Η
EΦΙΠΠΗ ΤΟΞΟΒΟΛΙΑ
ΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΜΕΣΟ
ΤΗΣ
ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ
ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΟΣ
Η ταυτότητα του προβλήματος
Η Διαταραχή Ελλειμματικής
Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) - διεθνώς Attention Deficit Hyperactivity
Disorder (ADHD) - είναι, παγκοσμίως, μια από τις συνηθέστερες και συχνότερες παιδοψυχιατρικές διαταραχές αλλά εξακολουθεί
να υποδιαγιγνώσκεται σε πολλές χώρες όπως και στην Ελλάδα, ασχέτως εάν έχει
μελετηθεί και τεκμηριωθεί πληρέστατα. Παιδιά στα οποία έχει διαγνωσθεί ΔΕΠΥ μπορεί να
είναι περισσότερο επιρρεπή στο να εκδηλώσουν επιθετικές συμπεριφορές προς τους
άλλους και αυτό καθιστά την ΔΕΠΥ ένα σημείο έγκαιρης θεραπευτικής εστιάσεως, καθώς δεν περιορίζεται μόνον στην παιδική ηλικία αλλά συνεχίζεται και στην ενηλικιότητα, ενεχόμενη σε πολλές περιπτώσεις, μετέπειτα, εμφανίσεως εγκληματικών συμπεριφορών.
Η ΔΕΠΥ βαρύνει, κυρίως, τον άρρενα πληθυσμό κατά τρία προς ένα, έναντι των θηλέων και παρατηρείται επί του 5-7% του μαθητικού πληθυσμού. Παρά ταύτα, στην επιστημονική κοινότητα επικρατεί η άποψη της εξίσου, αναλογικής, προσβολής των δύο φύλων με την διαφορά ότι τα θήλεα δεν είναι τόσο υπερκινητικά όσο τα άρρενα και μπορούν να διαχειρίζονται, έτσι, καλύτερα την διαταραχή τους με αποτέλεσμα η διάγνωση να καθυστερεί ως προς το έγκαιρό της. Άλλωστε τα ίδια τα χαρακτηριστικά της ΔΕΠΥ, δηλαδή, η διάσπαση της προσοχής, η παρορμητικότητα και η υπερκινητικότητα, εν τινι σημαντικώ μέτρω, θεωρούνται συνυφασμένα με την παιδική ηλικία ώστε το πραγματικό πρόβλημα να επικαλύπτεται δεδομένης και της απροθυμίας πολλών γονέων να παραδεχθούν εγκαίρως μία παιδοψυχιατρική διαταραχή που μπορεί να βαρύνει το δημιούργημά τους, Έτσι, κατά κανόνα, η ΔΕΠΥ διαγιγνώσκεται συνήθως μετά την ένταξη του παιδιού στο σχολείο όπου, εξ αιτίας των αυξημένων απαιτήσεων του μαθησιακού προγράμματος, διαφαίνεται η αδυναμία συγκεντρώσεως της προσοχής τους καθώς και η αδυναμία προσαρμογής τους στο σχολικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα να παρατηρούμε ότι η διάγνωση ΔΕΠΥ παρεντίθεται στην παιδική ηλικία μεταξύ 3 και 7 χρόνων.
Η ΔΕΠΥ αποτελεί εγκεφαλική δυσλειτουργία συνδεόμενη με την υπολειτουργία κάποιων εγκεφαλικών κέντρων (κυρίως στον προμετωπιαίο και τον δεξιό βρεγματικό λοβό) που ασκούν έλεγχο στην
υπερδραστηριότητα του παιδιού, με την παράλληλη άρση αναστολών που κάνει το παιδί να δρα παρορμητικά χωρίς να
αναγνωρίζει, προηγουμένως, την ορθότητα ή τις συνέπειες των πράξεών του. Δυστυχώς δε, η ΔΕΠΥ δεν είναι μια απλή αναπτυξιακή δυσκολία η
οποία θεραπεύεται συν τω χρόνω. Επίσης, η ΔΕΠΥ ενέχεται και στην ανάπτυξη ενός ευρέος φάσματος παρεπομένων δυσκολιών, μαθησιακών, κινητικού συντονισμού, ομιλίας και λόγου, άγχους, εμμονών και ψυχαναγκασμών, καταθλίψεως, έως και παραβατικών διαγωγών.
Τι είναι, όμως, η "προσοχή"; H προσοχή είναι
μια ανώτερη εγκεφαλική λειτουργία που μας επιτρέπει ανά πάσα στιγμή να
ξεχωρίζουμε και να συγκεντρωνόμαστε στην προτεραιότητα του ενδιαφέροντός μας ανά
πάσα στιγμή, αφήνοντας κάθε δευτερεύον ερέθισμα του περιβάλλοντος σε δεύτερη
μοίρα. Και το σύστημα προσοχής του ανθρώπου διαιρείται σε 3 τμήματα που
εκτελούν διαφορετικές λειτουργίες:
-Εστίαση στα εισερχόμενα ερεθίσματα τα οποία προέρχονται από
τα αισθητηριακά συστήματα
-Ανίχνευση και ταυτοποίηση των ερεθισμάτων για συνειδητή
επεξεργασία
-Διατήρηση διανοητικής επιφυλακής.
