ΣΧΟΛΗ ΙΠΠΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ
"ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ"
ΕΚΔΟΧΗ “VINCENZO CORONELLI”
Η Αναγέννηση είναι μια … «συζητήσιμη»
περίοδος της Ευρωπαϊκής ιστορίας που ορίζει μια χρονική «γέφυρα» από το
Μεσαίωνα στη νεωτερικότητα, κυρίως μεταξύ του 15ου και του 16ου αι.,
χαρακτηριζόμενη από μία διάθεση αναβιώσεως των αξιών και των επιτευγμάτων της
κλασικής αρχαιότητος. Την χαρακτηρίσαμε ως «συζητήσιμη» διότι ισχύει και η
εκδοχή της «Μακράς Αναγεννήσεως» που υιοθετούν αρκετοί και επαληθευόμενοι
υποστηρικτές, η οποία καλύπτει μία χρονική ευρωπαϊκή περίοδο από τον 14ο έως το
τέλος του 17ου αι. Έτσι, το έτος 1688 κατά το οποίο ο Vincenzo Coronelli
δημοσιεύει το έργο του «Repubblica di Venezia p. IV. Citta, Fortezze, ed altri
Luoghi principali dell' Albania, Epiro e Livadia, e particolarmente i posseduti
da Veneti descritti e delineati dal p. Coronelli» μπορούμε να πούμε ότι ανήκει
στην περιοδοποίηση της Μακράς Αναγεννήσεως κατά την οποία, ασφαλώς, δεν υπήρχε
ούτε «Ελλάδα» (αφανισμένη από αιώνων), ούτε Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
(επίσης αφανισμένη μετά την οθωμανική της κατάκτηση από το 1453).
Τις παρανοήσεις περί τόπων και εθνικοτήτων που παρεισφρέουν ένεκεν των αιώνων, μπορεί να κατανοήσει ο αναγνώστης με την βοήθεια μιας έντυπης γαλλικής διπλωματικής και προξενικής "πηγής" του 1888, προερχόμενης από την Βιβλιοθήκη της Ομάδος μας και η οποία, ακόμη και στα τέλη του 19ου αιώνος εμφανίζει μιαν υποτυπώδη Ελλάδα, χωμένη στα "σκέλια" της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Και ο παρατιθέμενος χάρτης της σχετικής περιοχής, της παραπάνω διπλωματικής και προξενικής εκδόσεως, είναι χαρακτηριστικός.
Σε αυτό το έργο του, ο Vincenzo Coronelli,
συμπεριλαμβάνει και τις δύο, παραπάνω, φιγούρες Ηπειρωτών (ανδρός και γυναικός)
εκ των οποίων η μία (του ανδρός) θα μας απασχολήσει ιδιαιτέρως, εν συνεχεία.
Η (παραπάνω) συγκεκριμένη εικόνα μας δείχνει ένα οπλισμένο πολεμιστή της Αναγεννήσεως ο οποίος τιτλοφορείται "Ηπειρώτης" αφού η Ελλάδα είχε αφανιστεί προ αιώνων και οι κάτοικοι της συγκεκριμένης περιοχής δεν μπορούσαν να αποκληθούν "Έλληνες". Αν και άμιππος στην εικόνα, οι μπότες του με τους εμφανείς πτερνιστήρες αλλά και η όλη ενδυμασία του η οποία δεν παρεμποδίζει την ομαλή ίππευση, δείχνουν ότι πρόκειται περί Ιππέως και ο τριπλός οπλισμός του (Σπάθη, Τόξο και βέλη καθώς και Σπαθοράβδι στο δεξί χέρι του) δείχνει ότι πρόκειται, ασφαλώς, περί Στρατιώτη και, μάλιστα, της Δύσεως όπως επιβεβαιώνει και ο πίλος του.
Αναφορικώς με την Σπάθη του η κυρτότητα της οποίας παραπέμπει, βεβαίως, σε Σπάθη Ιππέως, θα πρέπει να επισημανθεί πόσο παρόμοιας σχεδιάσεως είναι με την Σπάθη των "Ελλήνων Κενταύρων" της οποίας η σχεδίαση δεν υπήρξε καθόλου επηρεασμένη από την παρούσα εικόνα!
