Κίτρινοι Σαμάνοι θα ήσαν υποτελείς των Λάμα ιερέων υπακούοντας στον ρόλο του εξυπηρετητή και υφισταμένου τους. Προ αυτής της διαιρέσεως, οι μεν Μέλανες Σαμάνοι ηρνήθησαν να συνεργασθούν με τους Λαμαϊστές και να αποδεχθούν την κυριαρχία και τον ρόλο της νέας θρησκείας. Αντιθέτως, οι μέχρι τότε Λευκοί Σαμάνοι διεσπάσθησαν και όσοι από αυτούς απεδέχθησαν την εξουσία των βουδιστικών θρησκευτικών αρχών απετέλεσαν το ‘σώμα’ των Κίτρινων Σαμάνων, ενώ υπήρξαν και πολλοί πρώην Λευκοί Σαμάνοι οι οποίοι περιθωριοποιήθησαν αρνούμενοι να υπαχθούν στους Λάμα. Έτσι, κατά τους δύο προαναφερθέντες αιώνες, παρετηρήθη ανάμειξη Μελανών και Λευκών Σαμάνων με μόνη διαφοροποιημένη κατηγορία εκείνη των Κίτρινων Σαμάνων. Έτσι είχε η κατάσταση τότε, σε όλες τις περιοχές τις οποίες εξουσίαζαν οι Λαμαϊστές!
Ευτυχώς, στις βορειοδυτικές περιοχές όπως το Ντάρχαντ (Darhad) και το Ουρίναχάι (Urinahai) όπου οι κάτοικοι διατηρούσαν στενή επαφή και αλληλεγγύη με τους σιβηρικούς λαούς όπως οι Τούβανς (Tuvans) και οι Μπούργιατς (Buryats), η τεγγερική παράδοση κατάφερε να διατηρηθεί αυθεντική.
Ο κομμουνισμός, αφ’ ενός ‘φρέναρε’ τις ωμότητες που διέπρατταν οι Βουδιστές εις βάρος των Τεγγεριστών και των Σαμάνων Ιερέων τους, αφ΄ ετέρου δε, δεν απέτρεψε την διάπραξη νέων, πολλαπλών, εγκλημάτων εις βάρος τόσο του Μογγολικού λαού όσο και κατά της Παραδόσεως αλλά και θρησκευτικής Πίστεώς του.
Η κατάρρευση, σε παγκόσμια κλίμακα, του κομμουνισμού απήλλαξε και την Μογγολία από αυτό το εγκληματικό σύστημα και επέτρεψε την εκ νέου ενδυνάμωση του Τεγγερισμού και την απρόσκοπτη λειτουργία των Σαμάνων Ιερέων του. Έτσι επανενεφανίσθη το ‘σώμα’ των Λευκών Σαμάνων.
Η εξέλιξη ενός ατόμου σε Σαμάνο αποτελεί, ταυτοχρόνως, ευλογία και κατάρα! Τα Πνεύματα επιλέγουν τους Σαμάνους κατά την στιγμή της γεννήσεως αλλά πολύ αργότερα, μετά την εφηβεία του, ένα επιλεγμένο άτομο δέχεται το φυσικό «χρίσμα» του Σαμάνου. Αυτό το φυσικό «χρίσμα» το οποίο τα ίδια τα Πνεύματα δίδουν, αποτελεί και το σημείο αναγεννήσεως του Σαμάνου σε μία νέα ύπαρξη. Η απόδοση του χρίσματος παρουσιάζεται με δύο τρόπους : είτε με νόσηση, είτε με φώτιση.
Όταν το χρίσμα αποδίδεται με νόσηση ο Σαμάνος αγγίζει τα όρια του θανάτου και αυτή η εμπειρία είναι εξαιρετικά τραυματική. Κατά την διάρκεια αυτής της νοσήσεως ο μέλλων Σαμάνος υποφέρει σωματικά και πνευματικά. Μαζύ με τον μέλλοντα Σαμάνο τα Πνεύματα συνεγείρουν και τον τοπικό, ήδη Σαμάνο Ιερέα προκειμένου να θεραπεύσει τον νοσούντα και να τον «υιοθετήσει» ως μαθητή του. Βεβαίως, αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε σοβαρά νοσών είναι και μέλλων Σαμάνος αλλά μια τέτοια εμπειρία οιωνίζει πιθανότητα. Αυτή η προϋπόθεση (στα Μογγολικά ονομάζεται «μπούτουρ», “butur” , δηλαδή «κουκούλι») θα πρέπει να αναγνωρισθεί ως θετικός «οιωνός» εξελίξεως σε Σαμάνο και από έναν γεροντότερο Σαμάνο Ιερέα προκειμένου ο νοσήσας να εξελιχθεί και αυτός σε Σαμάνο.