Για την διάσπαση της προσοχής, δυνατόν να ενέχεται κάποια δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού
συστήματος, ως σύμπτωμα νευρολογικών παθήσεων (π.χ. επιληψίας) ή νευροαναπτυξιακών διαταραχών (διαταραχή ελλειμματικής
προσοχής ή υπερκινητικότητα), συναισθηματικών διαταραχών (κατάθλιψη, άγχος) ή να είναι μια εκδήλωση σωρευμένων προβλημάτων που "σύρει" το παιδί από το οικείο ή σχολικό περιβάλλον του.
Ένα επόμενο ερώτημα είναι τι, ακριβώς, είναι ο "έλεγχος κινήσεως"; Είναι ο εγκεφαλικός μηχανισμός διαρκούς ρυθμίσεως στα αναγκαία επιθυμητά επίπεδα [όρια] της κινήσεως του ατόμου, αποτρέποντας κάθε περιττήν υπερβολή προς εκτέλεση, π.χ. μιας δραστηριότητος που δεν απαιτεί υπερβολική κίνηση
(π.χ. διανοητική εργασία όπως το γράψιμο). Έτσι, μιλώντας για "υπερκινητικό παιδί" αναφερόμαστε σε ένα υπερβαλλόντως ενεργητικό παιδί το οποίο βρίσκεται σε μόνιμη συνεχή όσο και άσκοπη κίνηση, διεγερμένο τόσο ώστε εξ αιτίας αυτής της διεγέρσεως να υφίσταται επιζήμιες ψυχικές και άλλες κοπώσεις.
Τέλος, μία απάντηση θα πρέπει να δοθεί και σε ένα τρίτο βασικό ερώτημα, τι είναι ο "έλεγχος παρορμήσεως"; Είναι η ανώτερη
εγκεφαλική λειτουργία που επιτρέπει στο άτομο να ελέγχει όλες τις συνιστώσες της καταστάσεως η οποία, συνεχώς, το αφορά και να σχεδιάζει αλλά και να εκτελεί σωστά τις ενδεδειγμένες, κατά περίπτωση, απαραίτητες αντιδράσεις του.
Εάν επιχειρήσουμε μία συγκριτική παρατήρηση ενός απρόσεκτου, ενός υπερδιεγερμένου κι ενός παρορμητικού παιδιού θα προσέξουμε ότι και τα τρία έχουν κοινές αρνητικές συμπεριφορές που επιβαρύνουν την καθημερινότητά τους και απομειώνουν την προσωπικότητά τους, εμφανιζόμενα ως ελαττωματικά ή και αντικοινωνικά. Συμπεριφέρονται ανυπόμονα, απερίσκεπτα, αγενώς, συχνά και επικινδύνως, προξενώντας ενόχληση στους γύρω τους, είτε αυτοί είναι οι οικείοι τους ή όσοι βρίσκονται στο σχολικό ή και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, με συνέπεια την αποφυγή τους από τους ενοχλουμένους και σε αυτούς, συχνά, συγκαταλέγονται και φίλοι των οποίων η απομάκρυνση συνεπιφέρει απογοήτευση.
Η συμπτωματολογία
Στα Παιδιά:
Τύπος Απροσεξίας
• αδυνατεί να
συγκεντρωθεί,
• ρέπει σε εύκολη απόσπαση
από άσχετα ερεθίσματα,
• δείχνει ότι δεν
ακούει,
• αδιαφορεί για τις
λεπτομέρειες,
• συμπεριφέρεται απρόσεκτα,
• δεν ακολουθεί οδηγίες
με ακρίβεια εκτελέσεως,
• κουράζεται γρήγορα
από την καταβολή πνευματικής προσπαθείας,
• ξεχνά σχολικές
εργασίες και δείχνει ανακόλουθος/η προς αυτές,
• είναι ανοργάνωτος/η
και συχνά χάνει πράγματα,
Ο τύπος αυτός εμφανίζεται
συχνά σε παιδιά σχολικής ηλικίας,.
Τύπος Παρορμητικότητος/Υπερκινητικότητος
• δυσκολεύεται να
παραμείνει σε μία ορισμένη θέση,
• σηκώνεται από την θέση
του χωρίς να πρέπει,
• κουνά χέρια, πόδια,
ή στριφογυρίζει στην καρέκλα αδικαιολόγητα,
• κοιτά άνευ λόγου και
προκαλούντος ερεθίσματος, συνεχώς γύρω του και πειράζει τους άλλους,
• τρέχει έντονα και
σκαρφαλώνει συχνά και επικίνδυνα,
• δεν σκέφτεται πριν
αντιδράσει και οι αντιδράσεις του συχνά είναι άκυρες και άκαιρες,
• απαντά άκαιρα πριν
ολοκληρωθεί η ερώτηση που του κάνουν,
• μιλά συνεχώς ενίοτε
και χωρίς ειρμό,
• δυσκολεύεται να
περιμένει τη σειρά του,
• στα παιχνίδια παρακάμπτει
τους κανόνες,
• παρακάμπτει, διακόπτει
ή παρενοχλεί τους άλλους
Ο τύπος αυτός είναι
πιο συχνός σε παιδιά μικρότερης ηλικίας που παρουσιάζουν έντονα υπερκινητική
και παρορμητική συμπεριφορά.
Συνδυαστικός τύπος:
Ένας συνηθισμένος
τύπος ΔΕΠΥ είναι και ο συνδυαστικός ο οποίος εμφανίζεται στα παιδιά και στους
εφήβους με κύρια συμπτώματα την απροσεξία, την υπερκινητικότητα και την παρορμητική
συμπεριφορά.