Με την εικόνα αυτή ο Vincenzo Coronelli
μας δίνει την δική του εκδοχή για την εμφάνιση και τον οπλισμό ενός
αναγεννησιακού Στρατιώτη της Δύσεως, αξιοποιήσιμη εν όλω ή και εν μέρει στο
έργο "Μιχαήλ Μάρουλλος Ταρχανιώτης".
VINCENZO CORONELLI
O Ιταλός φραγκισκανός μοναχός, χαρτογράφος, κοσμογράφος και
εγκυκλοπαιδιστής Vincenzo Maria Coronelli (1650-1718) γεννήθηκε και πέθανε στη
Βενετία. Γιος Βενετού ράφτη, έφηβος ακόμη πήγε στη Ραβένα να μάθει την τέχνη
της ξυλογραφίας. Σε ηλικία δεκαέξι χρονών δημοσίευσε το πρώτο από τα εκατόν
σαράντα έργα που τύπωσε σε όλη τη διάρκεια του βίου του. Σπούδασε στη Ρώμη,
όπου και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της θεολογίας, ενώ παράλληλα σπούδασε
αστρονομία, Ευκλείδειο γεωμετρία και αρχαία φιλοσοφία, αν και έγινε διάσημος
κατασκευάζοντας υδρόγειες σφαίρες. Στα 1678 κατασκεύασε για τον δούκα της
Πάρμας δύο εξαιρετικής τεχνικής τέτοιες σφαίρες, διαμέτρου 175 εκ., ενώ όταν ο
Γάλλος πρέσβης στη Ρώμη του παρήγγειλε, το 1681, δύο ανάλογες, προκειμένου να
τις προσφέρει ως δώρο στον Λουδοβίκο ΙΔ´, ο Coronelli εγκαταστάθηκε, στο Παρίσι
για δύο χρόνια. Υλοποίησε την παραγγελία κατασκευάζοντας δύο σφαίρες –διαμέτρου
382 εκ. και βάρους, η κάθε μία, δύο τόνων–, μία με τη γη (βάσει όλων των μέχρι
τότε γνώσεων αναφορικά με τη γεωγραφία) και μια με τον ουρανό (με τον ουράνιο
θόλο όπως φαινόταν την ημέρα της γέννησης του Λουδοβίκου ΙΔ´), η οποία
επιχρωματισμένη παρουσίαζε τους αστερισμούς σαν φανταστικά ζώα. Σήμερα οι
σφαίρες αυτές ανήκουν και εκτίθενται στη Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας. Ο Coronelli
μετά την παραμονή του στο Παρίσι ταξίδεψε και εργάστηκε σε πολλές χώρες στην
Ευρώπη, ώσπου εγκαταστάθηκε μόνιμα, στα 1705, στη Βενετία, όπου ίδρυσε την
πρώτη γεωγραφική εταιρεία: τη Γεωγραφική Aκαδημία των Aργοναυτών (Accademia
Cosmografica degli Argonauti). Έως το 1707 είχε την ευθύνη για την παραγωγή,
από το πολυπληθές εργαστήριό του, πλούσιων χαρτογραφικών εκδόσεων που επηρέασαν
την εξέλιξη των έντυπων γεωγραφικών εκδόσεων. Ονομάστηκε κοσμογράφος της
Γαληνοτάτης Πολιτείας και ανέλαβε να απεικονίσει τις νικηφόρες μάχες των
συμπατριωτών του κατά τον Eνετο-οθωμανικό πόλεμο (1684-87). Τα σχέδια αυτά
συνοδεύουν έκτοτε πάμπολλες επανεκδόσεις ή μεταφράσεις (αγγλικά, γαλλικά,
φλαμανδικά, γερμανικά) των έργων του ή εικονογραφούν μεταγενέστερα ταξιδιωτικά
χρονικά, ιστορικά συγγράμματα και γεωγραφικά έργα. Πέθανε σε ηλικία 68 ετών,
αφού δημοσίευσε εκτός από εκατοντάδες χάρτες στις εκδόσεις του και τους έξι
πρώτους τόμους της "Biblioteca Universale Sacro-Profana", που
θεωρείται η πρώτη εγκυκλοπαίδεια με αλφαβητική τάξη. Πολλές από τις υδρόγειες
σφαίρες του Coronelli βρίσκονται σήμερα στην Αυστρία, τη Γερμανία και το
Βέλγιο, ενώ η Διεθνής Εταιρείας Μελέτης Υδρόγειων Σφαιρών, με έδρα τη Βιέννη,
φέρει τιμητικά το όνομά του.
