神道
[SHINTō]
"Ο Σιντοϊσμός [神道 Shintō] υπήρξε, από το 660
π.χ.χ., μία από τις πλέον θεμελιακές «συνιστώσες» της πνευματικής ζωής του
Ιαπωνικού λαού. Αποτελεί την πνευματική «σάρκα» και τα πνευματικά «οστά» που
δίνουν υπόσταση στο Ιαπωνικό έθνος. Και εάν κάποιος θελήσει να κατανοήσει
πλήρως τον λαό του Ανατέλλοντος Ηλίου, ακόμη και τις «φερτές» θρησκείες του,
τον Ιαπωνικό Κομφουκιανισμό ή τον Ιαπωνικό Βουδισμό, είναι απαραίτητο να έχει
προηγουμένως εντρυφήσει στον Σιντοϊσμό ο οποίος υπήρξε ο πνευματικός
«φωτοδότης» των Ιαπώνων.
Όσοι επιχειρούν να μελετήσουν την ιαπωνική
κουλτούρα, την ιαπωνική φιλοσοφία, την ιαπωνική αρχιτεκτονική, τις ιαπωνικές
τέχνες, ματαιοπονούν αν προηγουμένως δεν έχουν εννοήσει τις διαστάσεις της
Σιντοϊστικής λατρείας. Σε αυτή την ιδιαίτερη χώρα, ακούγεται συχνά «Μη πεις ποτέ Κekkō (όμορφο/υπέροχο)
πριν δεις το Νikkō (Σιντοϊστικό Ιερό)». Κατά την
ίδια έννοια, δεν είναι σωστό να πεις ότι γνώρισες την Ιαπωνία εάν προηγουμένως
δεν κατανοήσεις τον Σιντοϊσμό."
Τα παραπάνω έγραφε στο Τόκυο, τον Αύγουστο
του 1935, ο Genchi Katō,
στο βιβλίο του «ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ SHIΝΤō;» επί του οποίου βασίζεται και η παρουσίασή μας.
Το Shintō ή Κami-no-Michi, ο Δρόμος των Θεών, κάτι το οποίο
συχνά καλείται Kannagara-no-Michi, ή Δρόμος που στρώθηκε προ
αμνημονεύτων χρόνων με θεία βούληση εν αντιθέσει με τη ξενόφερτη Βουδιστική
θρησκεία, είναι ταυτισμένο με την ίδια την ιαπωνική γη, το έδαφος επί του
οποίου οι Ιάπωνες οικοδόμησαν τον Πολιτισμό τους, ταυτιζόμενο με την ιδιαίτερη
ιδιοσυγκρασία των Ιαπώνων οι οποίοι το ασπάζονται από της αρχαιότητός τους
μέχρι σήμερα εναποθέτοντας επάνω του την εθνική τους πορεία. Ο Σιντοϊσμός είναι
τόσο συμφυής με τους Ιάπωνες ώστε οι δύο μεγάλες ξενόφερτες θρησκείες, ο
Βουδισμός και ο Κουμφουκιανισμός, δεν κατάφεραν επί δύο και πλέον χιλιετίες να
τον εκτοπίσουν από την ιαπωνική ψυχή.
Σιντοϊστικό Ιερό στη Χιροσίμα.
Η πρώτη εμφάνιση του όρου Shintō ή Kami-no-Michi,
εντοπίζεται στο «Nihongi»
ή «Χρονικά της Ιαπωνίας» ως εξής: « Ο Αυτοκράτωρ Yōmei (540-587) πίστευε στο Νόμο του Βούδα ευλαβούμενος και το Shintō
ή Δρόμο των Θεών.» [Αston,
“Nihongi”, τ. ΙΙ, σελ.
106]. Επίσης: « Ο Αυτοκράτωρ Kōtoku (596-654) τιμούσε τη
θρησκεία του Βούδα και περιφρονούσε το δρόμο των Θεών.» [βλ. ανωτ., σελ. 195].
To Σιντοϊστικό Ιερό Hachiman στη Kamakura.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, το Shintō σημαίνει
Kami-no-Michi, ή γραμματικά, τον Δρόμο των Kami ή Θεών.