Θα μπορούσαμε να πούμε
ότι το φάσμα των κλινικών συμπτωμάτων είναι ευρύτατο, με αποτέλεσμα κανένα πάσχον
παιδί να μη μοιάζει απολύτως με ένα άλλο κάτι που καθιστά ακόμη εντονότερο και
ο παράγων των διαφοροποιήσεων στην ένταση των συμπτωμάτων και, μάλιστα, σε τέτοιο
βαθμό ώστε να παρατηρούνται μεγάλες αποκλίσεις διακυμάνσεων στο ίδιο παιδί σε
διαφορετικές ώρες της ημέρας.
Στους Ενήλικες:
Τα πυρηνικά συμπτώματα
της ΔΕΠΥ, τα οποία το άτομο φέρει από παιδί, η απροσεξία, η υπερκινητικότητα
και η παρορμητικότητα, συνεχίζουν να υπάρχουν και στην ενηλικιότητα του ατόμου,
αλλά στην τελευταία αυτή περίπτωση εκφράζονται διαφορετικά, ενώ συχνά η κλινική
εικόνα του φορέως περιπλέκεται εξ αιτίας της συχνής συνυπάρξεως και άλλων ψυχικών
διαταραχών.
Είναι παρατηρημένο ότι
οι ενήλικες φορείς υπερκινητικότητος αντιμετωπίζουν ένα εσωτερικό συναίσθημα
ανησυχίας που τους καθιστά αδύναμους να ηρεμήσουν, παρασύροντάς τους σε φλυαρία
και με ισόβια παρακολουθήματα την απροσεξία και την παρορμητικότητα. Έτσι, οι
ενήλικες πάσχοντες κινδυνεύουν συχνότερα να εγκαταλείψουν σπουδές και εργασία,
χαρακτηριζόμενοι από κακές προσωπικές σχέσεις στην επαγγελματική και ευρύτερη
κοινωνική ζωή τους. Παρά ταύτα, επιλέγουν το διακύβευμα προτιμώντας εργασιακές
απασχολήσεις με έντονη κινητικότητα και διεγερτικά στοιχεία κινδύνων, αλλάζοντας
συνεχώς κατευθύνσεις και προσανατολισμό. Είναι εμφανής η χαμηλή αυτοεκτίμησή τους,
το υψηλό επίπεδο άγχουςκαι καταθλίψεως με συνακόλουθο το χαμηλό επίπεδο ψυχικής
υγείας, είναι επιρρεπείς σε τροχαία και άλλα ατυχήματα, με γενικώς κακή υγεία,
πολύωρο «εγκιβωτισμό» στην τηλεόραση και στην οθόνη του υπολογιστή, εμπλοκή στα
τυχηρά παίγνια, στο αλκοόλ και στις εξαρτησιογόνες ουσίες. Οι περιορισμένες
οργανωτικές τους δεξιότητες ακόμη και στο επίπεδο της ορθής διαχειρίσεως του χρόνου
αγγίζει και αυτή την διαχείριση των προσωπικών τους οικονομικών, οδηγούμενοι
συχνά ακόμη και στην οικογενειακή διάλυση.
ΔΕΠΥ και επιθετικότητα
Η διαχείριση των συναισθημάτων όσων πάσχουν
από ΔΕΠΥ είναι μία δύσκολη υπόθεση, ειδικώς κατά την παιδική ηλικία όταν η
δυσλειτουργία αυτή επηρεάζει εντονότατα το άτομο, ενώ, συν τω χρόνω, η επιθετικότητα
αυτή «αποχρωματίζεται» έστω και εάν δεν θεραπεύεται εξ ολοκλήρου.
Η δυσκολία αυτο-ελέγχου της παρορμητικότητος
του ατόμου που πάσχει από ΔΕΠΥ κατά την παιδική ηλικία, συχνά, οδηγεί σε
επιθετική συμπεριφορά, ειδικώς, όταν αισθανθούν ότι προσβάλλονται,
απογοητεύονται ή λυπούνται, όχι μόνον εξ αιτίας σημαντικών αφορμών αλλά και ήσσονος
σημασίας, οπότε αναστατώνονται, αναπτύσσοντας αρνητικό συναίσθημα με έντονη
υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα, συνισταμένες μιας, κατά κανόνα, επιθετικότητος.
Παραλλήλως, σταθμίζουμε ότι περίπου τα δύο
τρίτα των παιδιών με δυσλειτουργία ΔΕΠΥ ταλανίζονται και από μία, ακόμη, επιπρόσθετη
διαταραχή όπως άγχος, κατάθλιψη, εναντιωματική προκλητική διαταραχή, ή και προβλήματα
που σχετίζονται με τον ύπνο. Όλες αυτές οι συνυπάρχουσες διαταραχές επιδεινώνουν
την όλη κατάσταση με απόληξη στην επιθετική συμπεριφορά.
Έτσι, εν προκειμένω, ο κίνδυνος είναι ότι το παιδί αδυνατεί να προβλέψει
τις αρνητικές συνέπειες των ξεσπασμάτων της επιθετικότητός τους και τα όποια
αποτελέσματα δεν θα πρέπει να τους χρεώνονται ως «caso pensato» αλλά ως «caso accidente».
