ΤΡΙΑ ΙΝΔΟ-ΠΕΡΣΙΚΑ ΒΕΛΗ ΜΙΑ ΕΥΓΕΝΗΣ ΔΩΡΕΑ

 ΤΡΙΑ ΙΝΔΟ-ΠΕΡΣΙΚΑ ΒΕΛΗ

ΜΙΑ ΕΥΓΕΝΗΣ ΔΩΡΕΑ

     Η ευγενής προσφορά τριών Ινδο-Περσικών βελών του 18ου αι. από τον αγαπημένο, κρητικό, φίλο μας και ρέκτη διεθνούς κύρους αρχαίου οπλισμού,  Ευτύχη, μας ξανα-θύμισε το μοναδικό αισθητικό "περίγραμμα" της αρχαίας ινδικής "Επιστήμης της Τοξοβολίας" Dhanurveda (धनुर्वेद 1100 - 800 π.χ.χ.) η οποία αποτελεί ξεχωριστό "κεφάλαιο" των σοφών Βεδών. 

     

Η εικόνα των τριών βελών μας ήταν "οικεία" από τις επισκέψεις μας σε πολλά Μουσεία και ιδιωτικές συλλογές, με την πιο εντυπωσιακή εκείνη από το μεσαιωνικό κάστρο των Τευτόνων Ιπποτών "Μalbork" (Γερμ.: "Marienburg") στους χώρους του οποίου επί τρεις διαφορετικές περιόδους μελετήσαμε πλείστα όσα περί των, κυρίως, αρχαίων αγχεμάχων όπλων, αλλά βεβαίως και των πρώτων εκηβόλων, των Τόξων και των παρελκομένων τους. Και η εν προκειμένω, αρχαιολογική ταυτοποίηση των τριών δωρηθέντων βελών έγινε με την βοήθεια του περιεχομένου ενός ειδικού βιβλίου (έκδοση κάστρου "Malbork" 2000) στις σελίδες του οποίου παρουσιάζονται και αναλύονται με μεγάλην ακρίβεια εκθέματα αρχαίων όπλων από το συγκεκριμένο μεσαιωνικό κάστρο, άλλα Μουσεία και ιδιωτικές συλλογές. Η συγκεκριμένη συγγραφή αποτελεί καταλογογράφηση εκθέσεως αρχαίων Ινδο-Περσικών όπλων που συνέταξε ο Antoni Romuald Chodinski.

     Έτσι, καταφέραμε να αντιστοιχήσουμε στην εικόνα 247, της παραπάνω έντυπης "πηγής", τα δωρηθέντα βέλη τα οποία ήσαν τριών διαφορετικών κατηγοριών, με το πρώτο κατά συμπαγούς θώρακος, το δεύτερο κατά αλυσιδωτού θώρακος και το τρίτο κατά προσωπικου, γενικώς.

Από επάνω προς τα κάτω:

α. Kατά συμπαγούς θώρακος

β. Κατά αλυσιδωτού θώρακος

γ. Κατά προσωπικού

Αντιστοιχία γλυφίδων

Αναλυτική Περιγραφή:

      α. Βέλος κατά συμπαγούς θώρακος, προοριζόμενο για διατρήσεις περικεφαλαιών και θωράκων. Αν και του λείπει μέρος του ξυστού (καλάμινου κορμού) εκτιμάται ότι το συνολικό μήκος του (από την άκρη της αιχμής έως την απόληξη της γλυφίδος) ήταν 70 cm. Η προβαλλόμενη κυλινδρική αιχμή με "μύτη" ειδικώς διαμορφωμένη για ευχερή διείσδυση, έχει μήκος 8 cm, ενώ το στέλεχος εγκαθιδρύσεώς του διεισδύει στο εσωτερικό του ξυστού περίπου 20 cm, επαυξάνοντας την ισχύ προσκρούσεως ώστε, δια του βάρους, να ενισχύεται η διείσδυση στο θωρακίζον μέταλλο, αλλά και κάνοντας το όλον βέλος εμφανέστατα εμπροσθόβαρο! Δυστυχώς, προϊόντος του χρόνου, η πτέρυγα εξαφανίσθηκε αλλά το απομένον ίχνος της παρουσίας της εν τινι μήκει μας επιβεβαιώνει την ύπαρξή της. Βεβαίως, εν προκειμένω δεν επεβίωσε και η γλυφίς.

     Παρά ταύτα, στο συγκεκριμένο βέλος παρατηρούμε ότι η πρόσθια άκρη της αιχμής φέρει ειδική διαμόρφωση που μας θυμίζει την εικόνα καλώς ξυσμένου μολυβιού. Ο λόγος είναι διότι αυτή η διαμόρφωση είναι διευκολυντική της διεισδύσεως του βέλους στο θωρακίζον μέταλλο μιας περικεφαλαίας ή ενός θώρακος.

     Το όλο σώμα της αιχμής με το συνακόλουθο στέλεχός της το οποίο εισέρχεται στον ξυστό, όπως και σε όλα τα βέλη εκείνης της εποχής, κατεσκευάζετο από μέταλλο bulat δαμασκηνής σφυρηλασίας αλλά και πάλι, δυστυχώς, εν προκειμένω η διάβρωση και σκωρίασή του κατέληξε σε διόγκωση εντός του ξυστού τον οποίο και, τελικώς, διέρρηξε.  