Αλλά, τι ακριβώς σημαίνει η λέξη «Kami» ή «Θεοί» υπό την ιαπωνική έννοια; Η λέξη «Michi» ή «Δρόμος» εδώ μπορεί να σημαίνει
αορίστως τόσο την θρησκευτική διδασκαλία και λατρευτική πρακτική όσο και το
τυπικό, ενώ η λέξη «Kami»
ή «Θεοί» σημαίνει τους Θεούς, τις θεότητες, ενίοτε δε και τις ψυχές ή και τα
πνεύματα, όπως οι ελληνικές λέξεις «Θεός» ή «Δαίμων» και οι λατινικές λέξεις «Deus» και «Numina». Aυτή είναι η σημασία του ιαπωνικού όρου
«Kami». Ταυτοχρόνως, η
λέξη «Kami» έχει μιαν
ακόμη σημασία, κοσμική αυτή τη φορά. Η λέξη «Kami» γραμματολογικά και ετυμολογικά σημαίνει το ανώτερο, το
υπερκείμενο, το ύψιστο. Ως εκ τούτου ο οιοσδήποτε άνθρωπος, ζώο, φυτό, πράγμα,
οργανικό ή ανόργανο που, υφ’ οιανδήποτε
έννοια βρίσκεται υψηλότερα από εμάς μπορεί να αποκληθεί «Kami». Επί παραδείγματι, μία Κυβέρνηση ή δικαστήριο
μπορεί να αποκληθεί «Kami»
υπό την έννοια του ύπερθεν ημών επιπέδου δικαιοδοσίας. Στη μακραίωνα ιστορία
του το Shintō οι δύο σημασιολογικές εκδοχές του, η θρησκευτική αλλά και η
κοσμική, ανεμείχθησαν τόσο πολύ ώστε σήμερα δεν είναι δυνατόν να διαχωρισθούν.
Το αποτέλεσμα είναι σήμερα το Shintō να μη θεωρείται καν ως μία κοινή θρησκεία
διότι το «Kami» που το
συνιστά είναι η έκφραση αυτής καθαυτής της ανωτερότητος επιπέδου και δυνάμεως,
κάτι που δεν σημασιοδοτεί μιαν απλή θρησκεία αλλά μία σχέση επιπέδων ακόμη και
μεταξύ ανθρώπου και ανθρώπων. Και αυτό
μπορεί να οδηγήσει σε παρερμηνείες… Στο Shintō ένας άνδρας ηθικής περιωπής με
ευγενή χαρακτήρα μπορεί να λατρεύεται όχι λόγω της ανθρώπινης φύσεώς του αλλά
λόγω της υψηλής, θεϊκής, φύσεώς του η οποία, στην πραγματικότητα αναρριχάται
υπεράνω των, κοινώς νοουμένων, ανθρωπίνων ορίων. Και το να εντοπίζεις την
θεότητα σε ανθρώπους, αντιθέτως με τις θεοκρατικές θρησκείες, είναι ένα από τα
χαρακτηριστικά των θεανθρωπικών θρησκειών, όπως ο Βουδισμός και το Shintō.
Παλαιό σχεδίασμα με την ανέγερση
του Σιντοϊστικού Ιερού Taga.
Εν ολίγοις, ο μελετητής του Shintō θα πρέπει εγκαίρως να αντιληφθεί ότι
ο,τιδήποτε υπέρκειται, καθ’ οιανδήποτε έννοια, αποτελεί λατρευτικό αντικείμενο
για το Shintō διότι εμπεριέχει την συνισταμένη του «Kami» υπό την θρησκευτική σημασία του
όρου, ασχέτως της κοσμικής.
Σήμερα το Shintō μπορεί να
χωρισθεί σε δύο κύριες τάσεις: στο Σχισματικό ή Αιρετικό Shintō το οποίο
συγκροτείται από 13 σχισματικές πτέρυγες και το λαϊκό λατρευτικό Shintō το
οποίο έχει χαρακτήρα εθνικό και εμφανίζεται ως «Jinja Shintō», λατρευόμενο στα πάμπολλα Ιερά της Ιαπωνίας, ενώ διδάσκεται και
στους Ιάπωνες μαθητές στο μάθημα της χρηστομαθείας. Σήμερα το Shintō, ως λατρευτικός «κώδικας» των Ιαπώνων, έχει καταλάβει τη θέση μιας
πανεθνικής ηθικής που πυρακτώνεται με τη φλόγα της θρησκείας κι έτσι ερμηνεύεται
και η πατριωτική πίστη του λαού του Ανατέλλοντος Ηλίου προς τον Akitsu Kami («Θείο Κυβερνήτη) «με αφιερωματική ποιότητα
και θρησκευτική επίταση»! Έτσι, το Shintō, ως εθνική πίστη των Ιαπώνων, αποτελεί
τον κατευθυντήριο ‘άξονα’ τόσο της ηθικής όσο και θρησκευτικής ‘πορείας’ του
Ιαπωνικού Έθνους.