Στην περίπτωση αυτή ο παιδαγωγός θα πρέπει
να σταθμίζει τον, λόγω της δυσλειτουργίας, μειωμένο έως και ανύπαρκτο
καταλογισμό στο επιθετικό παιδί, αποφεύγοντας κάθε τιμωρητική επιλογή και, αντ΄
αυτής, προτιμώντας την τήρηση ψυχραιμίας η απώλεια της οποίας εκ μέρους του
παιδαγωγού θα επιδεινώσει την κατάσταση. Ακολούθως, είναι προτιμητέος ο
αποσαφηνιστικός και νουθετικός διάλογος, τηρουμένων των κανόνων της ηπιότητος.
Σε κάθε περίπτωση, η προτιμητέα επιλογή είναι πάντοτε η έγκαιρη αποφυγή προκλήσεως
αρνητικών συναισθημάτων στο πάσχον παιδί, δηλαδή, η πρόληψη κάθε επιθετικής
συμπεριφοράς, με συνεχή διάλογο προς, εκατέρωθεν, ανταλλαγή των απαραιτήτων
πληροφοριών προκειμένου να αποφεύγεται η πρόκληση επιθετικής συμπεριφοράς στο
παιδί παρά να επιχειρείται η εκ των υστέρων, ατελέσφορη κατά κανόνα, αντιμετώπισή
της.
ΔΕΠΥ: Η εθνική διαταραχή
Αντιπαραβάλλοντας την προαναφερθείσα
συμπτωματολογία της ΔΕΠΥ προς τον συλλογικό κανόνα της συμπεριφοράς των κατοίκων
της σημερινής Ελλάδος δεν θα ήταν δυνατόν να μη παραδεχθούμε ότι η ΔΕΠΥ αποτελεί
την εθνική διαταραχή αυτής της χώρας, μάλιστα, με τον μέσο κάτοικο να κατατάσσεται
στον συνδυαστικό τύπο.
Εάν παρατηρήσουμε προσεκτικά την κοινωνική
συμπεριφορά των ελλαδιτών κατοίκων θα διαπιστώσουμε ότι ο όλος κοινωνικός βίος
χαρακτηρίζεται από την αδυναμία της συλλογικής συγκεντρώσεως επί των ουσιωδών
προβλημάτων που τον ταλανίζουν, η συλλογική προσοχή αποσπάται εύκολα από τα χρήζοντα
λύσεως μείζονα προβλήματα μετατιθέμενη σε εντελώς δευτερεύοντα, οι λεπτομέρειες
που συνθέτουν βασικές κοινωνικές πτυχές παραμένουν εκτός συλλογικού «οπτικού»
πεδίου, η μείζων ομαδική συμπεριφορά είναι εντελώς απρόσεκτη και ενοχλητική
εναντίον αλλήλων, είναι εμφανής μία συρμώδης ανυποταξία σε κανονισμούς και οδηγίες
απαραίτητα στην εξομάλυνση της εθνικής ζωής, υπάρχει μία διάχυτη ανοργανωσιά σε
κάθε εθνικό και κοινωνικό τομέα, μία διαρκής όσο και περιττή υπερκινητικότητα
σημαδεύει τους πάντες, οι συλλογικές αντιδράσεις είναι άκυρες και άκαιρες, η
αδυναμία σεβασμού της σειράς οπουδήποτε είναι εκ των ουκ άνευ, τέλος, είναι
εμφανής η επικοινωνιακή αδυναμία μεταξύ των ατόμων με κατάληξη την δυσανεξία,
δυσφορία και αντιθετικότητα η οποία κατατείνει σε διαμάχες και εχθρότητες παράγοντας
ένα πολυσχασμένο κοινωνικό αποτέλεσμα όχι μόνον σήμερα αλλά επί αιώνες. Πιθανώς
λόγω υποδιαγνώσεως στην γεωγραφική περιοχή, η ΔΕΠΥ εκκολαπτόμενη επί αιώνες,
αποτελεί πλέον αρνητική συνιστώσα της γονιδιακής συστάσεως του λαϊκού οργανισμού,
κάτι που θα έπρεπε να μελετηθεί επιστημονικώς ώστε –ίσως- κάποτε καταφέρει ο
ελλαδικός πληθυσμός να εξέλθει του σπηλαίου της διαταραχής αυτής της οποίας τα
συμπτώματα τον ταλανίζουν.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος
Η αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ προϋποθέτει μιαν αφετηρία από την βελτιστοποίηση της συγκεντρώσεως της προσοχής (βλ. παραπάνω: Εστίαση, Ανίχνευση, Διατήρηση), την βελτιστοποίηση του ελέγχου παρορμήσεως και, τέλος, την ενδυνάμωση της αυτοπεποιθήσεως του παιδιού.
Οι σύγχρονες συνιστώμενες
προσεγγίσεις αντιμετωπίσεως της ΔΕΠΥ συνιστούν, πλέον, ένα γενικώς παραδεκτό
πλαίσιο που εκπηγάζει, κυρίως, από την έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος κατά την
σχολική ηλικία. Βεβαίως, μια τέτοια αφετηρία κρίνεται ως λίαν αισιόδοξη
δεδομένων των αδυναμιών επιτεύξεως, ιδιαιτέρως σε υπανάπτυκτες κοινωνίες, όμως το
ηλικιακό αυτό όριο κρίνεται ως ιδανικό.
