ΣΟΦΟΙ ΚΑΙ ΑΝΟΙΚΤΙΡΜΟΝΕΣ

 ΣΟΦΟΙ ΚΑΙ ΑΝΟΙΚΤΙΡΜΟΝΕΣ

Από το "ΧΑΓΚΑΚΟΥΡΕ Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΜΠΟΥΣΙΝΤΟ"

ΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ 

ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

     Oι Λατίνοι έλεγαν “primum vivere deinde philosophari” δηλαδή, πρώτα να ζεις και μετά να φιλοσοφείς, όμως, στον χώρο των πολεμικών τεχνών ισχύει το ακριβώς αντίθετο και όποιος επιθυμεί να εξελιχθεί σε έναν άξιο πολεμιστή θα πρέπει να αντιληφθεί ότι οι πολεμικές τέχνες δημιουργήθηκαν ώστε να στρέψουν τον άνθρωπο προς την φιλοσοφική σκέψη, προϋπόθεση απαραίτητη για το «ευ ζειν». Με άξονα τον κώδικα ηθικής των Ιαπώνων πολεμιστών Μπουσίντο θα δούμε πως οι πολεμικές τέχνες υπήρξαν τα «εφαλτήρια» για την κατανόηση και αποδοχή πολύ υψηλοτέρων φιλοσοφικών Αξιών από την διδασκαλία απλών τεχνικών και χρήσεως όπλων.

Yamaga Sokō 山鹿 素行

     Ο άνθρωπος ο οποίος κατάφερε να συγκροτήσει γραπτώς το Μπουσίντο ήταν  ένας Ιάπωνας φιλόσοφος της στρατηγικής τέχνης στο σογκουνάτο Τοκουγκάβα (徳川幕府), ο Γιαμαγκά Σοκόο (Yamaga Sokō 山鹿 素行, 21 Σεπτεμβρίου 1622 – 23 Οκτωβρίου 1685) ο οποίος μελέτησε ενωρίς και την εφαρμογή της κομφουκιανιστικής θεάσεως του «Υπερανθρώπου» που απετέλεσε και το πρότυπο των Ιαπώνων Σαμουράι. 

     Αν και η καταγραφή του ως συντεταγμένου γραπτού κώδικος καθυστέρησε μέχρι  τον 17 αιώνα, το Μπουσίντο (o «δρόμος» του πολεμιστή)  ως κώδικας διέπων τους Σαμουράι, στη πραγματικότητα είναι συνομίληκος με αυτή την τάξη πολεμιστών. Αλλά τι ακριβώς σήμαινε ένας «δρόμος» για μία τάξη πολεμιστών όπως οι Σαμουράι;  

                                                           

     O Μιγιαμότο Μουσάσι στο «Βιβλίο των πέντε δαχτυλιδιών»   (Miyamoto Mushashi: «Gorin no sho») αναφερόμενος στο «δρόμο» του Σαμουράι σημειώνει: «Ο δρόμος του Σαμουράι ο οποίος ορίζει την άσκηση πολεμικών τεχνών, ξεκινά από την επιθυμία του πολεμιστή να στέκεται σε όλα, ψηλότερα από τους άλλους ανθρώπους με μία συνεχή προσπάθεια βαθύτερης θεμελιώσεως της υπολήψεώς του και της θέσεώς του στον κόσμο, παραμένοντας συνεχώς νικητής σε κάθε μάχη που τον προκαλεί σε αναμέτρηση, είτε εναντίον ενός είτε εναντίον περισσοτέρων εχθρών υπηρετώντας τόσο τον άρχοντα όσο και τον εαυτό του, υπερέχοντας στις πολεμικές τέχνες.»

     Στο Μπουσίντο αντικατοπτρίζονται η Βουδιστική φιλοσοφία, η φιλοσοφία Τσσου-Τσου, ο Κομφουκιανισμός και η πίστη στους αρχαίους θεούς του Σίντο. Όλα αυτά, αναμεμειγμένα σε ένα αμάλγαμα με "καταλύτη" το πνεύμα και τη νοοτροπία των Ιαπώνων, απέδωσαν έναν ηθικό κώδικα τον οποίο ακολούθησαν οι Ιάπωνες Σαμουράι.

     Μία προσεκτική «ματιά» στον εσωτερικό «κέλυφος» του Μπουσίντο θα μας αποκαλύψει ότι αυτός ο κώδικας προσεγγίζει τον κώδικα της ζωής και του θανάτου των Σαμουράι και, μάλιστα, όχι απλώς ως φυσικά δεδομένα αλλά ως τέχνη.  
                       

     O Δρ. Y Sasama, Πρόεδρος της "Ιαπωνικής Εταιρείας Έρευνας Στρατιωτικής Ιστορίας και Όπλων" σημειώνει ("Αrms and Armour of the Samurai", εκδ. DEFOE, 1988)  ότι η ερμηνεία του πνεύματος του Μπουσίντο προϋποθέτει την κατανόηση των ακολούθων οκτώ σημείων:

    Τζιν  (Jin) : Aνάπτυξη κατανοήσεως και συμπαθείας με τον

                       κόσμο.

     Τζι  (Gi) : Τήρηση ηθικών κανόνων. 

     Τσου (Chu) : Πίστη στον Άρχοντα. 

     Κο (Ko) : Σεβασμός και φροντίδα προς τους γονείς.

     Ρέι (Rei) : Σεβασμός προς τους άλλους. 

    Τσσι (Chi) : Επαύξηση σοφίας δια της διευρύνσεως της 

                       γνώσεως.

     Σσιν (Shin) : Συνεχής επιμονή στη φιλαλήθεια. 

     Τέι (Tei) : Φροντίδα προς τους ηλικιωμένους και τους

                   ανήμπορους.

     Στον πυρήνα αυτού του κώδικος ο οποίος διαμορφώθηκε από πολλές γενιές Σαμουράι είναι η συνειδητοποίηση της ανάγκης διαμορφώσεως μιας ηθικής βάσεως όπως και της ανάγκης εκμαθήσεως τεχνικών ως συνιστωσών επιβιώσεως στο πεδίο της μάχης.

     Πράγματι, η θεωρητική σπουδή και εννόηση του Μπουσίντο για τους μελετητές του υπήρξε κάτι το εξαιρετικώς δύσκολο, με αποτέλεσμα, για την τήρηση του έκτου σημείου (Τσσι - Chi) να υιοθετηθεί η άσκηση σε διάφορα όπλα και τεχνικές των οποίων η «ετικέτα» διδασκαλίας υπήρξε το «εφαλτήριο» της πλήρους κατανοήσεώς του.

     Έτσι, γίνεται κατανοητό ότι η άσκηση στα όπλα των Σαμουράι δεν αποτελεί μία απλή οπλασκία αλλά μία «πύλη» εισόδου στον πυρήνα του Μπουσίντο ο οποίος είναι και το επίκεντρο των Ιαπωνικών πολεμικών τεχνών και, δι' αυτού, στην ίδια την φιλοσοφία της ζωής και του θανάτου. Και αυτό ισχύει και για όλες τις πολεμικές τέχνες οι οποίες, άνευ φιλοσοφικού υποβάθρου είναι άχρηστες.