Εξ όλων των προεκτεθέντων, το Shintō, είτε
ως Σχισματικό είτε ως ενιαίο Εθνικό, δεν αποτελεί μία νεκρή θρησκεία όπως, επί
παραδείγματι, οι αρχαίες Ελληνική και Ρωμαϊκή, αλλά παραμένει ζωντανή ισότιμα προς
τον Βουδισμό, τον Χριστιανισμό και τον Ισλαμισμό. Είναι η θρησκεία η οποία άνθισε
προ αρχαιοτάτων χρόνων στην Ιαπωνία και εξακολουθεί να παραμένει αδιάπτωτα ολοζώντανη!
Μπορεί ο Βουδισμός και ο Κουμφουκιανισμός να επηρέασε το Shintō ως ένα σημείο
αλλά η εθνική θρησκεία των Ιαπώνων ουδέποτε ‘κατακτήθηκε’ δογματικά από ξένες
δοξασίες. Αντιθέτως, κατάφερε να διατηρήσει την παρουσία της, γενεά προς γενεά,
αποκαλύπτοντας συνεχώς ολοένα και υψηλότερα επίπεδα θρησκευτικής τάξεως.
Όπως χαρούμενα κάποτε τραγουδούσε ο Milton, η αρχαία Ελληνική
θρησκεία έπαυσε προ πολλού να υπάρχει:
«Apollo from his shrine «Aπό το ιερό του ο Απόλλων
Can no more divine, Δεν μπορεί πια να θεουργήσει,
With
hollow shriek the step of Και με απόκοσμο βογγητό
Delphos leaving.» Εγκαταλείπει το βάθρο των Δελφών.»
Η εθνική θρησκεία της Ρώμης ακολούθησε την ίδια μοίρα. Στην ίδια λήθη κατέληξαν και οι θρησκείες των αρχαίων Αιγυπτίων, των Βαβυλωνίων και των Ασσυρίων. Όλες αυτές οι θρησκείες αποτελούν πράγματα του παρελθόντος που παρήλθαν για πάντα χωρίς να αφήσουν σήμερα κανένα σημάδι πίστεως των συγχρόνων επιγόνων των λαών απ΄ όπου πέρασαν. Το αντίθετο ισχύει για το Shintō. Κάθε ένα από τα δεκατρία σχίσματα του Shintō διαθέτει και από έναν μεγάλο αριθμό πιστών, ενώ, το Εθνικό Shintō αποτελεί το θεμελιώδες πνευματικό πλαίσιο του Ιαπωνικού λαού. Κάθε χρόνο το Ιερό του Ise προσελκύει εκατοντάδες χιλιάδες αφιερωμένων προσκυνητών που τιμούν την αρχαία, προγονική Ηλιακή θεότητα, ενώ τα Ιερά του Shintō με τους χαρακτηριστικούς ερυθρούς πυλώνες τους σε όλο το μήκος και πλάτος της χώρας αποτελούν σημεία σεβασμού και προσκυνήματος επιβεβαιώνοντας εύγλωττα ότι το Shintō παραμένει η εθνική πίστη των Ιαπώνων!
Στην Ευρώπη, μια νεόφερτη και ξενόφερτη παγκοσμιοποιητική θρησκεία, ο Χριστιανισμός, εκτόπισε τις αρχαίες θρησκείες της Ελλάδος και της Ρώμης. Στην Ιαπωνία, η αρχαία εθνική θρησκεία, το Shintō, ουδέποτε εκτοπίσθηκε ή ξεπεράστηκε από παρόμοιες ξενόφερτες παγκοσμιοποιητικές θρησκείες, όπως ο Βουδισμός και ο Χριστιανισμός που εισήχθησαν στη νησιωτική Αυτοκρατορία. κι εδώ ακριβώς εντοπίζεται ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό της θρησκευτικότητος των Ιαπώνων.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Είναι εμφανής όσο και εύλογη η έπαρση των Ιαπώνων
για την διατήρηση της πατρώας θρησκείας τους στους νεώτερους χρόνους.
Και αυτή ακριβώς η "έπαρση" αποτελεί ένα δίδαγμα για όλους εμάς
ώστε να αναλογισθούμε το έγκλημα
της αντικαταστάσεως των εθνικών Αξιών μας με ξενόφερτα είδωλα,
κακότεχνα "τοτέμ"
τα οποία οδήγησαν στο πολιτισμικό ναδίρ κορυφαίους Πολιτισμούς όπως τον Ελληνικό,
καταντώντας παγκόσμιο παράδειγμα εμπτυσμού
την σημερινή ελλαδική και καθόλου Ελληνική Κοινωνία!
Ευλαβούμενοι την θρησκεία των Δασκάλων μας,
Αριστοτέλης Ηρ. Καλέντζης,