Έτσι, η πρώτη εισαγωγή
στο σχολικό περιβάλλον κρίνεται ως σημαντική αφετηρία για το άτομο το οποίο αρχίζει
να αντιλαμβάνεται βαθύτερα τον μηχανισμό της γλώσσας (προφορικής και γραπτής)
και των αριθμών, κυρίως δε των κανόνων της αυτοπειθαρχίας και γενικότερης
πειθαρχίας που θέτει η εν κοινώ σχολική ζωή, παράμετροι οι οποίες, κατόπιν
προσεκτικής παρατηρήσεως, αναδεικνύουν το πρόβλημα στο έμπειρο «μάτι» του
Παιδαγωγού-εκπαιδευτή.
Εάν, λοιπόν, ο
Παιδαγωγός-εκπαιδευτής επιδείξει την προσδοκώμενη ικανότητα αλλά και ευσυνειδησία,
θα καταστεί και ο πρώτος διαγνώστης-θεραπευτής του πάσχοντος ατόμου το οποίο θα
παρέχει ιδανική προσδοκία βελτιώσεως, εάν όχι μία βασική ευκαιρία για το άτομο
και την κοινωνία θα έχει απωλεσθεί.
Εν η περιπτώσει ο
Παιδαγωγός διαγνώσει την ΔΕΠΥ στο άτομο-μαθητή του θα πρέπει να συνεργασθεί με τους
γονείς προκειμένου να διασταυρώσει τις συμπεριφορές του παρατηρουμένου ατόμου
στο οικογενειακό περιβάλλον αλλά και εν συνεχεία μαζύ τους προς χάραξη της,
περαιτέρω, αγωγής.
Στην περίπτωση διαγνώσεως
συμπτωμάτων ΔΕΠΥ το άτομο-μαθητής θα πρέπει να τοποθετείται μέσα στη σχολική αίθουσα
σε ένα σημείο στο οποίο δεν θα επηρεάζεται από εξωτερικά ερεθίσματα διασπάσεως της
προσοχής του και θα υποβοηθείται ώστε να επικεντρώνεται στη διδασκαλία. Έτσι, η
θέση ενός τέτοιου ατόμου μέσα στη σχολική αίθουσα θα πρέπει να είναι μακράν
παραθύρων ή σημείων οπτικής ή ακουστικής επαφής με την δράση έξω από την αίθουσα.
Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό διότι η θέση του θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να
μη διασπάται η προσοχή του και από ερεθίσματα εντός της αίθουσας που είναι άσχετα
με την διδασκαλία [συμπεριφορές συμμαθητών κλπ]. Ένα τέτοιο άτομο βοηθά η συστοίχιση
με παραστάτες άτομα μη επιδεικνύοντα συμπτώματα ΔΕΠΥ, είτε στην σχολική αίθουσα
είτε, γενικότερα, εκτός αυτής.
Μία συζυγής και αντίστοιχη
προσπάθεια διαμορφώσεως χώρου μελέτης και εργασίας θα πρέπει να διαμορφώσουν
για το άτομο και οι γονείς του μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, στο σπίτι. Ο χώρος
αυτός θα πρέπει να βρίσκεται σε ένα ήσυχο σημείο όπου δεν κινείται κόσμος, χωρίς
τηλεόραση και περιττά ερεθίσματα, να παραμένει καθαρός, εύτακτος και με μόνο τα
απαραίτητα για την μελέτη και εργασία αντικείμενα.
Πολύ υποβοηθητικό
στοιχείο είναι και η διαμόρφωση μιας ωραριακής ρουτίνας της εργασίας του ατόμου
που θα το προετοιμάζει ψυχολογικώς και πνευματικώς για το ημερήσιο πρόγραμμά
του, κατά τον προγραμματισμό αυτής της ρουτίνας θα πρέπει να λαμβάνεται υπ΄ όψη
ότι το άτομο, μετά την καθημερινή εργασία στη σχολική αίθουσα, χρειάζεται χρόνο
χαλαρωτικής μεταπτώσεως ώστε να ανταποκριθεί καλύτερα στην μελέτη και εργασία
στο σπίτι. Κατ΄ αυτό το μεταπτωτικό διάστημα το άτομο θα πρέπει να παραμένει σε
έναν χώρο χωρίς ερεθίσματα τηλεοράσεως ή άλλης «οθόνης» τα οποία θα διασπάσουν
την προσοχή του.
Η «μάχη» στην περίπτωση
της αντιμετωπίσεως της ΔΕΠΥ ενός ατόμου σχολικής ηλικίας είναι καθαρώς ενδο-οικογενειακή
και οι γονείς θα πρέπει να σχεδιάζουν σωστά την καθημερινή εργασία - αγωγή του
ατόμου, παρέχοντάς του διαλειμματικές ευκαιρίες ώστε να ανανήπτει από κάθε ένταση.
Κατά πολύ βοηθούν και οι δυνατότητες ενδιάμεσης ασκήσεως με κάποιο ή κάποια
μηχανήματα αθλήσεως (στατικό ποδήλατο, μπάλα pilates κλπ) είναι δε γεγονός ότι η γενικότερη σωματική άσκηση και η συμμετοχή
σε κάποιο άθλημα αποτελεί βασικό «άξονα» θεραπείας διαταραχών και όχι μόνον της ΔΕΠΥ.