Ο δεύτερος τρόπος εισδοχής του νέου στην ‘οικογένεια’ των Σαμάνων, η φώτιση, εμφανίζεται με λάμψη πολλών μορφών αλλά και πάλι αυτό δεν σημαίνει ότι ο δεχόμενος την λάμψη θα γίνει απαραιτήτως Σαμάνος. Και πάλι θα χρειασθεί η διάγνωση από έναν γεροντότερο Σαμάνο και η «υιοθεσία», από αυτόν, του νεωτέρου προς μαθητεία.
Η μαθητεία του Σαμάνου στην πραγματικότητα διαρκεί εφ’ όρου ζωής. Σε όλη την ζωή του ο Σαμάνος ενισχύει και εμπεδώνει την αυτοπειθαρχία και την πρακτική του. Υπάρχουν εννέα επίπεδα (βαθμίδες) που πρέπει να διαβεί. Τα επίπεδα αυτά αντιπροσωπεύουν τους εννέα κλάδους του δένδρου της ζωής. Κάθε επίπεδο ξεκινά με μία αντίστοιχη μύηση η οποία καλείται «σάναρ» (“shanar”). Επειδή κάθε επίπεδο απαιτεί ολοένα και περισσότερα από τον μυούμενο, λίγοι Σαμάνοι φθάνουν στο ένατο επίπεδο.
Σήμερα λειτουργούν κάποια κέντρα παρακολουθήσεως των Σαμάνων προκειμένου να διατηρούνται οι αρχέγονες Παραδόσεις. Τα κέντρα αυτά είναι εγκαταστημένα στην Μογγολία, στη Μπουργιάτια (Buryatia) και στην Τούβα (Tuva) και τηρούν μητρώα Σαμάνων οι οποίοι υπηρετούν τις Παραδόσεις των ιθαγενών πληθυσμών της Σιβηρίας.
Αντιθέτως, στην αμερικανική ήπειρο όπου δεν λειτουργούν αντίστοιχα κέντρα, έχει εκφυλισθεί η Ινδιάνικη Παράδοση και καθένας μπορεί να ισχυρισθεί παραπλανητικώς ότι την εκπροσωπεί.
Ένας Σαμάνος είναι υποχρεωμένος να ασκεί τα καθήκοντά του συνεχώς όποτε του ζητηθεί, τούτο δε σημαίνει ότι, εκ των πραγμάτων, δεν μπορεί να ασκεί κάποιο επάγγελμα. Ο περιορισμός αυτός υπαγορεύει την αναγκαιότητα να αμείβεται για τις υπηρεσίες που παρέχει προκειμένου να επιβιώσει. Η αμοιβή αυτή, όμως, δεν έχει τον χαρακτήρα της επιβολής ενός «τιμολογίου υπηρεσιών» σε χρήμα, αλλά, την προσφορά σε αυτόν είδους όπως δέρματα, κρέας προερχόμενο από σφάγια θυσιών, τσάι ή φτερά αετών.