     Σημαντική λεπτομέρεια αποκαλύπτουσα καταγωγή και εποχή είναι και η περίτεχνη μεταλλική δακτυλίωση στο σημείο πακτώσεως της αιχμής στον ξυστό η οποία έχει διττήν αποστολή, αφ΄ ενός να ισχυροποιήσει το σημείο διασυνδέσεως αιχμής και ξυστού, αφ'  ετέρου δε να το διακοσμήσει με την μεταλλική διχρωμία των διακοσμητικών, γεωμετρικών κυρίως, μοτίβων της. Η συγκεκριμένη δακτυλίωση έχει μήκος 12 mm.

     β. Βέλος κατά αλυσιδωτού θώρακος, με γνώμονα σχεδιάσεως της αιχμής του, την διάμετρο των δακτυλίων συνθέσεως του αλυσιδωτού και την προϋπόθεση της αποτροπής εξοστρακισμού και διεισδύσεως της αιχμής σε συγκεκριμένο δακτύλιο.  Σώζεται ακέραιο πλην της πτέρυγος της οποίας, πάραυτα, το ίχνος του μήκους της είναι ανιχνεύσιμο. Έτσι, το συνολικό μήκος του βέλους ανέρχεται στα 69 cm, με μήκος προβαλλομένης αιχμής 28 mm και μήκος πτέρυγος 90 mm. 

     Η σχεδίαση της αιχμής είναι σπουδαία και δείχνει την μεγάλην εμπειρία πολέμου του κατασκευαστή της, διαμορφωμένη, επίσης, από μέταλλο bulat δαμασκηνής σφυρηλασίας με τελική πολυεδρική διαμόρφωση  εικόνος "ξυσμένου" μολυβιού, "φορετή" επί του ξυστού με εμφανή νεύρωση συσφίγξεως, λόγος για τον οποίον δεν φέρει δακτυλίωση συνδέσεως της αιχμής με τον ξυστόν. Σημειωτέον ότι η ψαύση του άκρου της αιχμής δίνει την αίσθηση ...βελόνας, κάτι που υπογραμμίζει την σοφίαν αντιλήψεως της προϋποθέσεως διεισδύσεως με προοδευτικότητα "εισόδου" η οποία αρχίζει με την ασφαλή εισχώρηση του βέλους στον δακτύλιο του αλυσιδωτού και την βαθμιαία αλλά και απρόσκοπτη διείσδυσή του στα ενδύματα και τελικώς την σάρκα του στόχου.

     γ. Βέλος κατά προσωπικού το οποίο, επίσης, διασώζεται ακέραιο πλην της πτέρυγος της οποίας και πάλι μπορεί να ανιχνευθεί το ακριβές μήκος. Έτσι, το συνολικό μήκος του είναι 71,5 cm, το μήκος της προβαλλομένης αιχμής είναι 4 cm και το μήκος της πτέρυγος είναι 14 cm.

     H φυλλόσχημη αιχμή του είναι σφυρηλατημένος σίδηρος bulat με ιδιαίτερη καλαισθησία, αλλά και υψηλήν αντίληψη φονικότητος, η ίδια δε η σχεδίασή της αλλά και η κατασκευή της τεκμηριώνει μιαν αξιοπρόσεκτη πολιτιστικήν αισθητική η οποία μπορεί να παραβληθεί με τα μεγαλύτερα πολιτιστικά δημιουργήματα της Ανθρωπότητος. (1) φέρει διαμήκη νεύρωση που ξεκινά από την πρόσθια άκρη ώστε να εξασφαλίζει διάνοιξη τραύματος με ό,τι αυτή συνεπάγεται για τον δεχόμενο το βέλος, (2) φέρει αμφίπλευρες επαναλήψεις μικροτέρων αιχμών οι οποίες πολλαπλασιάζουν τις επιπτώσεις της κυρίως αιχμής, (3) ο μίσχος της αιχμής ο οποίος εισέρχεται στον ξυστό είναι, επίσης, επιμελέστατα σφυρηλατημένος και (4) φέρει περίτεχνη μεταλλική δακτυλίωση ισχυροποιήσεως του σημείου πακτώσεώς της στον ξυστόν μήκους 25 mm, με διχρωμία κυματοειδών και γραμμικών διακοσμητικών μοτίβων. 

     Θα πρέπει να γνωρίζουν, δε, όσοι υπερφίαλοι κομπορρημονούν περί "ανιδρύσεως Παρθενώνων όταν οι άλλοι ...έτρωγαν καρπούς επάνω σε ...δένδρα" , ότι η τεχνογνωσία δημιουργίας -και όχι, απλώς, "κατασκευής"- ενός τέτοιου βέλους προϋποθέτει νου Ικτίνου και Καλλικράτους και Αισθητική Φειδίου, αναφορικώς με φυσική, χημεία, μαθηματικά, γεωμετρία, τριγωνομετρία και τεχνικές - καλλιτεχνικές  δεξιότητες!     

Ευγνώμονες Ευχαριστίες:

     Υπόχρεοι ευγνωμόνων ευχαριστιών προς τον αγαπημένο μας Συνέλληνα Ευτύχη, όχι απλώς για την ευγενή δωρεά των τριών Ινδο - Περσικών βελών τα οποία μας μετέφεραν γνώση αιώνων, αλλά και διότι μας υπενθυμίζει ότι έναντι της ζοφερής επικαιρότητος της χειμαζόμενης, σημερινής, κρητικής κοινωνίας υπάρχουν παρήγορες εξαιρέσεις!  

Α.Η.Κ.

Υστερόγραφο:

Στο παραπάνω κείμενο τηρείται η ομηρική ορολογία των απαρτιζόντων, το βέλος, μερών.

Πλήρες Φωτογραφικό Λεύκωμα ΕΔΩ