Τέλος, η επιβράβευση της
πειθαρχίας του ατόμου στους τιθέμενους κανόνες διαβιώσεως και εργασίας του είναι
σημαντική τόσο από το γονικό, όσο και από το σχολικό αλλά και κοινωνικό περιβάλλον.
Αν χρειάζεται κάτι πολύ σημαντικό για την πρόοδό του ένα τέτοιο άτομο, αυτό είναι
η συνεχής και εμφανής υποστήριξη στη καθημερινότητά του.
Αναφορικώς προς την βελτιστοποίηση της συγκεντρώσεως της προσοχής η Ιππική, αποτελεί μία από τις καλύτερες θεραπευτικές "πύλες εισόδου" διότι, από την πρώτη επαφή του παιδιού με το κατά πολύ μεγαλύτερο ζώο τον Ίππο προκαλείται το δέος ως η καλύτερη διέγερση προσοχής, εφ΄ όσον βεβαίως ο θεραπευτής προνοήσει ώστε να διασκεδάσει εγκαίρως κάθε φόβο του παιδιού έναντι της όποιας ενδεχόμενης επικινδυνότητος του ζώου και με δεδομένη την, έτσι κι αλλιώς, ελαχιστοποίηση του φόβου στις παιδικές ηλικίες.
Στην περίπτωση αυτή, το παιδί μυείται στην σταυλική εργασία δια της εισαγωγής του, υπό μορφή παιγνιδιού, στην ιπποκομική εργασία η οποία παρέχει ισχυρά κίνητρα συγκεντρώσεως της προσοχής επάνω σε ένα ζωντανό και μεγάλο πλάσμα του οποίου οι διαρκώς εναλλασσόμενες αντιδράσεις μαγνητίζουν συνεχώς το ενδιαφέρον.
Οι, επίσης, διαρκώς, εναλλασσόμενες ανάγκες χρήσεως διαφορετικών εργαλείων που υπαγορεύουν οι απαιτήσεις Ιπποκομίας, "εκπαιδεύουν" τον εγκέφαλο του παιδιού σε συνεχή εστίαση επί των εισερχομένων ερεθισμάτων που προέρχονται από τα αισθητηριακά συστήματα, στην ανίχνευση και ταυτοποίηση αυτών των ερεθισμάτων με την συνεπαγόμενη διατήρηση της διανοητικής επιφυλακής, συνοψίζοντας τις παραμέτρους βελτιώσεως και των τριών τμημάτων του συστήματος της προσοχής του Ανθρώπου.
Ακριβώς τα αυτά ισχύουν και στην περίπτωση της σταυλικής επισάξεως, αλλά και της εργασίας εδάφους της Ιππικής, όπως επί παραδείγματι κατά την συραγώγηση, όπου όλα τα προαναφερθέντα συνωδά τη κινήσει Ίππου και, αναγκαστικώς και του συραγωγούντος, επιτυγχάνεται και ο έλεγχος κινητικότητος αλλά και παρορμήσεως, καλύπτοντας πλήρως ολόκληρο το θεραπευτικό φάσμα που απαιτεί η αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ.
Κατά την δωδεκαετή διάρκεια λειτουργίας της Σχολής των "Ελλήνων Κενταύρων" η οποία χαρακτηρίζεται από μηδενικό δείκτη ατυχημάτων, συνεργασία με πάμπολλους ετερόκλητους Ίππους αλλά και την εκπαίδευση πάμπολλων διαφορετικών ανθρώπινων χαρακτήρων όλων των ηλικιών, συχνά παρατηρήσαμε μαθητές μας να εντάσσονται με εμφανέστατα συμπτώματα ΔΕΠΥ και σύντομα να εξελίσσονται θετικότατα, όπως αρκετά παιδιά τα οποία ενώ στο οικείο και σχολικό περιβάλλον επεδείκνυαν συμπεριφορά ΔΕΠΥ μέσα στον Σταύλο η συμπεριφορά τους άλλαζε άρδην μέχρι σημείου να "σκιαγραφείται" μία εντελώς διαφορετική και απολύτως φυσιολογική προσωπικότητα. Ενδεικτική η περίπτωση του 13ετούς Γ. Α. ο οποίος κατά την πρώτη στιγμή της αφίξεώς του στη σχολή μας προκάλεσε την ομαδική οργή όλων μέχρι σημείου να απαιτήσουν την άμεση αποβολή του, ενώ, συντομότατα κατέστη υπόδειγμα συμπεριφοράς, μεταλλασσόμενος πλήρως όταν έφευγε από την Σχολή μας, επιστρέφοντας στο οικείο και στο σχολικό περιβάλλον του.
Όλα τα παραπάνω συνωδά τη ιππεύσει, πολλαπλασιάζουν την θεραπευτικήν επενέργεια επί του προβλήματος της ΔΕΠΥ, διότι, αυτή καθαυτή η ίππευση, με τις, οίκοθεν νοούμενες, επιπρόσθετες ευεργετικές συνιστώσες της επί της ενισχύσεως της προσοχής, του ελέγχου κινήσεως και του ελέγχου παρορμήσεως, εγγυάται βέλτιστον αποτέλεσμα.