O Σαμάνος, προκειμένου να έχει την βοήθεια των Πνευμάτων, υπεδείκνυε στον ενδιαφερόμενο που διατηρούσε κοπάδι την θυσία συγκεκριμένων ζώων και, ο τελευταίος, αφού τα θυσίαζε, έδινε τα δέρματα και το κρέας τους στον τελετουργό Σαμάνο. Επίσης, στον Σαμάνο, ο ίδιος ενδιαφερόμενος, μπορούσε να προσφέρει και ποσότητες υφάσματος ή άλλων αγαθών ως ένδειξη ευγνωμοσύνης και εξευμενισμού των Πνευμάτων. Επιστεύετο και πιστεύεται ακόμη και σήμερα ότι χωρίς παρόμοιες προσφορές, τα Πνεύματα εγκαταλείπουν και τον Σαμάνο και την Κοινότητα που τα χρειάζεται. Στην περίπτωση της διαβιώσεως σε αστικό κέντρο όπου ο προσκαλών τον Σαμάνο δεν διαθέτει κοπάδια, ακολουθείται και πάλι ένας τρόπος αμοιβής και ευχαριστίας των Πνευμάτων. Σε μια τέτοια περίπτωση, είτε προσφέρονται στον Σαμάνο τα χρειώδη για την τελετή (όπως φιάλες βότκα προκειμένου να κάνει «άρσααν»,“arshaan”) και τα χρήματα της μετακινήσεώς του, είτε μεταξωτά τελετουργικά μανδήλια «κχάντακ» (“khadag”), είτε διάφορα άλλα δώρα, όλα προοριζόμενα να ευχαριστήσουν τα Πνεύματα και όχι τον ίδιο τον Σαμάνο για τον οποίο θεωρείται αντιδεοντολογικό να καθορίσει αμοιβές για τις υπηρεσίες που παρέχει ή κόστος συμμετοχής προς όσους παρακολουθήσουν τις τελετές που οργανώνει!
Στην σημερινή Δύση καθώς οι κάτοικοί της αναζητούν διαρκώς εναλλακτικούς τρόπους θεραπείας, ο Τεγκερισμός κερδίζει και πάλι έδαφος και οι αρχέγονες πρακτικές παραπέμπουν ολοένα και πιο έντονα στο …Μέλλον! Ειδικώς στην Αφρική, σήμερα, η εκεί αντίστοιχη του Τεγκερισμού Πίστη (Ανιμισμός), κατέχει κυρίαρχη θέση στο σύστημα υγείας και οι ασκούντες την πρακτική της θεωρούνται ως ισότιμοι θεραπευτές, εντεταγμένοι στο ‘σώμα’ των αναγνωρισμένων ιατρών. Μόνον στην περιοχή της Νοτίου Αφρικής, λειτουργούν περίπου 200.000 Ανιμιστές θεραπευτές φροντίζοντας το 80% του συνολικού πληθυσμού της χώρας όπως ακριβώς χιλιάδες χρόνια πριν.
Ο σιβηριανός Τεγκερισμός αποδεικνύεται και πάλι ικανός να ξαναχαρίσει στον Άνθρωπο την χαμένη του ισορροπία και αρμονία μέσα στη μητέρα Φύση επανασυνδέοντας ζώντες και θανόντες μέσω της πνευματικής ατραπού.
Aριστοτέλης Ηρ. Καλέντζης.
___
*Το κείμενο αυτό προέρχεται από το επίσημο Ιστολόγιο της "ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΦΙΠΠΟΤΟΞΟΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ" και επιδιώκει την έγκυρη πληροφόρηση του ενδιαφερομένου Κοινού επί ενός ζητήματος το οποίο είναι άγνωστο κατά βαθος και παρεξηγημένο ως προς την ουσία του από το δυτικό Κόσμο. Γράφτηκε με βάση την ίδια την εμεπιρία του συγγραφέως του από το εκπαιδευτικό ταξίδι του στη κεντρική, βόρεια και νότια Μογγολία και με την βοήθεια της ακόλουθης ειδικής Bιβλιογραφίας:
Prof. Purev Otgony & Purvee Gurbadaryn: "MONGOLIAN SHAMANISM", Ulaanbaatar 2007.
Charls Bawden: "MONGOLIAN-ENGLISH DICTIONARY", London 1997.
Don Croner: "TRAVELS IN NORTHERN MONGOLIA", Anchorage 2001.
Purvee Gurbadaryn: "SAMANISM DIN MONGOLIA", Bucuresti 1971.
A. R. Chapman, "EXPLORATIONS IN THE GOBBI", National Geographic v.LXIII, n6, 1933.
Horloogiin Damdinsuren: "MONGOLIA", Ulaanbaatar, x.x.
Ch. Monkhbayar: "MONGOLIAN 88 WONDERS", Ulan Bator 2007.
D. Tsogt Tenger, N. Tumendemberel: "MONGOL GUIDE", Ulaanbaatar 2006.
Mishigdorjyn Amgalan: "THE CULTURAL MONUMENTS OF WESTERN MONGOLIA", 2004.
Enzo Orlandi: "LA VITA E IL TEMPO DI GENGIS KHAN", Milano 1969.