Τέλος, η Ιππική σε συνδυασμό με την Τοξοβολία, δηλαδή, η Έφιππη Τοξοβολία, με την ανάπτυξη όσων προανεφέρθησαν επηυξημένη με τα οφέλη της στοχαστικής διαδικασίας, συνιστά την κορυφαία θεραπευτική προσέγγιση της ΔΕΠΥ, όπως γίνεται εύκολα κατανοητό. Και η Έφιππη Τοξοβολία, έτσι, δεν αποτελεί, απλώς, μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς όπως την θεωρεί η "UNESCO" αλλά θεραπευτικό μέσο μιας διαταραχής η οποία βασανίζει εκτεταμένα την Ανθρωπότητα.
Η Σχολή των "Ελλήνων Κενταύρων" σεβόμενη τον επιστημονικό θεραπευτικό τομέα, δεν αντιποιείται καμίαν θεραπευτική ιδιότητα και δεν επιχειρεί να προκαλέσει το οιονδήποτε "πελατειακό" ενδιαφέρον επί των δραστηριοτήτων της επί προσχήματι της παροχής οιασδήποτε "θεραπείας". Όμως, παραμένει ανοικτή για κάθε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες, Ψυχοθεραπευτές, Ψυχοπαιδαγωγούς, Ψυχολόγους, Εργοθεραπευτές κλπ, ώστε, αξιοποιουμένων των καλώς εκπαιδευμένων Ίππων μας να ασκήσουν την επιστημονική πρακτική τους, επ΄ ωφελεία όσων την χρειάζονται.
Αριστοτέλης Ηρ. Καλέντζης
ΛΗΦΘΕΝΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
Δ.Α., 7/11/2017, 18:37 μ.μ.
Αριστοτέλη καλησπέρα,
αν και φοβερά
απασχολημένος στην Δανία με το γράψιμο της πτυχιακής μου, το συγκεκριμένο
μήνυμα σου μου ΑΠΕΣΠΑΣΕ την προσοχή!
Επειδή έχει τύχει να
μελετήσω την ΔΕΠΥ, θα ήθελα να σου πώ ότι οφείλεται σε εγκεφαλική δυσλειτουργία
απο γεννήσεως και δεν θεραπεύεται. Τα άτομα που έχουν αυτή την δυσλειτουργία
λαμβάνουν συμβουλές απο ψυχολόγο ή απο κάποιου είδους σύμβουλο ουτωσώστε να
είναι πιο οργανωμένοι στην καθημερινότητα τους. Για ποιό βαριές μορφές ΔΕΠΥ
συνιστάται φαρμακευτική αγωγή.
Τα συμπτώματα ειναι 9
(με πολλά παραπάνω υποσυμπτώματα και χρειάζεται ειδικό τεστ εκατοντάδων
ερωτήσεων για να γίνει γνωμάτευση). Μόνο εάν κάποιος έχει τουλάχιστον 7 στα 9
συμπτώματα διαγνώζεται θετικά με Διάσπαση Ελλειψη Προσοχής. Και απο εκεί και
πέρα αν έχει 8 στα 9 ή 9 στα 9 κρίνεται βαρέως μορφής και τότε χορηγείται
φαρμακευτική αγωγή.
Τα φάρμακα περιέχουν
αμφεταμίνη και δημιουργούν ταχυπαλμία, και σε πολλους μπορει να δημιουργήσουν
καρδιακά προβλήματα. Συχνά η ΔΕΠΥ δημιουργεί και άλλες παθήσεις όπως κατάθλιψη
και κοινωνικές φοβίες διότι το άτομο αποτυγχάνει συνεχώς στη ζωή και τον
παίρνει απο κάτω.
Η ΔΕΠΥ δεν είναι
ψυχική διαταραχή αλλά εγκεφαλική δυσλειτουργία και κανονικά ο γιατρός που θα
έπρεπε να ειδικευεται σε αυτο δεν θα
επρεπε να ειναι ψυχιατρος, αλλα δεν υπάρχει "εγκεφαλολόγος" σαν
ειδικότητα και γιαυτο χρησιμοποιούνται οι ψυχίατροι.
Και εγώ έχω προβλήματα
συγκέντρωσης, έκανα το τεστ και έχω 6 στα 9 συμπτώματα, έτσι δεν κρίθηκα
θετικός στην διάγνωση, ούτε στην ελαφριά μορφή.
Αυτο που θα ήθελα να
σε ρωτήσω Αριστοτέλη είναι γιατι λες πως είναι εθνικό το πρόβλημα; Έχει να
κάνει με τα ελληνικά γονίδια ή με την φυλετική καταγωγή;
Παρεπιπτόντως ένας
άλλος παράγοντας για ΔΕΠΥ είναι η προώρη γέννα. Συχνά παιδιά που έχουν γεννηθεί
πρόωρα έχουν ΔΕΠΥ. Επίσης υπάρχει και η υπόθεση των ηλεκτρονικών συσκευών, στην
εποχή της εποικοινωνίας τα παιδιά εκτίθονται σε κινητά και υπολογιστές απο πολυ
νεαρή ηλικία και αυτό έχει επιπτώσεις στην συγκέντρωση τους (κάτι που δεν έχει
αποδειχθεί, είναι μόνο μία θεωρία).
Απάντηση του συντάκτη της αναρτήσεως:
Αγαπημένε μας Δ,
Σε ευχαριστώ για το
πολύτιμο μήνυμά σου και τις πολύ σημαντικές πληροφορίες σου.
Έχω κατά νου ένα
απόσπασμα από την "ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ" του Konrad Lorenz: "Ας υποθέσουμε ότι ένας
απόλυτα αμερόληπτος παρατηρητής από έναν άλλο πλανήτη, από τον Άρη ας πούμε,
εξετάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά όπως την βλέπει επάνω στη γη με τη βοήθεια
ενός τηλεσκοπίου που η μεγέθυνσή του είναι πολύ μικρή για να του επιτρέψει να
ξεχωρίσει άτομα και να παρακολουθήσει τη συμπεριφορά του καθενός αλλά αρκετά
μεγάλη για να παρατηρεί συμβάντα τέτοια όπως είναι η μετανάστευση των
πληθυσμών, οι πόλεμοι και τα παρόμοια μεγάλα ιστορικά γεγονότα. Ποτέ δεν
θ' αποκτούσε την εντύπωση ότι η
ανθρώπινη συμπεριφορά υπαγορεύεται από την ευφυία και ακόμα λιγότερο από την
υπεύθυνη ηθική." [Κεφ. XIII Ecce Homo].
Βάσει του παραπάνω,
τοποθετώντας τον δικό μου παρατηρητή πάνω από την, ούτως ειπείν, Ελλάδα βλέπω
μέσω του τηλεσκοπίου του εν σμικροτέρω, την ίδια ακριβώς εικόνα. Εάν, στο
εικαστικό πεδίο, παραμένει σταθερή η σχέση αναλογίας μεγεθύνσεως και
σμικρύνσεως, ούτω πως και η συλλογική συμπεριφορά της ανθρωπότητος δια τηρεί
μία αναλογική σχέση μεγάλου και μικρού.
Δυστυχώς,εάν η ΔΕΠΥ
προσεχθεί ασφαλώς και ανιχνεύεται στην συλλογική συμπεριφορά της ανθρωπότητος,
οπότε, τηρουμένων των αναλογιών, ουδεμία έκπληξη για τον εντοπισμό της και στη
συμπεριφορά των ελλαδιτών με την διαφορά ότι, εν προκειμένω, εκδηλώνεται
βαρύτατα.
Σου στέλνω τις πιο
θερμές μου ευχές για πρόοδο στις σπουδές σου και επιτυχία της πτυχιακής σου.
Εφιπποτοξοτικά,
Αριστοτέλης.
Π.Ε., 18/12/2017, 21:54 μ.μ.
Είμαι μητέρα μιας
αξιολάτρευτης δεκατετράχρονης με ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ελλειμματικής προσοχής και γνωρίζω από
μέσα το πρόβλημα πολύ καλά.
Τα όσα αναφέρετε στο άρθρο
σας με καλύπτουν πλήρως αλλά ο λόγος που σας γράφω αυτό το μικρό σημείωμα είναι
για να σας συγχαρώ που είστε από τους λίγους που δεν προσπαθούν να χρυσώσουν το
χάπι μιλώντας για «πλεονέκτημα», «ιδιαίτερη ικανότητα» και άλλες τέτοιες βλακείες,
όταν ξέρουμε ότι η ελλειμματική προσοχή είναι ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ και πρέπει στη ζωή να λέμε
μόνο αλήθειες όσο πικρές και αν είναι.
Όταν ένας άνθρωπος
ΠΑΣΧΕΙ από αδυναμία ανάκλησης της μνήμης με ότι αυτό σημαίνει δεν έχει «ιδιαίτερες
ικανότητες» δεν έχει «χαρίσματα» αλλά ΠΑΣΧΕΙ ΑΠΟ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ που πρέπει το συντομότερο
να ΘΕΡΑΠΕΥΤΕΙ.
Επειδή το πρόβλημα το έχω
βιώσει στο πετσί μου θα ήθελα να πω σε όλους αυτούς τους αχαρακτήριστους να μη
προσπαθούν να χρυσώσουν το χάπι σε όλους εμάς που ξέρουμε το πρόβλημα και να μη
μιλούν για «χαρισματικά πλάσματα» «με ιδιαίτερες ικανότητες» γιατί έτσι ξεθωριάζουν
μια πολύ σοβαρή κατάσταση και την κάνουν να περνά απαρατήρητη εξακολουθώντας να
βασανίζει άτομα και κοινωνίες με την υποδιαγνωστικότητα που πολύ σωστά κι εσείς
επισημαίνετε στο κείμενο σας.
Τέλος, με την ιδιότητα
μου της εκπαιδευτικού δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα ήθελα να ηχήσω συναγερμό
για τα ποσοστά ΔΕΠ-Υ στη κοινωνία μας που θα πρέπει να μας ξεσηκώσουν και, αντί
να μοιράζουμε ευχολόγια για μια ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ που βασανίζει πολλούς συνανθρώπους,
θα πρέπει να κάνουμε εκστρατεία για την έγκαιρη διάγνωση και το άμεσο ξεκίνημα
θεραπείας σε όποιον υποφέρει από αυτή τη σοβαρή ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ. Κυρίως ας λέμε το κάθε
τι με το όνομα του και όχι με παραπλανητικό «ψευδώνυμο» και "χρυσώματα χαπιών" που παρατείνουν και δε λύνουν προβλήματα.
Απάντηση του συντάκτη της αναρτήσεως:
Συμφωνούμε απολύτως και με τις παρατηρήσεις σας και με τον τρόπο προσεγγίσεως του προβλήματος όπως τοποθετείσθε.
